Kỹ sư Việt xử lý việc chưa có tiền lệ khi nâng cầu Bình Triệu 1 ở TPHCM
(Dân trí) - Theo chuyên gia cầu đường Nguyễn Văn Nhậm, phần lớn hàm lượng "chất xám" tại dự án nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 nằm ở khâu khảo sát, thiết kế do kỹ sư Việt Nam đảm trách.
Sau khi theo dõi hình ảnh cận cảnh kỹ thuật nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 tại TPHCM, nhiều độc giả báo Dân trí bày tỏ bất ngờ trước khả năng của đội ngũ kỹ sư Việt Nam tại một dự án phức tạp, chưa có tiền lệ.
Nhà giáo Nguyễn Văn Nhậm, chuyên gia của Hội đồng Kiểm tra Nhà nước về nghiệm thu công trình xây dựng, nguyên trưởng bộ môn cầu hầm (Trường Đại học Giao thông Vận tải), cho biết, Bình Triệu 1 là cây cầu lớn nhất từng được nâng tĩnh không tại Việt Nam.
Dấu ấn bàn tay, khối óc người Việt
"Lúc bắt đầu thiết kế, bên chủ đầu tư mời tôi vào TPHCM để góp ý xem giải pháp nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 và cầu Bình Phước 1 có thực hiện được không. Tôi khảo sát, thấy kết cấu cầu còn tốt nên đã kết luận có thể kích nâng lên được", nhà giáo Nguyễn Văn Nhậm chia sẻ với phóng viên Dân trí.
Nhà thầu triển khai công tác chuẩn bị trước thời điểm cấm ô tô để kích nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 (Ảnh: Ngọc Tân).
Theo ông Nhậm, việc trả lời câu hỏi "có nâng được cầu hay không" rất quan trọng. Bởi nếu không nâng được, TPHCM có thể phải phá cây cầu cũ đi và xây một cây cầu mới với chi phí tốn kém hơn rất nhiều.
Từ đánh giá khả thi ban đầu, các kỹ sư đi đến câu hỏi tiếp theo là để nâng được cây cầu nặng hàng nghìn tấn thì cần làm những việc gì, phương án thiết kế và thi công ra sao.
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, PGS.TS. Nguyễn Hữu Thuấn, chuyên gia về cầu tại Trường Đại học Giao thông Vận tải, đánh giá công nghệ được áp dụng để nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 không mới lạ. Nguyên lý vẫn là sử dụng hệ thống kích đặt ở vị trí phù hợp để nâng được kết cấu lên cao độ mong muốn.
"Ở Việt Nam từng có nhiều cầu cũ được nâng dầm lên để thay thế gối cầu hoặc kết hợp nâng cao độ mặt cầu trong quá trình sửa chữa. Kỹ sư Việt Nam hoàn toàn làm chủ được công nghệ này", ông Thuấn chia sẻ.
Tuy nhiên, tại cầu Bình Triệu 1, nhà thầu cần huy động lượng kích lớn. Các kích nâng này cần phải được kết nối chung trong hệ thống điều khiển để đảm bảo phân tán đều lực nâng tại mỗi chu trình.
Gia cố, bổ sung cọc trụ cho cầu Bình Triệu 1 trước khi triển khai nâng tĩnh không (Ảnh: Ngọc Tân).
Theo phương án thiết kế, kết cấu nhịp cầu được giữ nguyên. Đơn vị thi công chủ yếu gia cố thêm cọc trụ để đỡ phần tải trọng tăng thêm, đồng thời phân phối hợp lý lực tác động lên cọc cũ và cọc mới.
Với vai trò đồng hành cùng chủ đầu tư, ông Nguyễn Văn Nhậm khẳng định dự án nâng tĩnh không cầu Bình Triệu có dấu ấn bàn tay, khối óc của người Việt. Các kỹ sư Việt Nam đã đề xuất giải pháp và thực hiện toàn bộ khâu thiết kế. Nhà thầu tiếp nhận phương án thiết kế và triển khai thi công.
"Các kỹ sư trẻ nắm bắt rất nhanh. Công trình này, tôi được mời đến tham vấn, nhưng những cây cầu tiếp theo thì sẽ không cần tôi nữa. Chỉ một thời gian ngắn, kỹ sư trẻ sẽ thành thạo công nghệ", chuyên gia cầu hầm bày tỏ sự tin tưởng.
Bài toán giảm thiểu tác động từ dự án
Trao đổi với phóng viên Dân trí, đại diện Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ (chủ đầu tư dự án) cho biết, trong 3 tháng cấm ô tô qua cầu Bình Triệu 1, việc kích nâng tĩnh không cầu lên cao độ 1,08m thực ra chỉ tốn 1 tháng đầu tiên. Hai tháng còn lại, nhà thầu tập trung gia cố các liên nhịp và vuốt nối khoảng chênh lệch cao độ tại 2 mố cầu.
Sau vài ngày kích nâng liên nhịp bắt đầu tách rời khỏi mố cầu (Ảnh: Ngọc Tân).
Trước tình hình ùn tắc, kẹt xe phát sinh sau khi cấm ô tô đi lên cầu Bình Triệu 1, chủ đầu tư đang tính toán rút ngắn hơn nữa tiến độ thi công kích nâng cây cầu này.
Từ góc nhìn cá nhân, PGS.TS. Nguyễn Hữu Thuấn đánh giá việc cấm ô tô qua cầu Bình Triệu 1 để nâng tĩnh không là điểm bất lợi không thể tránh được. Ông cũng cho rằng thời hạn thi công trong 3 tháng là phù hợp với khối lượng công việc.
Do cây cầu nằm trên tuyến giao thông huyết mạch, chủ đầu tư đã cố gắng xây dựng phương án để xe máy vẫn lưu thông bình thường trong quá trình kích nâng cầu.
Giải pháp được đưa ra là kích nâng tuần tự từng liên nhịp với tốc độ rất chậm (khoảng 4cm/ngày). Đơn vị thi công bố trí 2 cây cầu sắt tạm ở 2 đầu cầu để cho xe máy đi qua khoảng chênh lệch cao độ.
Cầu Bình Phước 1 nằm trên tuyến quốc lộ 1 cũng được dự kiến cấm ô tô để thi công nâng tĩnh không (Ảnh: Ngọc Tân).
Theo ông Nhậm, việc cấm xe hoàn toàn có thể giúp thời gian kích nâng nhanh hơn, bài toán kỹ thuật cũng đơn giản hơn. Tuy nhiên, bài toán ùn tắc giao thông sẽ nghiêm trọng hơn nhiều.
"Đây là công trình đầu tiên nên mình phải làm cho thật chắc chắn, thật an toàn. Chúng ta vừa làm vừa rút kinh nghiệm từ dự án đầu tiên thì chắc chắn những cây cầu sau sẽ làm nhanh hơn", chuyên gia Nguyễn Văn Nhậm khẳng định.
Cũng theo PGS.TS. Nguyễn Hữu Thuấn, nhà thầu phải kiểm soát chặt chẽ, chính xác quá trình chuyển vị của đáy dầm khi kích nâng đảm bảo giá trị và tốc độ, sai số cho phép tuân thủ đúng hồ sơ thiết kế và chỉ dẫn kỹ thuật.
“Nếu kích nâng đáy dầm không đồng thời hoặc chênh lệch chuyển vị quá lớn, kết cấu dầm thép có thể bị hư hỏng, nứt bản mặt cầu, hỏng hệ liên kết ngang và mất an toàn trong tổ chức thi công”, ông Thuấn chia sẻ.
Trước đó, ngày 31/12/2024, Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ đã khởi công dự án nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 và cầu Bình Phước 1 để phát triển giao thông đường thủy.
Trong đó, hạng mục nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 có tổng mức đầu tư 132 tỷ đồng. Khoản kinh phí này được đánh giá là tiết kiệm hơn rất nhiều so với phương án phá bỏ cầu cũ và xây cầu mới.
Tuy nhiên, việc cấm ô tô qua cầu Bình Triệu 1 để thi công nâng tĩnh không cũng gây ra nhiều phiền toái cho người dân. Theo ghi nhận của phóng viên, giao thông quanh khu vực thường xuyên ùn tắc vào giờ cao điểm từ ngày phân luồng phục vụ thi công.
