Hành trình thực hiện lời hứa linh thiêng của cựu chiến binh "Bé Đi"

Một buổi chiều tháng 7, phóng viên Dân trí tìm đến nhà của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Ngô Tùng Chinh (SN 1953), ở phường Long Phước (TPHCM). 

Căn nhà được bố trí riêng biệt một phòng truyền thống lớn, nơi ông Chinh trưng bày, cất giữ những tài liệu và kỷ vật quý giá của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Mỗi lần đưa khách vào thăm căn phòng này, ông lại chậm rãi kể về ý nghĩa của từng đồ vật như một thước phim về lịch sử.  

Trong tâm trí của cụ ông 72 tuổi, khoảng thời gian cùng đồng đội chiến đấu là những năm tháng anh dũng và tự hào nhất, nhưng cũng có vô vàn mảnh ký ức xót xa.

Sự anh dũng và lời hứa gan ruột với đồng đội

Ông Chinh lớn lên trong một gia đình có truyền thống yêu nước, khi 8 anh chị em đều nối tiếp nhau tham gia kháng chiến. Năm 12 tuổi, ông tham gia cách mạng và được giao nhiệm vụ làm giao liên nội thành và vận chuyển vũ khí.

Khoảng 2 năm sau, ông hay tin người anh thứ 3 hy sinh khi đang làm nhiệm vụ. Với sự phẫn nộ tột cùng, ông gạt đi niềm thương đau để ngay lập tức xin gia nhập tổ chức Biệt động Sài Gòn. 

"Lúc đó, tất cả thành viên trong gia đình đều hoạt động cách mạng trong bí mật, nên không thể tổ chức đám tang cho anh. Mãi sau khi đất nước giành được độc lập, gia đình mới tìm được xác của 2 anh trai đã hi sinh và tôi mới được thắp nén nhang đầu tiên", ông Chinh nén nước mắt, nói.

Cũng đến trường như những đứa trẻ khác nhưng trong cặp của ông chỉ toàn là biểu ngữ, tài liệu hoạt động cách mạng. Thứ đồ chơi của cậu bé 12 tuổi lại là kíp nổ, dây điện dùng để chế tạo vũ khí.

Lúc ấy là thời điểm địch đẩy mạnh càn quét trong chiến khu, ông quan sát thấy những kíp nổ đồng đội mang giấu xuống nước, khi mang lên sử dụng đều bị “lép”. Vậy nên ông Chinh nhiều đêm thức trắng, thành công chế kíp nổ bằng nụ xòe có công dụng như kíp nổ hẹn giờ. Ông còn chế tạo thành công kíp nổ tự động, khiến địch “ngủ không yên” khi cứ đụng vào là nổ mà không tài nào vô hiệu hóa. 

Cậu bé 15 tuổi khi ấy đã tham gia 8 trận đánh cá nhân, 4 trận tập thể, gây thương vong cho hàng trăm binh lính và sỹ quan của địch. Đến năm 1969, ông Chinh bị bắt giam vào khám Chí Hòa.

Ngày đứng trước tòa án, ông khiến một viên công tố phải thốt lên rằng: “Một tên Đảng viên cứng đầu, đề nghị tòa xử thật nặng”.

Không một chút run sợ, cậu bé liền phản kháng: “Tôi chưa phải Đảng viên, tôi chỉ đang phấn đấu trở thành người Đảng viên Đảng cộng sản”.

Câu nói đó khiến cả phiên tòa ngỡ ngàng, lính quân cảnh lao vào đánh ông tới tấp còn đồng đội tù chính trị đồng thanh hô khẩu hiệu đả đảo. Sức ép lớn đã khiến phiên tòa bị hoãn lại. Nhưng sau đó, ông Chinh vẫn bị tuyên án 10 năm khổ sai và 5 năm lưu đày biệt xứ.

Ở khám Chí Hòa 2 năm, ông bị đưa đến Trung tâm giáo huấn thiếu nhi Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng), thực chất là nhà tù dành cho thiếu nhi. Nơi này giam cầm hơn 600 tù nhân là thiếu nhi 12-17 tuổi, dưới sự chỉ huy của Tổng nha cảnh sát Sài Gòn.

Bí danh của tôi lúc đó là Bé Đi. Bé là bé nhỏ, còn Đi là đi bất kỳ nơi đâu mà Tổ quốc cần.

Những năm tháng bị giam cầm tại đây, ông kêu gọi bạn tù đứng lên chống chào cờ, chống đàn áp, đòi yêu sách, quyền dân sinh, dân chủ… rồi trở thành lãnh đạo bí mật của họ.

Ông và đồng đội bị tra tấn từ ngày này qua ngày khác, bị đánh bằng dây điện dày, tạt nước, bắt cởi quần áo dưới thời tiết 5-7 độ C ở Đà Lạt. Đến giờ, những vết thương ấy vẫn còn hành hạ ông mỗi khi trái gió trở trời. 

“Những lúc bị hành hạ đến cận kề cái chết, chúng tôi ôm chầm và động viên nhau. Không ít người không chịu được, đã ra đi ngay trong vòng tay tôi. Chứng kiến cảnh đó, lòng tôi đau xót và vô cùng căm phẫn.

Trước lúc hi sinh, đồng đội nhắn nhủ nguyện vọng lớn nhất là chúng tôi tiếp tục chiến đấu giành lại độc lập, bảo vệ và phát triển đất nước. Lời hứa đó đã in hằn trong tâm trí tôi đến tận ngày nay”, vị anh hùng đau đớn, kể lại.

Nhằm tạo áp lực cho quân địch và trả thù cho đồng đội đã hi sinh, các tù nhân nhỏ tuổi lần lượt đấu tranh bằng cách tuyệt thực. Không những vậy, số lượng đăng ký tham gia mổ bụng gây sức ép cho địch ngày càng đông. Tổ chức quyết định chỉ chọn 5 người, bày nhau cách mổ bụng sao cho không để hi sinh.

Từng giọt máu chảy ra, ướt đẫm một vùng áo của các chiến sĩ nhỏ tuổi, khiến quân địch khiếp sợ vì sự gan lỳ và anh dũng không thể nào dập tắt. Sau 2 năm các chiến sĩ đấu tranh quyết liệt, quân địch chùn bước, chấp nhận nhiều yêu sách.

Cụ thể, bãi bỏ việc dùng tù trị tù; chơi chung toàn khu; cắt đặt người làm công tác tạp dịch, tự sắp xếp chỗ nằm.

Không những vậy, ông và đồng đội còn liên tục tổ chức các cuộc vượt ngục thành công, để đưa ra ngoài những sự thật về tội ác của nhà lao thiếu nhi. Dưới áp lực của dư luận trong nước và quốc tế, sự đấu tranh không ngừng của những chiến sĩ nhỏ tuổi, giữa năm 1973, nhà lao chính thức bị xóa sổ.

“Thời chiến cần lòng dũng cảm và yêu nước, thời bình thì cần nhiều hơn thế”

Ngày trở về sau chiến tranh, việc đầu tiên mà ông Chinh làm chính là tiếp tục con đường học vấn vẫn còn dang dở.

Ông dành 20 năm đèn sách, giữ thói quen dậy từ 6h và ngủ lúc 22h, để kịp học bổ túc cấp 2, cấp 3, lấy bằng cử nhân kinh tế, cử nhân luật, cử nhân chính trị và thạc sỹ xây dựng Đảng.

Nhờ ý chí học tập không ngừng, ông được phân công giữ nhiều chức vụ quan trọng của thành phố, rồi cuối cùng trở thành Vụ trưởng, Trưởng cơ quan đại diện phía Nam Ban Thi đua khen thưởng Trung ương.

Kể cả khi đã về hưu, ông vẫn tiếp tục tìm tòi, nghiên cứu tư liệu lịch sử, khoa học. Ông tham gia nhiều tổ chức chính trị, xã hội, thành lập quỹ hỗ trợ, chăm lo cho các thương bệnh binh, cựu chiến binh có công với đất nước.

Ông cùng đồng đội tìm các tư liệu chứng minh có nhà lao chuyên giam giữ thiếu nhi như tù nhân chính trị tại Đà Lạt, đồng thời là người trực tiếp viết quyển "Tuổi trẻ bất khuất", nêu rõ âm mưu và tố cáo với thế giới về tội ác ở nhà lao thiếu nhi của kẻ thù.

Ông còn dùng tiền tích cóp sau những năm làm việc, khởi nghiệp một khu sinh thái rộng lớn, đón 200-500 khách/ngày dịp cuối tuần, tạo việc làm cho 10 người lao động ở địa phương.

Vị anh hùng này đã đóng góp kinh phí nâng cấp mở rộng hẻm cho khoảng 10 hộ dân trong khu vực, cải thiện cuộc sống cho người dân; đóng góp xây dựng 1km đường D1 (khu phố Lân Ngoài) nằm trong dự án 100ha kinh tế vườn.

Hằng năm, ông còn tham gia đóng góp các nguồn quỹ theo pháp lệnh và các nguồn quỹ do địa phương phát động; đóng góp kinh phí chỉnh trang, nâng cấp nhà bia tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ tại phường Long Phước.

“Thời chiến thì chỉ cần lòng yêu nước, dũng cảm và sự căm thù giặc. Nhưng ở thời bình, để bảo vệ và phát triển đất nước, còn cần phải không ngừng học tập và rèn luyện.

Lời hứa luôn ý thức bảo vệ, phát triển đất nước với đồng đội, tôi nghĩ mình đã làm được và sẽ tiếp tục hành trình ý nghĩa đó”, ông Chinh trải lòng.

Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Ngô Tùng Chinh đã được nhà nước trao tặng Huân chương chiến công hạng 1, 2, 3; Huân chương lao động hạng Nhì và Huân chương lao động hạng Ba.

Ảnh: Nguyễn Vy