3 năm 2 lần bị sa thải "trong phút mốt", nhân sự đối diện... sóng thần
(Dân trí) - Trải qua hai lần bị sa thải đột ngột trong vòng 3 năm, Lê Anh Hào, 30 tuổi, một kỹ sư thiết kế game tại TPHCM chuẩn bị cho mình tâm thế có thể bị mất việc ngay lập tức.
Oán trách khi bị sa thải
Một ngày đầu năm 2022, khi đang làm việc cho một công ty sản xuất game của Mỹ ở TPHCM, Lê Anh Hào nhận tin bị cắt giảm cùng 9 người khác trong nhóm. Lý do là công ty phải tái cấu trúc nhân sự sau khi trải qua một giai đoạn phát triển nóng. Các nhân viên được đền bù một tháng lương.
Lần đầu tiên trong hơn 5 năm đi làm, Hào bất ngờ bị cho thôi việc mà không có bất kỳ dấu hiệu hay thông báo trước nào. Cú sốc này khiến anh mất niềm tin vào doanh nghiệp và phải mất hơn một tháng mới lấy lại tinh thần để tìm kiếm cơ hội mới.
"Công việc liên quan đến sáng tạo nên phải thực sự say mê mới làm được. Tôi cảm thấy thời gian mình cống hiến cho công ty khi đó bị lãng phí. Thực sự đi làm ai cũng muốn làm tốt và tạo ra được giá trị cho công ty nhưng bỗng một ngày công ty nói họ không cần mình nữa. Khi đó, niềm tin của tôi với doanh nghiệp bị rút cạn", Hào nhớ lại.
Bất ngờ bị sa thải 2 lần trong 3 năm, Anh Hào mất dần niềm tin vào sự gắn bó với doanh nghiệp (Ảnh: Thành Tín)
Tiếp tục làm việc cho một công ty sản xuất game khác trong hơn 2 năm, Anh Hào lại nhận được tin layoff (sa thải) 3 ngày trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán 2025.
Từ sau lần mất việc đầu tiên, Hào luôn "ém" sẵn cho mình hai công việc cùng lúc. Có sẵn kinh phí và một công việc tay trái để dự phòng, Hào không còn quá hoang mang và bi quan trước những biến động của thị trường.
"Tôi không đổ lỗi cho chủ sử dụng thực dụng, không đổ lỗi cho hoàn cảnh, đặc biệt là không đổ lỗi cho bản thân nữa. Đơn giản tôi chỉ nghĩ thoáng ra, rằng bài học tới với mình ở thời điểm này để mình được sống chậm lại một chút, để suy ngẫm về giá trị thực sự của công việc.
May mắn vì tôi có đủ tiền để sống chậm lại trong khoảng thời gian đó, để khi quay lại với guồng quay của việc kiếm tiền sẽ kiếm thực sự hiệu quả và sử dụng nó cho ý nghĩa", Hào nói.
Gần 2 tháng sau khi nghỉ việc, nam nhân viên vẫn chỉ duy trì công việc freelance (làm tự do) mà chưa tìm một chỗ làm toàn thời gian mới. Theo Hào, đây là thời điểm thích hợp để đặt một mục tiêu mới cho sức khỏe thể chất và tinh thần.
"Trước đây tôi nặng 91kg. Sau biến cố công việc, tôi bắt đầu tập thể dục, giảm cân và xuống còn 65kg. Bây giờ tôi có thể duy trì mức cân nặng này. Ở đợt layoff thứ 2, tôi cũng đang có dự định thực hiện hành trình 90 ngày cải thiện cơ bắp", nam nhân viên chia sẻ.
Không nhìn nhận sa thải là thất bại!
Cuối năm 2022, Trần Thị Ngọc Sương (33 tuổi), đang làm nhân viên marketing cho một tập đoàn bất động sản lớn ở TPHCM thì bị thông báo sa thải.
"Tình hình thị trường bất động sản lúc đó đã bắt đầu có những khó khăn. Tháng 10, một tập đoàn lớn layoff một loạt, tôi đã thoáng mừng vì bên mình nhìn chung có vẻ ổn. Nhưng đến tháng 11, mọi việc diễn ra rất nhanh, tôi nằm trong danh sách bị cắt giảm", cô gái kể.
Dù hiểu rõ biến cố đó xuất phát từ tình hình thị trường khó khăn, Ngọc Sương vẫn khó chấp nhận là chuyện mất việc lại đến với cô nhanh như vậy.
"Cảm giác ấy thật sự rất tệ. Khi ấy, tôi đã bước qua tuổi 30 và bỗng thấy mình chông chênh hơn bao giờ hết. Thu nhập mất đi chỉ là một phần, điều ám ảnh hơn chính là cảm giác bản thân không đủ giỏi", cô hồi tưởng.
Không biết nên bắt đầu lại từ đâu, Ngọc Sương rơi vào trạng thái hoang mang khi thị trường tuyển dụng ngày càng khắt khe, đặc biệt trong ngành marketing - nơi các doanh nghiệp ưu tiên người trẻ. Cô gửi đi hàng trăm hồ sơ ứng tuyển nhưng hầu như không nhận được phản hồi. Lúc này, cô mới nhận ra rằng không chỉ thị trường lao động khó khăn, mà bản thân cô cũng đang thiếu những kỹ năng quan trọng mà doanh nghiệp tìm kiếm.
Sau hơn hai năm kể từ lần đầu bị layoff, Ngọc Sương không còn nhìn nhận đó là thất bại, mà xem như bước ngoặt để thay đổi tư duy về sự nghiệp. Từ một người chỉ tập trung vào chuyên môn marketing, cô bắt đầu chủ động học hỏi những kỹ năng mới để thích nghi với thị trường lao động đầy biến động.
"Trước đây, khi làm marketing, tôi chỉ tập trung vào việc này. Nhưng sau khi bị layoff, tôi nhận ra tầm quan trọng của việc mở rộng kỹ năng. Tôi học quay và dựng phim, làm chủ các phần mềm thiết kế, rèn luyện tư duy phản biện, lập luận, thuyết trình... Tôi luôn có nhu cầu học hỏi, nâng cao năng lực và không cho phép mình an phận", cô chia sẻ.
Để không bị động trước những biến động của thị trường lao động, cô luôn duy trì một công việc làm thêm nhằm trau dồi kỹ năng và đảm bảo sự ổn định tài chính.
"Tôi không cố gắng săn lùng quá nhiều cơ hội, nhưng khi luôn sẵn sàng học hỏi và liên tục làm mới mình, các cơ hội tốt sẽ tự tìm đến", cô đúc kết.
Hiện nay, ngoài làm marketing cho công ty bất động sản, Ngọc Sương còn làm truyền thông cho một đơn vị giáo dục. Cô nói cảm thấy yên tâm và sẵn sàng ứng phó với những tình huống bất ngờ.
Để có được sự bình tĩnh trước làn sóng sa thải hiện nay, cả Anh Hào và Ngọc Sương đều cho rằng, hiểu được giá trị của bản thân mình ở đâu là yếu tố quan trọng nhất. Chỉ khi đánh giá được năng lực của bản thân, nhân sự mới không bị chao đảo trước những biến động của thị trường và mọi quyết định của doanh nghiệp.
Anh Hào cho biết, trải qua 2 đợt layoff chớp nhoáng, anh không còn tin tuyệt đối giá trị của một công việc hay một doanh nghiệp nào đó. Thay vào đó, anh chọn tin và nâng cao năng lực của bản thân để có thể làm việc, tạo ra giá trị ở bất kỳ hoàn cảnh nào.
Làm quen thị trường lao động khắc nghiệt hơn
Quan sát thị trường lao động thời gian qua, Thạc sĩ Donald Nguyễn, giảng viên doanh nghiệp tại Đại học Ngoại thương và chuyên gia huấn luyện sự nghiệp tại VietSuccess Learning nhận định, thị trường việc làm ngày càng khắc nghiệt hơn. Việc phải layoff cùng lúc số lượng lớn người lao động là quyết định đến phần lớn từ tình hình tài chính của doanh nghiệp. Người lao động phải chấp nhận nó như một thực tế của quá trình thanh lọc.
"Thời buổi hiện tại như một cuộc chiến. Câu chuyện chiến lược của doanh nghiệp luôn là vấn đề được chủ doanh nghiệp đặt lên hàng đầu, không quan trọng ai đúng, ai sai nữa", ông Donald phân tích.
Người lao động phải dần quen với một thị trường lao động cạnh tranh và khắc nghiệt hơn (Ảnh minh họa: Vietsuccess).
Việc một lượng lớn người lao động bị mất việc 'chỉ sau một buổi sáng' có thể xuất phát từ quyết định mang tính chủ quan của lãnh đạo. Tuy nhiên, theo ông Donald, chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp ngày càng bị rút ngắn, buộc họ phải thay đổi nhanh hơn, mạnh mẽ hơn để duy trì vị thế trên thị trường. Điều này đặt ra yêu cầu đối với người lao động: không chỉ thích nghi với sự thay đổi mà còn phải liên tục nâng cao kỹ năng để đảm bảo khả năng cạnh tranh trong môi trường đầy biến động.
"Nhân sự trẻ cần chú trọng hơn đến chất lượng kinh doanh và chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Quan trọng là phải đánh giá được công ty đang vận hành ra sao, có hiệu quả hay không, thay vì giữ suy nghĩ rằng chỉ cần làm tốt phần mình thì công ty sẽ tự đảm bảo tương lai cho mình", Thạc sĩ Donald Nguyễn nhận định.
Ông Donald cho rằng, việc đánh giá định hướng của doanh nghiệp sẽ dần hình thành cho người lao động sự nhanh nhạy. Họ sẽ ước định được mức độ rủi ro của mình.
"Linh hoạt, liên tục học hỏi để nâng cấp bản thân và không ngần ngại thử những lĩnh vực mới sẽ giúp người trẻ đối diện với các thách thức của thị trường, cho dù thị trường đó khắc nghiệt như thế nào", ông Donald đúc kết.
