Ngân hàng chạy đua tăng lãi huy động, người vay lo lắng

“Hiện tại, với tổng chi trả lãi và gốc hàng tháng vào khoảng 2,5 triệu đồng thì tôi gánh được. Tuy nhiên, tôi thấy lãi suất cho vay điều chỉnh tăng liên tục, tôi lo lắng đến khi được giải ngân hết 1,3 tỷ đồng theo tiến độ dự án thì tổng chi trả hàng tháng sẽ rất cao", Phương - một 9X mới vay nợ mua nhà dự án - chia sẻ.  

Lãi cho vay tăng, người mua nhà cảm thấy bấp bênh

Phương đang vay mua nhà tại ngân hàng A., là ngân hàng bảo lãnh cho dự án. Số tiền vay là 1,3 tỷ đồng, tương đương 50% giá trị tài sản là dự án đang xây. Theo hợp đồng, ngân hàng sẽ giải ngân theo tiến độ, trong đó lãi suất sẽ tính theo lãi thị trường tại thời điểm giải ngân.

Phương kể, cô được giải ngân lần đầu vào ngày 15/8 với số tiền khoảng 10% tổng giá trị vay, lúc bấy giờ lãi suất chuyên viên tín dụng báo là 7%/năm. Tuy nhiên, chỉ một tuần sau đó, chuyên viên gọi điện và báo Phương điều chỉnh lãi suất lên 7,5%/năm. Lúc bấy giờ, khi Phương không đồng ý và yêu cầu giải trình, thì ngân hàng vẫn quyết định vẫn giữ nguyên lãi suất là 7%/năm.

Đến tháng 11 vừa qua, khi tiến hành giải ngân đợt 2 với số tiền tương đương 10% giá trị khoản vay, thì lãi suất liên tục thay đổi. Phương kể: “Lần đầu chuyên viên báo lãi suất 8%, sau đó báo lại 8,3%. Chưa dừng lại, đến sát ngày ký giải ngân thì chuyên viên tiếp tục báo lãi suất mới là 8,5% và sau đó tăng lên 8,7%/năm”.

Phương cho biết cảm thấy rất lo lắng khi lãi suất tăng lên liên tục. "Cuộc chơi vay ngân hàng mua bất động sản theo tôi đang rất bấp bênh”, Phương nói.

Tương tự, Việt (33 tuổi, TPHCM) vay ngân hàng đã được gần 2 năm và sắp hết lãi ưu đãi. Theo dõi tình hình lãi suất cao, anh lo lắng tháng 4/2026 khi lãi chuyển sang thả nổi sẽ rất cao. Liên hệ đến ngân hàng đang vay (một trong 4 ngân hàng Big 4), chuyên viên xác nhận đúng là lãi suất đang tăng, con số hiện nay chuyên viên dự báo cho anh vào khoảng 8,8-9%/năm.

Anh Việt ước tính, với khoảng vay 2 tỷ đồng, nếu lãi suất tăng lên 9%/năm thì chi phí hàng tháng anh chịu sẽ rất lớn, gần 21 triệu đồng/tháng (so với mức chi trả hiện tại vào khoảng 15 triệu đồng/tháng).

Ghi nhận thực tế cho thấy, lãi suất thả nổi cho khoản vay mua nhà tại các ngân hàng đã tăng lên 12-15%/năm.

Trong khi đó, lãi suất ưu đãi cho vay mua nhà năm đầu cũng tăng 1-2%/năm so với các tháng trước. Cụ thể, ACB 8%/năm; ABBank 9,65%/năm; Sacombank 7,49%/năm; VIB từ 7,8%/năm; BVBank 8,49%/năm…

Lãi suất cho vay mua nhà tăng trong bối cảnh lãi suất huy động liên tục tăng gần đây. Ngoại trừ nhóm ngân hàng có vốn nhà nước chi phối, nhóm ngân hàng tư nhân liên tục điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Theo đó, lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng ở nhóm ngân hàng tư nhân hầu hết đều đã vượt qua 6%/năm. Với các khoản tiền gửi lớn, lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng được mời chào lên tới 7,1%/năm.

Câu hỏi đặt ra là liệu ngân hàng có đang đẩy áp lực về phía người đi vay?

Vì sao lãi suất cho vay tăng?

TS. Châu Đình Linh, chuyên gia tài chính, cho rằng việc tăng lãi cho vay trong bối cảnh hiện nay là điều bình thường. Nguyên tắc tính lãi cho vay chung, được tính thông qua các yếu tố chính gồm lãi huy động bình quân, chi phí hoạt động, chi phí bù trừ rủi ro và lợi nhuận kỳ vọng.

Thời gian qua, chuyên gia nhấn mạnh với sự kêu gọi từ Chính phủ, hệ thống ngân hàng đã chấp nhận giảm lợi nhuận kỳ vọng, song song tiết giảm chi phí hoạt động, từ đó giảm lãi suất cho vay hỗ trợ khách hàng.

Hiện, các ngân hàng vẫn giữ chủ trương này. Dù rằng việc duy trì lãi đầu ra ở mức thấp thông qua các gói vay ưu đãi đã và đang “ăn mòn” lợi nhuận của đa số nhà băng (thể hiện qua chỉ số NIM - biên lợi nhuận của ngân hàng giảm mạnh), trừ một số ngân hàng lớn có năng lực thu hút được CASA (tiền gửi không kỳ hạn) lớn và huy động được vốn rẻ từ các tổ chức tín dụng thế giới có thể bù đắp và duy trì được hiệu suất kinh doanh.

Do đó, ông Linh nhấn mạnh lãi cho vay tăng chủ yếu do lãi huy động tăng. Lãi huy động tăng đến từ việc các ngân hàng đang chịu áp lực thanh khoản, do đó điều chỉnh tăng để thu hút tiền gửi trong dân.

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cũng đồng tình rằng việc NHTM tăng lãi cho vay là bình thường. Theo ông, đúng là mục tiêu của NHNN và Chính phủ muốn giảm lãi cho vay, để hỗ trợ và kích cầu sản xuất, tiêu dùng của người dân. Tuy nhiên, lãi huy động đang tăng mạnh do áp lực chênh lệch giữa tăng trưởng tiền gửi và tăng trưởng tín dụng, do đó bắt buộc lãi đầu ra phải tăng.

Ông Hiếu cho biết, hiện chênh lệch giữa vốn huy động và nhu cầu tín dụng lên đến 3%. Trong đó, nhu cầu tín dụng đang tăng cao, thống kê tăng trưởng tín dụng tháng 10 lên đến 15%. Chuyên gia dự báo, con số này đến cuối năm sẽ đạt 18-20%, trong khi đầu năm mục tiêu NHNN đặt ra chỉ ở mức 16%. Do đó, gây áp lực lên thanh khoản của hệ thống ngân hàng.

Với tình hình huy động đầu vào tiếp tục tăng, chuyên gia dự báo lãi suất đầu ra vẫn còn tăng đến cuối năm với mức tăng thêm khoảng 1%.