Người dân TPHCM có phải sang Đồng Nai để bay quốc tế?
(Dân trí) - Giữ lại đường bay quốc tế ở Tân Sơn Nhất hay chuyển hết sang sân bay Long Thành, phương án nào cũng đi kèm ảnh hưởng đến một bộ phận hành khách.
Trong bối cảnh sân bay Long Thành sẽ cơ bản hoàn thành vào cuối năm 2025, khai thác vào năm 2026, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đang gấp rút chuẩn bị phương án phân chia đường bay giữa Long Thành và Tân Sơn Nhất.
Theo đánh giá của ACV, việc điều phối lại mạng bay giữa hai sân bay này là yêu cầu cấp thiết nhằm bảo đảm phân bố sản lượng hành khách hợp lý, tránh quá tải cục bộ. Đồng thời, việc phân chia cũng xét đến mục tiêu đưa sân bay Long Thành trở thành trung tâm trung chuyển hàng không (hub airport), tạo nền tảng phát triển lâu dài.
Xu hướng chuyển chuyến bay quốc tế về Long Thành
Theo báo cáo của ACV, liên danh Incheon Airport (IAC), đơn vị tư vấn công tác quản lý, khai thác sân bay Long Thành, đã phân tích và đề xuất 2 phương án phân chia đường bay.
Theo phương án 1, sân bay Tân Sơn Nhất sẽ tập trung phục vụ toàn bộ hoạt động bay nội địa, với sản lượng hành khách dự kiến đạt khoảng 29,5 triệu lượt/năm.
Toàn bộ đường bay quốc tế sẽ được chuyển giao và khai thác tập trung tại sân bay Long Thành (khoảng 19,1 triệu khách quốc tế/năm). Sân bay Long Thành cũng sẽ tiếp nhận một phần nhỏ sản lượng nội địa (khoảng 1,5 triệu khách/năm) để phục vụ nhu cầu kết nối trung chuyển.
Với phương án này, sân bay Tân Sơn Nhất đảm nhận 95% tổng lượng hành khách nội địa. Sân bay Long Thành đảm nhận 100% hoạt động bay quốc tế và khoảng 5% lưu lượng nội địa, chủ yếu phục vụ trung chuyển.
Sân bay Long Thành dự kiến được đưa vào khai thác năm 2026 (Ảnh: Hoàng Bình).
Theo phương án 2, sân bay Tân Sơn Nhất tiếp tục khai thác các chuyến bay nội địa và một phần chuyến bay quốc tế dưới 1.000km (khoảng 3,8 triệu khách quốc tế/năm). Sân bay Long Thành đảm nhận toàn bộ chuyến bay quốc tế đường dài, đồng thời tiếp nhận một phần lưu lượng nội địa.
Theo phương án này, sân bay Tân Sơn Nhất đảm nhận 95% khách nội địa và 20% khách quốc tế. Sân bay Long Thành đảm nhận 80% khách quốc tế và khoảng 5% lưu lượng nội địa.
Sản lượng hành khách quốc tế tại Long Thành theo phương án này dự kiến khoảng 15,3 triệu lượt/năm, tổng cộng với phần khai thác quốc tế tại Tân Sơn Nhất sẽ đạt 16,8 triệu lượt khách quốc tế/năm.
Vừa qua, Cục Hàng không Việt Nam nhất trí với phương án chuyển toàn bộ các chuyến bay quốc tế thường lệ từ Tân Sơn Nhất qua Long Thành nhằm bảo đảm thuận tiện trong tổ chức quản lý, khai thác, tối ưu nguồn lực, đồng thời đảm bảo Long Thành trở thành sân bay trung chuyển của khu vực, cạnh tranh với các sân bay lớn trên thế giới.
Thế lưỡng nan
Với phương án chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế qua Long Thành (phương án 1), hành khách từ TPHCM có nhu cầu bay quốc tế sẽ gặp bất tiện do sân bay Long Thành cách xa trung tâm TPHCM.
Khoảng cách từ trung tâm TPHCM đến sân bay Long Thành (Đồng Nai) là hơn 40km. Với tình trạng kẹt xe khó lường, hành khách có thể mất trên 1 giờ để trung chuyển. Tuy nhiên, báo cáo của ACV cũng cho biết, phương án 1 có ưu điểm là tập trung hoạt động khai thác bay quốc tế tại một sân bay, tiện lợi cho việc bay nối chuyến quốc tế; hạn chế rủi ro nhầm lẫn sân bay...
Phương án chuyển chuyến bay quốc tế từ Tân Sơn Nhất qua Long Thành (Đồng Nai) có thể khiến người dân TPHCM vất vả hơn khi muốn bay quốc tế (Đồ họa: Ngọc Tân).
Theo các kịch bản dự báo tăng trưởng, trong trường hợp chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế qua sân bay Long Thành (phương án 1), tổng sản lượng hành khách tại Long Thành có thể đạt khoảng 92 triệu lượt vào năm 2060.
Ngược lại, nếu duy trì mạng bay quốc tế ở cả hai sân bay (phương án 2), sản lượng hành khách tại Long Thành chỉ đạt khoảng 67 triệu lượt vào năm 2060, thấp hơn gần 27% so với phương án 1.
ACV cho biết, theo kinh nghiệm các nước, việc phân tán hoạt động bay quốc tế giữa nhiều sân bay trong khu vực có thể làm suy giảm năng lực trung chuyển và tính cạnh tranh của các sân bay lớn.
Điển hình là trường hợp của Narita (Nhật Bản) và Heathrow (Anh), khi mạng bay bị chia cắt bởi các sân bay vệ tinh, dẫn đến mất dần vị thế trung chuyển khu vực.
Sân bay Tân Sơn Nhất (Ảnh: Ngọc Tân).
Theo quan ngại của ACV, 3,3% nhu cầu của nhóm hành khách này sẽ bị hấp thụ bởi các cảng hàng không đối thủ trong khu vực. Hành khách sẽ chuyển sang các sân bay trung chuyển khác tại Bangkok hoặc Singapore. Tổng thiệt hại tiềm năng có thể làm giảm sản lượng lên 8,8% cho sân bay Long Thành do mất kết nối và giảm sự thuận tiện cho hành khách.
"Việc hợp nhất toàn bộ chuyến bay quốc tế tại một cảng hàng không là yêu cầu cấp thiết để tăng cường vị thế trung tâm và năng lực cạnh tranh của TPHCM và sân bay Long Thành", báo cáo của ACV nêu.
Trên cơ sở phân tích ưu điểm, hạn chế của hai phương án, ACV kiến nghị Chính phủ và Bộ Xây dựng xem xét phê duyệt chủ trương chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế thường lệ từ Tân Sơn Nhất sang khai thác tại sân bay Long Thành theo lộ trình cấp thiết, nhằm đảm bảo phát huy hiệu quả đầu tư và đạt được mục tiêu của dự án.
