"Bảo bối" của cảnh vệ và chuyện về người nâng tầm Mai Hoa quyền

"Muốn bảo vệ, thì người bảo vệ phải biết đánh địch, phải biết võ giỏi, phải khỏe, phải bắn súng giỏi", đó là lời dặn dò của Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho lực lượng cảnh vệ.

Thấm nhuần lời dạy của Bác, từ những thế võ dân tộc được Bác Hồ truyền dạy cho những chiến sĩ Cảnh vệ được trực tiếp bảo vệ Người ở chiến khu Việt Bắc, nguyên Cục trưởng Cục Cảnh vệ (sau này là Bộ Tư lệnh Cảnh vệ) Hoàng Hữu Kháng đã nghiên cứu, phát triển thành 52 thế võ hoàn chỉnh và đặt tên là "Mai Hoa quyền".

Bài võ với triết lý dùng nhu chế cương

Người lính Cảnh vệ được giao nhiệm vụ đặc biệt là bảo vệ an toàn tuyệt đối cho đối tượng cảnh vệ và mục tiêu bảo vệ. Trong quá trình làm nhiệm vụ cán bộ chiến sĩ cảnh vệ luôn phải đối mặt trực tiếp với các tình huống nguy hiểm, bất ngờ.

Vì vậy, võ thuật và thể lực là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong công tác huấn luyện, nhằm nâng cao tinh thần chiến đấu, bản lĩnh vững vàng, vận dụng linh hoạt vào thực tiễn công tác, bảo vệ tuyệt đối an toàn đối tượng cảnh vệ và mục tiêu bảo vệ.

Giới thiệu về Mai hoa quyền, Trung tá Nguyễn Xuân Hòa (Phó đội trưởng Đội Huấn luyện thuộc Trung tâm Huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ, Bộ Tư lệnh Cảnh vệ) cho biết bài quyền là sự kết hợp tinh hoa và mang đậm nét đặc trưng của võ thuật cổ truyền Việt Nam.

Mai hoa quyền là sự kết hợp của nhiều kỹ thuật đặc biệt, uyển chuyển, lúc nhu, lúc cương, lúc lanh lợi, quyết đoán... sử dụng đồng bộ các bộ phận trên cơ thể cùng với mã bộ di chuyển linh hoạt để thực hiện hiệu quả các kỹ thuật tấn công, phòng thủ trong chiến đấu.

"Khi diễn luyện, ta có thể thấy được nét đặc trưng riêng biệt của bài võ với triết lý dùng nhu chế cương. Động tác uyển chuyển, thân pháp nhẹ nhàng, linh hoạt trong khắc chế đòn tấn công của địch thủ. Đồng thời phản công lại bằng những đòn đánh uy lực, làm đối phương mất sức kháng cự", Trung tá Hòa nói.

Theo vị phó đội trưởng, kỹ thuật của bài quyền được quy định theo nguyên tắc: Thủ bất ly thân, túc bất ly địa.

Trong đó, "thủ bất ly thân" là cánh tay quyền rất hiếm khi vươn mở rộng ra xa cơ thể để bảo vệ thân thể. Đôi tay quyền luôn luôn có độ gấp ở khủyu tay để che chắn hai bên sườn và phát huy kịp thời cặp chỏ trong phòng thủ và nhập nội tấn công vào yếu điểm của đối phương.

Còn "túc bất ly địa" tức là chân di chuyển thấp bộ, rất ít khi bay nhảy, rời chân khỏi mặt đất. Khi sử dụng chân, tung đòn đá rất bất ngờ, chớp nhoáng và không có đòn đá liên hoàn.

Trung tá Nguyễn Xuân Hòa chia sẻ, diễn luyện Mai Hoa quyền đòi hỏi người luyện tập phải thể hiện được các đòn thế kỹ thuật tương đối khó và điêu luyện.

"Người đi quyền phải thể hiện được sự tinh túy của bài quyền: Nhẹ nhàng, mềm mại nhưng vẫn toát ra được sự dũng mãnh. Những đòn đá, gối, trỏ, biến ảo tay quyền được ra chiêu thanh thoát nhưng chớp nhoáng, thể hiện được đặc trưng "lấy nhu thắng cương" trong võ cổ truyền của dân tộc. Vì vậy bài võ Mai hoa quyền với 52 động tác biến ảo, thực chiến, công thủ toàn diện được coi là "bảo bối", "vũ khí dắt lưng" của người lính Cảnh vệ", Trung tá Hòa nói.

Chuyện về người cảnh vệ "đứng lớp"

Năm 2004, anh Nguyễn Xuân Hòa là một trong 2 chiến sĩ nghĩa vụ được phong hàm vượt cấp và được tuyển chọn đi đào tạo giáo viên huấn luyện quân sự, võ thuật của Bộ Công an khi chưa kết thúc thời gian thực hiện nghĩa vụ tham gia CAND.

Kết thúc khóa huấn luyện, anh Hòa về nhận công tác tại Tiểu đoàn Cơ động Đặc nhiệm (nay là Trung đoàn Đặc nhiệm Bộ Tư lệnh Cảnh vệ). Năm 2007, anh Hòa chính thức đầu quân cho Trung tâm Huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ (TTHL và BDNV) Bộ Tư lệnh Cảnh vệ, trực tiếp làm giáo viên huấn luyện võ thuật.

"Thời gian đầu chưa có kinh nghiệm và kỹ năng sư phạm, lại huấn luyện cho nhiều cán bộ, chiến sĩ có tuổi đời, tuổi nghề lớn hơn mình rất nhiều nên tôi rất căng thẳng. Nhiều đêm, sau khi mọi người đã đi ngủ, tôi ra đứng trước cái cây ở trong sân đơn vị để tự "tập nói, tập giảng" trước đám đông.

Có những lớp học có tới 400 học viên nhưng chỉ có 10 giáo viên và trợ lý huấn luyện. Vì vậy, trong quá trình huấn luyện, tôi phải nói rất to, thậm chí phải hét lên đến mức tổn thương dây thanh. Nhiều hôm đang huấn luyện mà phải vào nhà ăn xin nửa quả chanh và vắt trực tiếp vào cổ họng cho dịu giọng rồi lại hô tiếp", Trung tá Hòa tâm sự.

Do đặc thù công tác cảnh vệ, đối tượng bảo vệ gồm cả mục tiêu cố định và mục tiêu di động. Khi có tình huống xảy ra, cán bộ, chiến sĩ cảnh vệ phải sử dụng các động tác võ thuật nhanh, gọn, hiệu quả nhằm khống chế, không để đối tượng tội phạm có điều kiện tiếp xúc gần, đe dọa an toàn đối tượng cảnh vệ.

"Để đáp ứng yêu cầu công tác, cùng với việc huấn luyện võ thuật theo khung chương trình của Bộ Công an, tôi cùng đội ngũ giáo viên võ thuật của TTHL và BDNV luôn nghiên cứu, tìm tòi và xây dựng chương trình huấn luyện võ thuật riêng cho cán bộ, chiến sĩ cảnh vệ, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị" - Trung tá Hòa chia sẻ.

22 năm tuổi nghề, trong đó có 17 năm làm công tác huấn luyện, Trung tá Hòa trực tiếp huấn luyện võ thuật cho hàng vạn học viên là cán bộ, chiến sĩ cảnh vệ; chiến sĩ nghĩa vụ cho Cảnh vệ Lào và Campuchia; huấn luyện đội tuyển võ thuật của Bộ Tư lệnh Cảnh vệ tham gia các giải đấu trong và ngoài ngành.

"Nâng tầm Mai Hoa quyền"

Nhằm nâng cao chất lượng công tác huấn luyện môn võ thuật trong CAND, năm 2021, Trung tá Hòa được Bộ Công an triệu tập tham gia Ban biên soạn tài liệu huấn luyện quân sự võ thuật trong toàn lực lượng CAND.

Khi đó, Ban Biên soạn đặt ra yêu cầu cho các thành viên là nghiên cứu, tìm nội dung mới, mang ý nghĩa chính trị, tư tưởng, truyền thống, có tính ứng dụng thực tiễn để bổ sung vào giáo trình huấn luyện quân sự, võ thuật.

20 năm gắn bó với lực lượng cảnh vệ, trực tiếp tham gia huấn luyện môn võ thuật, Trung tá Nguyễn Xuân Hòa hiểu rõ ý nghĩa chính trị, lịch sử, truyền thống cũng như tính ứng dụng và chiến đấu cao của bài Mai Hoa quyền, đáp ứng đủ các yêu cầu mà Ban biên soạn đặt ra.

Vì vậy, Trung tá Hòa đã mạnh dạn đề xuất với Ban Biên tập nghiên cứu bổ sung bài quyền 52 động tác của lực lượng Cảnh vệ vào chương trình huấn luyện võ thuật của lực lượng CAND.

"Khi tôi đề xuất bổ sung Mai Hoa quyền vào chương trình huấn luyện võ thuật, Cục Công tác đảng và công tác chính trị đã tổ chức lấy ý kiến tham khảo các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Khoa huấn luyện của các trường trong CAND.

Có rất nhiều ý kiến phản đối. Họ cho rằng Mai Hoa quyền chỉ là bài quyền mang tính nội bộ của lực lượng cảnh vệ, đưa vào phổ cập trong toàn lực lượng liệu có phù hợp không? Hiệu quả ứng dụng có cao không? Có phù hợp với thực tiễn công tác của lực lượng công an không?", Trung tá Hòa kể.

Không từ bỏ ý tưởng của mình, Trung tá Nguyễn Xuân Hòa kiên trì, bền bỉ thuyết phục các thành viên trong Ban biên tập bằng việc thực hiện, giải thích, chứng minh hiệu quả từng động tác của bài quyền.

"Vừa trực tiếp biểu diễn, vừa giải thích mục đích, hiệu quả của từng động tác. Cuối cùng, tôi đã thuyết phục được các thành viên trong Ban Biên soạn về tính ưu việt của bài Mai Hoa quyền.

Việc luyện tập thường xuyên bài quyền giúp người chiến sĩ công an phát triển toàn diện cả về trí lực và thể lực, nâng cao ý chí chiến đấu, bản lĩnh nghề nghiệp; có tác dụng đặc biệt trong rèn luyện cơ khớp và hiệu quả khi đánh ở cự ly gần", Trung tá Hòa khẳng định.

Được sự đồng ý của lãnh đạo Bộ Công an về việc đưa bài Mai Hoa quyền vào chương trình huấn luyện trong toàn lực lượng, Bộ Tư lệnh Cảnh vệ đã thành lập Tổ giáo viên nghiên cứu giáo trình và tập luyện phân thế bài quyền ở 4 phương, 8 hướng với 110 động tác. Đồng thời tổ chức lớp trợ lý huấn luyện cho 80 cán bộ được tuyển chọn từ các đơn vị trong Bộ Tư lệnh "làm nguồn" đi tập huấn cho công an các đơn vị, địa phương.

Bắt đầu từ năm 2022, bài võ truyền thống Mai Hoa quyền của lực lượng cảnh vệ chính thức được đưa vào chương trình huấn luyện võ thuật trong toàn lực lượng CAND và là nội dung thi đấu chính thức tại Hội thao CAND năm 2022.

Trung tá Vũ Thanh Khương (Giám đốc TTHL và BDNV) cho rằng việc đưa Mai Hoa quyền vào huấn luyện phổ cập trong toàn lực lượng CAND một lần nữa khẳng định tính ưu việt vượt trội của bài võ trong thực hiện nhiệm vụ công tác công an.

"Đây cũng là niềm vinh dự của các thế hệ cán bộ chiến sĩ Cảnh vệ CAND và cá nhân Trung tá Nguyễn Xuân Hòa, là một trong số những cán bộ có đóng góp đặc biệt quan trọng, đưa Mai Hoa quyền phát triển lên một tầm cao mới", Trung tá Khương nói.