Tiền bồi thường bảo hiểm ngày càng quan trọng để tái thiết sau bão lũ

Hàng loạt cơn bão và hoàn lưu sau bão gây ra thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tại nhiều địa phương. Thiệt hại kinh tế theo các nhà chức trách ước tính lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng.

Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho biết, tính đến ngày 10/10, tổng số tiền yêu cầu bồi thường bảo hiểm phi nhân thọ, sức khỏe sau bão Bualoi ước tính 1.674 tỷ đồng cho 3.748 vụ. Các doanh nghiệp bảo hiểm cũng ghi nhận 2.653 vụ liên quan tới xe cơ giới, thiệt hại ước tính khoảng 76 tỷ đồng.

Ngoài ra, bảo hiểm sức khỏe ghi nhận 2 vụ, giá trị bồi thường khoảng 245 triệu đồng. Bảo hiểm thân tàu và bảo hiểm nông nghiệp có 12 vụ, thiệt hại hơn 4,7 tỷ đồng.

Ở lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, các doanh nghiệp báo cáo 5 vụ tử vong và thương tật thuộc phạm vi bảo hiểm, với số tiền bồi thường ước tính khoảng 480 triệu đồng.

Bảo hiểm ngày càng chi trả nhiều hơn

Năm ngoái, khi bão Yagi đổ bộ, cơ quan chức năng ước tính đã gây thiệt hại cho nền kinh tế khoảng 81.500 tỷ đồng. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ và nhân thọ chi trả cho các doanh nghiệp, cá nhân chịu thiệt hại do bão Yagi gần 11.627 tỷ đồng. So với tổng số thiệt hại do bão Yagi gây ra với nền kinh tế, giá trị thiệt hại được bảo hiểm chiếm khoảng 14%.

Tỷ lệ chi trả bảo hiểm cho tổn thất sau bão Yagi tăng gấp 4-5 lần so với những cơn bão lớn trước đó, chỉ ở mức 3-4%. Chẳng hạn, năm 2017, cơn bão Damrey vào Nam Trung Bộ gây hậu quả nghiêm trọng tại Khánh Hòa, Phú Yên và Bình Định. Tổng thiệt hại tham gia bảo hiểm ước tính lên tới 22.000 tỷ đồng, các doanh nghiệp bảo hiểm chi trả tổn thất ghi nhận khoảng 700 tỷ đồng.

Năm 2009, bão Ketsana tấn công vào miền Trung và Tây Nguyên, gây mất mát về người, phá hủy 170.000 ngôi nhà cùng cơ sở hạ tầng và nông nghiệp. Cơn bão này gây thiệt hại kinh tế khoảng 16.000 tỷ đồng, tổn thất được bảo hiểm bồi thường hơn 600 tỷ đồng.

Nguồn tài chính quan trọng để tái thiết sau thiên tai

Trao đổi với phóng viên Dân trí, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam nhận định, sau bão Bualoi và Yagi, nhận thức về bảo hiểm tài sản đã có sự chuyển biến tích cực, rõ rệt nhờ các chiến dịch truyền thông và kinh nghiệm thực tế. Người dân và doanh nghiệp, đặc biệt ở khu vực thường chịu ảnh hưởng bởi thiên tai và khu vực ven biển, ngày càng nhận ra bảo hiểm không chỉ là lá chắn tài chính mà còn giúp người tham gia phục hồi nhanh chóng sau rủi ro.

“Thực tế, thiệt hại sau bão lũ là rất lớn và ngày càng khó lường. Không chỉ là nhà cửa, xe cộ, nhà xưởng hay kho hàng bị cuốn trôi, mà đáng lo hơn là thiệt hại gián tiếp: sản xuất ngừng trệ, hàng hóa hư hỏng, chuỗi cung ứng đứt gãy, thu nhập bị mất”, chuyên gia hoạch định và quản lý gia sản Trần Hoàng Mạnh Việt cho biết.

Ông Trần Hoàng Mạnh Việt gọi bảo hiểm là “nguồn tài chính khẩn cấp” trong bối cảnh hiện tại và chỉ ra 3 nhóm đối tượng cần được quan tâm đặc biệt.

Vị này nêu các nhóm chịu thiệt hại trực tiếp nhất nhưng lại thiếu cơ chế bảo vệ tài chính hiệu quả nếu không có bảo hiểm: “Thứ nhất là người dân và hộ kinh doanh ở các vùng thường xuyên chịu thiên tai ven biển. Thứ 2 là các doanh nghiệp sản xuất, logistics, nông nghiệp công nghệ cao - những lĩnh vực dễ bị tác động bởi thời tiết cực đoan và biến động khí hậu. Thứ 3 là các khu đô thị lớn, nơi rủi ro ngập úng, cháy nổ, hỏa hoạn… đang ngày càng gia tăng”.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch GAMA Global Việt Nam, coi bảo hiểm là “tấm khiên” kinh tế quan trọng. Theo ông, khi người dân và doanh nghiệp tham gia bảo hiểm, phần lớn chi phí khắc phục hậu quả sẽ được các doanh nghiệp bảo hiểm chi trả, thay vì dồn gánh nặng lên ngân sách Nhà nước hoặc xã hội.

“Thực tế, sau các cơn bão lớn như Yagi hay Bualoi, ngành bảo hiểm đã chi trả hàng chục nghìn tỷ đồng bồi thường, giúp nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp nhanh chóng khôi phục sản xuất, ổn định đời sống”, vị này đưa ra thông tin.

Theo ông Nguyễn Đức Thắng, việc chi trả kịp thời từ bảo hiểm giúp người dân chủ động tài chính, không phải trông chờ vào cứu trợ, đồng thời giảm áp lực cho ngân sách nhà nước. 

“Bảo hiểm vừa là công cụ chia sẻ rủi ro, vừa là cơ chế tài chính giúp xã hội phục hồi nhanh hơn sau thiên tai. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, vai trò của bảo hiểm như một "tấm khiên kinh tế" sẽ càng rõ rệt và cần được khuyến khích mở rộng”, ông nhấn mạnh.

Xu hướng thị trường bảo hiểm trong thời gian tới

Theo đại diện Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, trước biến đổi khí hậu, người dân ngày càng quan tâm hơn tới bảo hiểm như một giải pháp bảo vệ tài chính hiệu quả trước rủi ro. Thị trường bảo hiểm Việt Nam dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng doanh thu hàng năm, dần chuyển dịch sang các sản phẩm “xanh” và thích ứng rủi ro (như bảo hiểm thiên tai, bảo hiểm nông nghiệp).

Đơn vị này cho rằng, phí bảo hiểm tài sản trong thời gian tới có thể tăng một phần do rủi ro cao hơn, nhưng sẽ được bù đắp bởi công nghệ số hóa (như các công cụ tiên tiến giúp dự báo rủi ro) và tái bảo hiểm quốc tế.

Ngoài ra, các doanh nghiệp sẽ ưu tiên sản phẩm linh hoạt, đáp ứng nhiều yêu cầu về bảo vệ cũng như tương thích với nhiều loại rủi ro để hỗ trợ nhóm dễ bị tổn thương, đảm bảo phát triển bền vững.

Trong khi đó, ông Trần Hoàng Mạnh Việt dự báo biến đổi khí hậu sẽ khiến thị trường bảo hiểm phi nhân thọ tăng trưởng mạnh. “Một số mảng dự kiến tăng mạnh gồm bảo hiểm tài sản, bảo hiểm thiên tai, bảo hiểm nông nghiệp và bảo hiểm gián đoạn kinh doanh - các sản phẩm bảo hiểm xanh hướng tới doanh nghiệp bền vững”, vị này nói.

Theo ông, một xu hướng rõ ràng có thể hình thành trên thị trường là chuyển từ “bán bảo hiểm” sang “tư vấn quản trị rủi ro toàn diện”. Các doanh nghiệp bảo hiểm sẽ phải ứng dụng dữ liệu khí tượng, bản đồ ngập và trí tuệ nhân tạo để định phí chính xác, minh bạch hơn.

Tạo niềm tin và chính sách đồng bộ - chìa khóa thúc đẩy người dân tham gia bảo hiểm

Trong khi đó, ông Trần Hoàng Mạnh Việt đề xuất cho phép tính phí bảo hiểm tài sản, bảo hiểm nông nghiệp vào chi phí hợp lý của doanh nghiệp. Vị này cũng cho rằng cần xây dựng hệ thống định giá rủi ro minh bạch, giúp người dân tin tưởng hơn vào việc bồi thường. “Khi niềm tin và sự hiểu biết được củng cố, tỷ lệ tham gia sẽ tự nhiên tăng lên”, ông nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Đức Thắng cho rằng, để khuyến khích người dân và doanh nghiệp chủ động tham gia bảo hiểm, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. 

“Trước hết, phải tăng cường truyền thông và giáo dục tài chính để người dân hiểu rằng bảo hiểm không phải là chi phí, mà là công cụ bảo vệ tài chính dài hạn”, vị này đưa ra đề xuất. 

Ông Thắng nhấn mạnh, cơ quan quản lý phải đóng vai trò chủ động trong việc hướng dẫn, giải thích và làm rõ các vấn đề phát sinh liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, bởi đây là loại hợp đồng có điều kiện, buộc phải chặt chẽ và được cơ quan quản lý phê duyệt trước khi lưu hành.

“Cuối cùng, Nhà nước nên có chính sách khuyến khích tài chính, như ưu đãi thuế cho doanh nghiệp mua bảo hiểm cho người lao động hoặc hỗ trợ phí bảo hiểm nông nghiệp, bảo hiểm thiên tai cho hộ nghèo, qua đó mở rộng độ bao phủ và phát triển thị trường bảo hiểm bền vững hơn”, Chủ tịch GAMA Global Việt Nam nêu rõ.