Dân văn phòng vai lệch nặng, cột sống cong vẹo trước tuổi 30

Cột sống cong 40 độ vì những thói quen tưởng chừng rất nhỏ

Đồng hồ điểm 18h30, Đỗ Mạnh (29 tuổi, lập trình viên tại TPHCM) vừa gõ nốt những dòng code cuối cùng, chuẩn bị rời văn phòng để tới phòng gym đối diện. Bốn năm trước, Mạnh phát hiện mình bị vẹo cột sống nặng, không thể điều trị khỏi, chỉ có thể cải thiện bằng tập thể dục. Thói quen này cũng được xây dựng từ đó. 

Cao 1m85, nhưng trước năm 2019, Mạnh từng có thân hình khá mập mạp, nặng hơn 90kg. Ở thời điểm ấy, mọi người thường trêu anh vì dáng đi hơi gù, vai không thẳng. Mạnh không mấy để tâm vì anh chưa từng có cơn đau bất thường nào, chỉ cảm thấy ê ẩm người sau những giờ làm việc kéo dài.

Cùng năm này, Mạnh chia tay bạn gái. Quyết tâm thay đổi bản thân sau cú sốc tình cảm, anh lao vào chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt và tập luyện tại nhà. Chỉ trong vài tháng, cân nặng giảm xuống còn hơn 70kg.

Lúc này, anh mới bắt đầu nhận ra vấn đề thực sự. Thân hình Mạnh không chỉ gầy đi mà còn lộ rõ sự cong vẹo, vai trái lệch hẳn so với vai phải, khiến anh trông như đang nghiêng về một bên. Tuy nhiên, vì không xuất hiện những cơn đau bất thường, Mạnh vẫn chủ quan. 

Trong một lần đi khám định kỳ hồi 2021, anh mới bắt đầu lo lắng khi bác sĩ xem phim X-quang rồi khuyên nên khám sâu hơn tại khoa Chấn thương chỉnh hình. Cầm tờ kết quả, Mạnh sốc khi đọc những dòng chẩn đoán "vẹo cột sống nặng kèm thoái hóa đốt sống cổ". 

"Xương cột sống cong tới 40 độ thành hình chữ S rõ rệt. Sao giờ em mới đi khám? Xương cong thêm chút nữa là nguy cơ gãy cao lắm", nghe bác sĩ nói, Mạnh tá hỏa, vì chưa từng nghĩ vấn đề tư thế lại nghiêm trọng đến vậy.

Theo lời bác sĩ, không có cách nào "làm thẳng" cột sống một cách kỳ diệu. Phẫu thuật chỉ dành cho trường hợp nặng hơn. Lời khuyên duy nhất là duy trì lối sống lành mạnh, đặc biệt là tập luyện để tăng cường cơ bắp hỗ trợ cột sống.

"Bệnh của tôi có thể bắt nguồn từ những thói quen nhỏ hàng ngày như ngồi máy tính sai tư thế suốt nhiều năm, nằm ngủ đưa một tay qua đầu, và đặc biệt là hay vác balo nặng hoặc túi xách bên trái, dẫn đến vai trái lệch nặng hơn. Ngoài ra, việc tự tập thể dục sai tư thế ở nhà cũng có thể là một yếu tố khiến bệnh nặng hơn", Mạnh chia sẻ.

Giờ đây, anh không chỉ tập gym mà còn học bơi, học thêm yoga để cải thiện tư thế, đổi sang sử dụng ghế công thái học tại nhà và thường xuyên nhắc nhở bản thân cân bằng tải trọng khi mang đồ.

Tại sao tập thể dục vẫn gây ảnh hưởng cột sống?

Trao đổi với Dân trí, BSCK1 Lê Hữu Phúc, Trưởng đơn vị Điều trị đau, Bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM, mỗi ngày, bệnh viện tiếp nhận hàng trăm ca bệnh đến khám, rất đông trong số đó có các vấn đề liên quan cột sống. 

Theo quan sát của bác sĩ Phúc, người trẻ (nhóm tuổi từ 20 đến 60, thường đang trong giai đoạn học tập, lao động và hoạt động thể lực tích cực) dễ mắc các bệnh liên quan đến cột sống trục như cột sống cổ và thắt lưng.

"Một số bệnh phổ biến bao gồm đau cột sống cơ năng, chấn thương cột sống, thoái hóa cột sống và thoát vị đĩa đệm cột sống.

Nguyên nhân chính gây ra các bệnh này thường xuất phát từ lối sống ít vận động, tư thế sai lệch, chấn thương, béo phì và chế độ ăn uống không khoa học, dẫn đến tổn thương cấu trúc cột sống ở nhóm tuổi này. Ngoài ra, tập luyện sai cách cũng là một nguyên nhân đáng kể", Trưởng đơn vị Điều trị đau cho biết. 

Trong hàng trăm ca bệnh từng tiếp nhận, bác sĩ Phúc nhớ mãi về một trường hợp 22 tuổi, có thói quen tập gym cường độ cao, nhập viện với triệu chứng đau thắt lưng lan xuống mông và chân phải cấp tính trong lúc nâng tạ.

Qua khám lâm sàng và MRI, nam thanh niên được chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng chèn rễ thần kinh. Đây là trường hợp cấp tính phổ biến tại phòng khám cơ xương khớp, không quá nghiêm trọng nếu xử lý kịp thời.

"Người bệnh cần điều trị với thuốc giảm đau, tập vật lý trị liệu và nghỉ ngơi ở giai đoạn đầu. Về lâu dài, bệnh nhân cần thay đổi sinh hoạt, tập luyện phù hợp với mức độ tổn thương và theo dõi biến chứng", bác sĩ chia sẻ. 

Phân tích thêm, bác sĩ cho hay, khi tập gym, nâng tạ hoặc đánh cầu lông, các sai lầm như tư thế không đúng, nâng vật nặng đột ngột hoặc thiếu khởi động có thể dẫn đến chấn thương cột sống.

Theo bác sĩ Phúc, để bảo vệ cột sống, người trẻ cần duy trì tư thế đúng, tập luyện thường xuyên nhưng vừa sức, có chế độ dinh dưỡng hợp lý, kiểm soát cân nặng và lối sống, chú ý an toàn khi lao động sinh hoạt, đồng thời khám sức khỏe định kỳ.

Một sai lầm thường gặp khi đau lưng

Bên cạnh đó, bác sĩ Phúc cũng cảnh báo một sai lầm rất thường gặp ở nhiều bệnh nhân đau lưng hiện nay. 

"Khi gặp đau cơ xương khớp, nhiều người tìm đến các cơ sở xoa bóp hoặc chiropractic (trị liệu thần kinh cột sống). Hiện nay, các cơ sở xoa bóp và chiropractic mở tràn lan do nhu cầu cao nhưng thiếu kiểm soát chặt chẽ. Việc này tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe nếu cơ sở không có chuyên môn", bác sĩ chia sẻ.

Theo bác sĩ, các cơ sở có chuyên môn tốt và được cấp phép có thể điều trị hiệu quả một số rối loạn cơ xương khớp.

Tuy nhiên, nếu không may gặp phải các cơ sở không đủ tiêu chuẩn hoặc không được cấp phép, điều trị sai cách, người bệnh có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như liệt, rối loạn vận động, mất cảm giác, rối loạn thần kinh thực vật, dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống. Thậm chí, điều trị không đúng cách còn có thể gây chấn thương tủy sống, dẫn đến liệt một phần hoặc toàn bộ cơ thể.

"Không ít lần, chúng tôi tiếp nhận các trường hợp gặp biến chứng sau khi điều trị tại các cơ sở không chuyên môn. Có ca bệnh bị thoái hóa cột sống nhưng sau khi điều trị tại cơ sở không được cấp phép, bệnh lại tiến triển thành thoát vị đĩa đệm, chèn ép dây thần kinh, gây đau tê và yếu chi", bác sĩ chia sẻ.

Trước tình trạng này, người bệnh cần lưu ý tìm hiểu thông tin chi tiết, kiểm tra giấy phép, xác minh phương pháp điều trị, đánh giá cơ sở vật chất, cũng như trao đổi rõ ràng về chi phí trước khi chọn điều trị để tránh tiền mất tật mang.