Trái đắng nhập tịch của Indonesia, Malaysia và khẳng định từ U23 Việt Nam

Hiện thực phũ phàng của bóng đá trẻ Indonesia, Malaysia

Sau khi U23 Indonesia không thể giành vé dự giải U23 châu Á, HLV Gerald Vanenburg đã có bài phát biểu khá dài chê trách khâu đào tạo bóng đá trẻ của đất nước xứ Vạn đảo. Trong đó, ông nêu ra hai vấn đề chính. Đầu tiên là vấn đề thể lực khi cho rằng các cầu thủ trẻ chỉ chạy được 60 phút. Tiếp theo là việc họ có quá ít kinh nghiệm thi đấu ở CLB.

HLV người Hà Lan đưa ra những tuyên bố này khi nguy cơ bị sa thải đang treo trên đầu ông. Nhưng dù thế nào, có lẽ, đó cũng là lời tâm huyết mà HLV Gerald Vanenburg mới gửi gắm tới những người làm bóng đá của Indonesia.

Nhiều quan điểm so sánh ông với HLV Shin Tae Yong, người giúp U23 Indonesia lọt vào bán kết giải U23 châu Á vào năm ngoái. Tuy nhiên, nên nhớ rằng, đội hình của U23 Indonesia thời điểm ấy gồm rất nhiều cầu thủ nhập tịch và khoác áo tuyển thủ quốc gia. Còn ở thời điểm này, U23 Indonesia chỉ còn một cầu thủ nhập tịch đáng tin là Rafael Struick. Tuy nhiên, tiền đạo này cũng sa sút và mất vị trí ở đội tuyển Indonesia.

Điều đó cho thấy, ngay khi vừa “dựa” vào lực lượng bản địa, U23 Indonesia đã “hiện nguyên hình” yếu kém. Không thể biện minh cho rằng họ bị loại vì nằm chung bảng với U23 Hàn Quốc. Nên nhớ, chính U23 Indonesia tự triệt đi cơ hội của mình khi bị U23 Lào cầm chân với tỷ số 0-0.

Lần thứ hai trong vòng vài tháng, HLV Gerald Vanenburg chịu số phận của kẻ thất bại khi dẫn dắt U23 Indonesia. Vào tháng 7, ông từng nói lời xin lỗi khi đội bóng mất chức vô địch giải U23 Đông Nam Á ngay trên sân nhà sau thất bại trước U23 Việt Nam.

Ngược dòng thời gian, trở lại thời điểm HLV Shin Tae Yong vừa dẫn dắt đội tuyển Indonesia. Ngay trong những buổi tập đầu tiên, chiến lược gia người Hàn Quốc đã chê bai chất lượng cầu thủ Indonesia. Trong đó, ông cũng nhấn mạnh rằng thể lực của họ chỉ đủ thi đấu trong 60 phút.

Trong bối cảnh ấy, Liên đoàn bóng đá Indonesia (PSSI) đã đi tới quyết định bước ngoặt, đó là nhập tịch ồ ạt các cầu thủ châu Âu (chủ yếu là Hà Lan) có gốc gác Indonesia, thay vì tập trung phát triển gốc rễ, đó là đào tạo trẻ.

Về cơ bản, cách làm của PSSI giúp bóng đá Indonesia tiết kiệm rất nhiều thời gian, kinh phí cũng như cơ hội. Họ ngay lập tức hóa thân trở thành kẻ thách thức ở châu Á với “tấm áo khoác mới” vô cùng lộng lẫy. Tới thời điểm này, Indonesia trở thành đội bóng duy nhất của Đông Nam Á lọt vào vòng loại thứ 4 World Cup.

Thế nhưng, câu hỏi đặt ra là đằng sau “tấm áo lộng lẫy” là gì? Đó có thể là hàng tá âu lo và tương lai vô định. HLV Vanenburg bày tỏ: “Quá trình nhập tịch cầu thủ có gốc gác châu Âu của bóng đá Indonesia không phải là giải pháp gốc rễ. Nếu các cầu thủ nhập tịch không được thi đấu thường xuyên ở CLB chủ quản, họ sa sút, các đội tuyển cũng sẽ sa sút”.

Đây cũng là vấn đề mà những chuyên gia Indonesia từng đặt ra. Thất bại của đội U23 (trước đó là U17, U20) cho thấy bóng đá xứ Vạn đảo gần như không có lực lượng kế cận cho dàn sao nhập tịch hiện tại. Chẳng nói đâu xa, đội tuyển Indonesia cũng thất bại ê chề, không thể vượt qua vòng bảng AFF Cup 2024 khi sử dụng lực lượng bản địa.

Liệu chăng, họ sẽ lại chờ đợi vào lứa nhập tịch mới đào tạo ở châu Âu? E rằng, đó là bài toán mạo hiểm khi Indonesia không thể tự quyết nguồn cầu thủ cho tương lai. Họ chẳng khác nào gửi gắm số phận trao vào tay kẻ khác.

Sự lo lắng của bóng đá Indonesia cũng là tâm trạng của Malaysia thời điểm này. Trong tình thế gần như không thể cạnh tranh, Malaysia cũng nhập tịch ồ ạt các cầu thủ tới từ châu Âu và Nam Mỹ. Kết quả, đội tuyển Malaysia toàn thắng cả ba trận gặp đội tuyển Việt Nam, Singapore, Palestine và vươn lên vị trí thứ 123 thế giới.

Tuy nhiên, đội U23 Malaysia lại thất bại ê chề ở các giải đấu như U23 Đông Nam Á, vòng loại U23 châu Á. Đội tuyển Malaysia (ở thời điểm chưa nhập tịch) cũng sớm dừng bước ngay từ vòng bảng giải AFF Cup 2024.

Cũng như Indonesia, đằng sau lớp vỏ đầy hào nhoáng với những cầu thủ nhập tịch, bóng đá Malaysia chỉ còn sự vô định.

Cả Indonesia và Malaysia đều hiểu rằng không thể vừa nhập tịch ồ ạt, vừa đảm bảo phát triển bóng đá trẻ đúng hướng. Trong bối cảnh phải vươn lên bằng mọi giá, họ đều chọn cách nhập tịch. Đương nhiên, với mỗi cầu thủ nhập tịch ra mắt đội tuyển quốc gia hay U23, cơ hội ra sân của cầu thủ bản địa của Indonesia và Malaysia sẽ giảm tương ứng.

Đây là cách làm bóng đá mang tính đánh đổi. Ở góc độ nào đó, các đội U23 Indonesia hay U23 Malaysia đang chịu hậu quả từ mặt trái của chính sách nhập tịch ồ ạt mang lại.

Kinh nghiệm cho thấy, trong quá khứ, không có đội bóng nào ở châu Á thành công dài hạn khi dựa hoàn toàn vào lực lượng nhập tịch. Bóng đá Trung Quốc đang phải “làm lại từ đầu” sau giai đoạn nhập tịch ồ ạt. Tương tự, Singapore chỉ còn là cái bóng của chính họ so với thời hoàng kim nhập tịch. Đó là lời cảnh báo với Indonesia và Malaysia thời điểm này.

U23 Việt Nam đi đúng hướng

Trong bài viết mới nhất, tờ Suara (Indonesia) cho rằng U23 Việt Nam xứng đáng là hình mẫu để bóng đá Indonesia học hỏi. U23 Việt Nam thi đấu thành công và ổn định ở các giải U23 châu Á khi từng giành á quân ở giải đấu năm 2018. Trong hai giải đấu gần đây vào các năm 2022 và 2024, U23 Việt Nam đều lọt vào tứ kết.

Trong khi đó, U23 Indonesia đã khiến khán giả trải qua “chuyến tàu lượn cảm xúc”. Một năm trước, đội bóng này lọt vào bán kết giải U23 châu Á và suýt có vé tham dự Olympic. Giờ đây, họ lại không thể vượt qua vòng loại giải đấu. Sự khác biệt nằm ở số lượng cầu thủ nhập tịch ở hai giai đoạn.

“Bóng đá Việt Nam vẫn kiên trì với chính sách đào tạo trẻ nên họ liên tiếp gặt hái thành công. Indonesia phải coi thành công của bóng đá Việt Nam là động lực để cải thiện bóng đá trẻ”, tờ Suara nhấn mạnh.

Tất nhiên, khó có thể xem màn trình diễn của U23 Việt Nam ở vòng loại giải U23 châu Á vừa qua là thành công. Đoàn quân của HLV Kim Sang Sik vẫn có quá nhiều vấn đề, trong đó nổi cộm là khả năng dứt điểm. Dù sao, đó là những điều mà chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục trong tương lai.

Điều quan trọng, U23 Việt Nam vẫn đi đúng hướng khi giành vé tham dự giải châu Á và cọ xát cùng với các đội bóng lớn. Nó giống như sợi dây liên kết từ thời HLV Park Hang Seo (2018), Gong Oh Kyun (2022), Troussier (2024) và giờ là Kim Sang Sik (2026). Mỗi người đều có sắc màu riêng nhưng họ đều giúp bóng đá Việt Nam có mặt và gây dấu ấn ở giải châu Á.

Dù vẫn chưa hẳn tạo cảm giác yên tâm cho người hâm mộ nhưng lứa của Văn Khang, Quốc Việt, Văn Trường, Đình Bắc… hiện tại vẫn được xem là lứa tài năng. Họ có nhiều năm thi đấu cùng nhau ở cấp độ trẻ, thậm chí không ít người từng được tôi rèn trong màu áo đội tuyển quốc gia. Họ đã trở thành tập thể khó bị đánh bại.

Họ vẫn duy trì thành tích toàn thắng từ hành trình lên ngôi ở giải U23 Đông Nam Á (chỉ thủng lưới hai bàn) và vượt qua vòng loại giải U23 châu Á (không thủng lưới). Ngoài ra, U23 Việt Nam không phụ thuộc vào bất kỳ cá nhân nào. Rất nhiều cầu thủ mới chỉ bước ra ánh sáng sau khi được HLV Kim Sang Sik tin tưởng trao cơ hội như Hiểu Minh, Ngọc Mỹ, Văn Thuận hay Thanh Nhàn.

Sự đồng đều của các cầu thủ giúp HLV Kim Sang Sik có thêm nhiều lựa chọn và nhiều miếng đánh bất ngờ. Nên nhớ, cả ba chiến thắng của U23 Việt Nam ở vòng loại giải U23 châu Á đều được quyết định bởi những cầu thủ vào sân từ băng ghế dự bị là Viktor Lê (Bangladesh), Văn Thuận (Singapore) và Thanh Nhàn (Yemen).

U23 Việt Nam đang vươn lên và gặt hái thành công trong sự nghi ngờ. Nhưng càng như vậy, người ta càng không thể lường hết "điểm tới hạn" của đội bóng. Có thể nói, HLV Kim Sang Sik đã xây dựng đội bóng chống chịu rất tốt trước sức ép và âm thầm vươn lên.

Hành trình của U23 Việt Nam ở giải châu Á sẽ đi đến đâu? Không ai có thể biết trước. Đó là điều làm nên sự thú vị của đội bóng này. Nhưng trước mắt, mục tiêu của đội bóng là giành chức vô địch SEA Games 33 vào cuối năm. Nếu tiếp tục thành công, U23 Việt Nam sẽ tiếp tục cho các đội bóng Đông Nam Á thấy được chúng ta vẫn đi đúng hướng trên con đường phát triển bóng đá trẻ.