Làng cổ hơn 550 năm tuổi và những ngôi nhà bằng gỗ mít sau lũ liên tiếp
(Dân trí) - Sau các đợt mưa lũ liên tiếp, làng cổ Phước Tích hơn 550 năm tuổi, nằm bên bờ sông Ô Lâu ở thành phố Huế đã sẵn sàng tiếp đón du khách tham quan.
Khu vực cổng làng cổ Phước Tích, tổ dân phố Phước Phú, phường Phong Dinh, bị ngập lụt trong ngày 17/11. Đây là đợt mưa lũ lần thứ 4 liên tiếp trong vòng một tháng tại thành phố Huế .
Ông Hoàng Tấn Minh, Tổ trưởng tổ dân phố Phước Phú, cho biết trong các đợt mưa lũ liên tiếp hồi cuối tháng 10, đầu tháng 11, có hơn 50 nhà dân Phước Tích bị ảnh hưởng, nhiều tuyến đường làng ngập sâu 0,5-1,2m (Ảnh: Long Nhật).
Sau khi nước lũ rút, người dân Phước Tích đã tranh thủ dọn dẹp vệ sinh nhà cửa, đường giao thông, sớm ổn định cuộc sống (Ảnh: Long Nhật).
Sau mưa lũ, nước sông Ô Lâu bao quanh ngôi làng cổ hơn 550 năm tuổi đã trong xanh, hiền hòa trở lại.
Tuy nhiên, do bị ngập lụt liên tiếp, một số công trình, khu vực công cộng trong làng Phước Tích vẫn còn lấm lem bùn đất.
Điểm sáng là hầu hết các nhà rường cổ đã được người dân bảo quản tốt, dọn dẹp sạch sẽ sau khi nước lũ rút.
Theo ông Hoàng Tấn Minh, Phước Tích hiện có 37 ngôi nhà cổ, trong đó có 26 ngôi nhà rường của người dân, 17 công trình còn lại là nhà thờ họ.
Trong ảnh là ngôi nhà cổ 3 gian, 2 chái, bằng gỗ mít rừng (người dân gọi là mít nài), đến nay đã tồn tại 187 năm của gia đình bà Phạm Thị Hồng (69 tuổi). Đây là một trong những ngôi nhà cổ có kiến trúc độc đáo, đẹp nhất làng.
Theo bà Hồng, toàn bộ kết cấu của ngôi nhà được làm bằng gỗ, không có bất kỳ một chi tiết nào sử dụng sắt, thép. Ngôi nhà được thiết kế rất chắc chắn, chiều cao thấp nên khi xảy ra bão lớn vẫn an toàn.
Trong các trận lũ lịch sử năm 1999 và 2020, ngôi nhà cổ bị ngập lụt nhiều ngày nhưng không ảnh hưởng lớn đến chất lượng công trình. Khi nước rút, chủ nhà dùng khăn, vải lau khô gỗ để chống ẩm mốc.
Trong ngôi nhà cổ này còn có 2 bản sắc phong quý hiếm thời triều Nguyễn.
Bà Hồng cho biết trong mùa hè đỏ lửa 1972, hầu hết người dân Phước Tích phải đi sơ tán. Nhiều vật trang trí trong nhà bà Hồng có khảm xà cừ, sơn son thếp vàng bị kẻ xấu cậy, phá, lấy trộm. Rất may khi gia đình trở về, ngôi nhà không bị tàn phá.
Những cấu kiện gỗ nguyên bản gần 200 năm đến nay vẫn rất chắc chắn nhờ được chăm sóc, bảo quản tốt.
Năm 2018, ngôi nhà gỗ mít rừng của gia đình bà Hồng được nhà nước hỗ trợ gần 800 triệu đồng để trùng tu, bảo tồn.
Bên cạnh những ngôi nhà rường cổ có người ở, tại làng Phước Tích có một số nhà bị bỏ hoang, thiếu đi sự chăm sóc thường xuyên, dẫn đến xuống cấp. Trong ảnh là ngôi nhà cổ của người thân gia đình bà Phạm Thị Hồng, hiện con cháu đều sống tại miền Nam.
Nhiều chi tiết gỗ bên trong ngôi nhà nêu trên bị nứt gãy, mối, mọt đục khoét.
Theo tìm hiểu của phóng viên Dân trí, trong giai đoạn 2016-2019, toàn bộ 26 nhà rường cổ tại Phước Tích đã được hỗ trợ kinh phí trùng tu từ Quỹ bảo trợ nhà vườn Huế. Tuy nhiên, những căn nhà không có người ở thường bị xuống cấp, nhất là sau các đợt mưa lũ kéo dài.
Vị trí của làng cổ Phước Tích trên bản đồ (Ảnh: Google maps).
Theo tư liệu lịch sử, làng cổ Phước Tích được thành lập từ năm 1470, dưới thời vua Lê Thánh Tông. Làng nằm bên bờ sông Ô Lâu, cách trung tâm thành phố Huế 40km về phía bắc, giáp ranh với tỉnh Quảng Trị.
Năm 2009, làng cổ Phước Tích được nhà nước công nhận, cấp bằng Di tích Quốc gia.
Ngoài các công trình kiến trúc, tại làng Phước Tích có cây thị cổ thụ trên 500 tuổi, được công nhận là cây di sản vào năm 2015.
Năm 2024, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế) đã có tờ trình gửi Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đề nghị thỏa thuận chủ trương xếp hạng làng cổ Phước Tích là di tích Quốc gia đặc biệt.
