Một năm của Ruben Amorim tại Man Utd: Viết lại trật tự từ hỗn loạn

Ngày 11/11 vừa qua đánh dấu tròn một năm HLV Ruben Amorim chính thức tiếp quản chiếc ghế nóng tại Man Utd. Một năm "Quỷ đỏ" đầy biến động, với những khoảnh khắc thăng hoa hiếm hoi xen lẫn chuỗi ngày bất ổn, phản ánh rõ nét bầu không khí hỗn loạn mà chiến lược gia người Bồ Đào Nha phải đối mặt ngay từ khi đặt chân đến Carrington.

Tình trạng nội bộ của "Quỷ đỏ" được hé lộ qua một câu chuyện chưa từng công bố trong phòng thay đồ. Sau trận hòa 3-3 đầy kịch tính trước Porto tại Europa League vào ngày 3/10 năm ngoái, khi Erik ten Hag vẫn còn tại vị, Man Utd đã để tuột lợi thế dẫn 2-0 và suýt chút nữa phải nhận thất bại, trước khi Harry Maguire kịp thời gỡ hòa ở phút bù giờ.

HLV Ten Hag đã không giấu nổi sự tức giận, chỉ trích gay gắt hàng phòng ngự và cảnh báo về tinh thần rệu rã của toàn đội. Ông yêu cầu một sự thay đổi triệt để về tư duy và kỷ luật, với bài diễn thuyết kéo dài và nặng nề.

Khi Ten Hag kết thúc bài phát biểu, nhóm trụ cột, dẫn đầu là Bruno Fernandes, đã đề nghị ban huấn luyện rời phòng để các cầu thủ tự họp rút kinh nghiệm. Đây không phải là lần đầu tiên điều này xảy ra; sau trận thua Newcastle vào tháng 4/2023, Lisandro Martinez cũng từng đứng lên chất vấn toàn đội và Man Utd sau đó đã có sự hồi sinh mạnh mẽ với ba chiến thắng liên tiếp.

Tuy nhiên, tại Porto, theo những nguồn tin thân cận, bầu không khí đã hoàn toàn khác biệt. Khi ban huấn luyện rời đi, các cầu thủ bắt đầu chia sẻ quan điểm một cách thẳng thắn. Một số bày tỏ sự bất mãn với giọng điệu của Ten Hag. Diogo Dalot là người phát biểu mạnh mẽ nhất, kêu gọi tập thể phải tiếp tục chiến đấu hết mình, bất kể cảm nhận cá nhân về huấn luyện viên ra sao.

Mặc dù những đội bóng vĩ đại đôi khi được hình thành từ những va chạm nội bộ, như trường hợp của Leicester City dưới thời Claudio Ranieri năm 2016, sự kiện tại Dragao được xem là một dấu mốc quan trọng, khiến triều đại của Ten Hag tại Old Trafford không thể cứu vãn.

Chỉ 5 ngày sau trận hòa định mệnh đó, các nhân vật quyền lực của Man Utd đã có cuộc gặp mặt tại trụ sở INEOS ở Knightsbridge (London), sau khi Sir Jim Ratcliffe dự khán trận hòa 0-0 tại Villa Park. Từ đó, quá trình tìm kiếm người kế nhiệm Ten Hag chính thức được khởi động. Đến ngày 28/10, một ngày sau thất bại 1-2 trước West Ham, giám đốc điều hành Omar Berrada đã trở lại Bồ Đào Nha, lần này là tới Lisbon, để chốt đàm phán với chủ tịch Sporting Lisbon, Frederico Varandas, về việc đưa Ruben Amorim về dẫn dắt "Quỷ đỏ".

"Nhà thơ" với sự lạnh lùng trong phòng họp

Những ai từng kỳ vọng Ruben Amorim sẽ mềm mỏng hơn người tiền nhiệm Erik ten Hag đã sớm nhận ra mình lầm tưởng. Người đàn ông từng được Cristiano Ronaldo gọi là “nhà thơ” chỉ mang chất thơ ấy ra trước ống kính. Còn sau cánh cửa phòng họp, sự thẳng thắn của ông sắc lạnh đến mức “như lưỡi dao vừa rời khỏi đá mài”.

Minh chứng rõ nhất nằm ở cuộc họp cuối mùa tại Carrington, diễn ra chỉ một ngày sau thất bại ở chung kết Europa League trước Tottenham. Manuel Ugarte, cậu học trò cũ tại Sporting, không hề được ưu ái. Trước toàn đội, Amorim thẳng thừng chỉ ra sự sa sút của anh, nói rằng ông “không còn nhận ra cầu thủ từng làm việc cùng”. Cả căn phòng nặng trĩu: vài người sững sờ, số khác khó chịu, nhưng tất cả đều hiểu Amorim đang dựng lại trật tự phòng thay đồ.

Cuộc họp ấy còn rò rỉ một chi tiết gây xôn xao dư luận: Amorim nhìn thẳng vào Alejandro Garnacho rồi nói rằng "cậu cần một người đại diện tốt trong kỳ chuyển nhượng mùa hè, vì tôi vẫn sẽ là huấn luyện viên trưởng”. Một câu nói lạnh như thép, thể hiện rõ sự tự tin vào vị thế của chính mình.

Cách quản trị con người của Amorim gợi nhắc thời Sir Alex Ferguson, người từng cố ý quở trách Ryan Giggs để những cầu thủ nhạy cảm hơn như Nani tự hiểu thông điệp. Amorim cũng vậy: ông dùng sự nghiêm khắc như một chiến thuật. Hiếm khi có buổi gặp riêng, thay vào đó, ông đưa ra phản hồi mạnh mẽ ngay giữa sân tập, trước sự chứng kiến của toàn đội. Chủ đề này lan rộng trong chuyến du đấu sau mùa giải, khi các cầu thủ ngồi trò chuyện trên sân thượng khách sạn W ở Kuala Lumpur. Nhiều người muốn được hướng dẫn cụ thể hơn; Amorim thì yêu cầu họ chứng minh trên sân tập, thay vì qua các cuộc nói chuyện kín.

Bruno Fernandes là một ngoại lệ hiếm hoi. Với vai trò đội trưởng từ thời Ten Hag, anh giữ liên lạc trực tiếp với Amorim. Nhưng ngoài công việc, ranh giới vẫn được giữ nguyên. Không tiệc tùng, không tham gia các buổi tụ họp cùng cầu thủ, Amorim cố tình tạo khoảng cách để duy trì uy quyền.

Trong năm đầu nắm quyền, dấu ấn lớn nhất của Amorim là việc siết chặt chuẩn mực kỷ luật và tinh thần trách nhiệm. Trong cuộc họp khai màn mùa giải mới, ông thẳng thắn nêu rõ chuyện cầu thủ đến muộn hay “đi chơi muộn” trước buổi tập. Tại các buổi họp báo của Man Utd, sự nhiệt tình cùng phong cách nói thẳng của ông cũng nhận được sự tôn trọng từ đội ngũ nhân viên.

Cách mua sắm của Man Utd dưới thời Amorim phản ánh đúng triết lý ấy. Bryan Mbeumo và Matheus Cunha đều nổi tiếng giàu khát vọng. Cả hai đặt chân đến Carrington và ngay lập tức mang lại năng lượng mới, giúp các buổi tập trở nên sôi động, tập trung và giàu tính cạnh tranh hơn.

Để củng cố nền tảng kỷ luật trong phòng thay đồ, Amorim thành lập nhóm lãnh đạo gồm sáu người: Fernandes, Maguire, Tom Heaton, Lisandro Martinez, Noussair Mazraoui, Dalot. Họ trở thành “cầu nối” giữa ban huấn luyện với tập thể, chịu trách nhiệm giữ vững tinh thần, giải quyết những vấn đề nội bộ, một cấu trúc cần thiết cho một đội bóng đang trong tiến trình tái thiết.

Niềm tin bất di bất dịch với hàng thủ ba người

Trọng tâm trong nhiệm kỳ của Ruben Amorim, dĩ nhiên, là cuộc cách mạng chiến thuật với hàng thủ ba người. Man Utd chiêu mộ ông với nhận thức rõ ràng rằng hệ thống 3-4-2-1 sẽ được triển khai, nhưng quá trình “định hình” nó vẫn đang diễn ra từng ngày tại Carrington.

Trong những buổi 15 phút mở cửa cho truyền thông ở trước các trận đấu tại Europa League mùa trước, Amorim thường đứng lùi lại, giữ khoảng cách. Nhưng khi cánh cổng sân tập khép lại, mọi thứ thay đổi: ông bắt đầu “kéo - đẩy - đặt” từng cầu thủ vào đúng vị trí mình muốn. Những bài “tập bóng tối” với đội hình xếp như đang thi đấu nhưng không có đối thủ đã trở thành nghi thức quen thuộc. Amorim đá bóng vào từng khu vực, buộc cầu thủ di chuyển theo ý đồ, điều chỉnh từng bước chạy, từng bước di chuyển. Ông muốn Man Utd vận hành như một cỗ máy, xoay chuyển đồng thời, phản xạ theo bản năng.

Mùa trước, lịch thi đấu chật kín khiến những buổi tập này khó chen vào. Nhưng mùa giải hiện tại, khi lịch giữa tuần thoáng hơn, các buổi “định hình ý tưởng” đã xuất hiện thường xuyên. Thông thường, một tuần có một buổi tập mô phỏng trọn vẹn một trận đấu nhằm duy trì thể lực, tiếp đó là ngày phục hồi và chuẩn bị cho nhịp độ châu Âu mà "Quỷ đỏ" kỳ vọng sẽ trở lại.

Một bài tập đặc trưng của Amorim là bài phòng ngự - tấn công: 5 đấu 5, với một đội tấn công vào một khung thành lớn và ba cầu môn nhỏ ở đầu còn lại. Chỉ cần một cầu thủ đứng sai vị trí, buổi tập lập tức bị dừng lại. Kỷ luật chiến thuật là điều không thể mặc cả.

Tuy nhiên, trong nội bộ vẫn tồn tại dấu hỏi: liệu hệ thống này có thực sự phù hợp với đội hình hiện tại? Giám đốc bóng đá Jason Wilcox đã nhiều lần trao đổi với Amorim về vấn đề này. Wilcox vốn ưa chuộng 4-3-3 kiểu Man City, nhưng ông và Amorim vẫn có quan hệ tốt, nói chuyện hàng ngày, và Wilcox thường xuyên đứng sát đường biên để quan sát các buổi tập.

Amorim khẳng định hệ thống của ông sẽ “phát triển theo thời gian” và ông từng bố trí 4-3-3 trong một vài buổi tập, chủ yếu nhằm làm rõ các giai đoạn thi đấu nhất định. Nhưng triết lý của ông vẫn không lay chuyển: ông từng đùa rằng “ngay cả Đức Giáo Hoàng cũng không thể khiến tôi bỏ hàng thủ ba người”. Có một niềm tin rằng ông sẽ không thay đổi sơ đồ, một phần vì chiến thuật là cốt lõi trong “ý tưởng Amorim”, phần khác vì nếu đổi hệ thống mà kết quả tốt hơn, nó sẽ phơi bày sự thật khó chịu: vấn đề nằm ở đội hình chứ không phải triết lý.

Một số nguồn tin nội bộ lại cho rằng các trợ lý của Amorim gồm Carlos Fernandes, Adelio Candido và Emanuel Ferro chưa truyền đạt trọn vẹn ý tưởng của ông đến cầu thủ. Họ đều là những gương mặt trẻ: Fernandes 30 tuổi, Candido 29 tuổi, dù đều có bằng cấp và thành tích tại Sporting, nơi họ cùng Amorim chấm dứt 19 năm hạn hán danh hiệu. Tuổi trẻ giúp họ linh hoạt, nhưng cũng khiến một số cầu thủ hoài nghi khả năng “làm chủ phòng thay đồ”. Tuy vậy, những người hiểu nội bộ cho rằng Carlos Fernandes đặc biệt được ban lãnh đạo đánh giá là tài năng lớn.

Amorim vẫn luôn nhấn mạnh rằng đội ngũ của ông giao tiếp tốt và phân công rõ ràng. Họ là phần thiết yếu trong thành công của ông, đến mức ông đưa toàn bộ các trợ lý vào bức ảnh nhận giải huấn luyện viên hay nhất tháng 10 của Premier League.

Sự căng thẳng trên sân tập cũng hiện hữu trong lời lẽ của Amorim sau trận thua Grimsby Town ở Cúp Liên đoàn Anh hồi tháng 8. “Tôi đã nói quá nhiều về các cầu thủ rồi. Nếu chúng tôi không xuất hiện, bạn sẽ cảm thấy cần phải thay đổi điều gì đó và bạn chắc chắn không thể thay đổi 22 cầu thủ”, ông nói. Đó như một lời cảnh báo, nhưng cũng là tiếng nói tự vệ.

Amorim thừa nhận ông từng cân nhắc rời đi khi mùa giải trước tệ hại. Nhưng mùa này, ông kiên định hơn với kế hoạch dài hạn. Những người gần gũi với ông tin rằng sau trận thua Grimsby, ý của ông là: đội bóng đã bộc lộ mọi vấn đề bằng chính màn trình diễn của họ, ông không cần phải nói thêm.

Thất bại 0-3 trước Man City khiến bầu không khí nặng nề hơn, nhưng chiến thắng trước Chelsea vào tháng 9 đã giúp giám đốc điều hành và các sếp lớn có thứ để bám víu. Trong cuộc họp hội đồng bóng đá đầu tiên của kỷ nguyên INEOS, diễn ra ngay tại Old Trafford, những gương mặt như Ferguson, David Gill và Michael Edelson đều hiện diện. Bất ngờ lớn nhất là Amorim cũng được mời tham dự, một tín hiệu cho thấy niềm tin và sự bảo trợ từ thượng tầng.

Ban lãnh đạo bóng đá thời nay chủ yếu mang tính hình thức, quyết định vẫn thuộc về cấp công ty, nhưng việc cập nhật cho Ferguson và Gill được coi là bước đi khôn ngoan. Sự ủng hộ từ Berrada và Wilcox dành cho Amorim là rõ ràng, ngay cả khi Man Utd loạng choạng sau những thất bại ở Blundell Park và Etihad. Dữ liệu chuyên môn, theo họ, vẫn chỉ ra lý do để lạc quan.

Rồi Brentford đến Old Trafford như một chiếc búa tạ, giáng thẳng vào hy vọng. Nhưng chuỗi thắng trước Sunderland, Liverpool và Brighton đã thổi làn gió hồi sinh đầu tiên vào triều đại của Amorim. Những trận hòa trước Nottingham Forest và Tottenham hay mới nhất là trận thua Everton cho thấy còn nhiều việc phải làm, nhưng cũng hé lộ điểm tựa để xây dựng.

Hành trình tái thiết đầy chông gai

So với thời điểm 12 tháng trước, hành trình của Ruben Amorim tại Man Utd đã đi một quãng đường dài. Ông tiếp quản đội bóng khi họ đứng thứ 14, chỉ có 11 điểm sau 9 vòng và hiệu số -3. Hiện tại, Man Utd đã leo lên vị trí thứ 10, sở hữu 18 điểm sau 12 trận cùng hiệu số +0, nhưng thực tế chỉ kém nhóm dự Champions League có 3 điểm. Đây là một sự cải thiện đáng kể, dù chưa đủ để làm hài lòng người hâm mộ, nhưng lại là nền tảng quan trọng cho những tham vọng lớn hơn.

Hành trình của Amorim không hề bằng phẳng. Ông phải đối mặt với hàng loạt sự kiện gây chấn động, từ sự ra đi của Marcus Rashford, vụ chiếc tivi vỡ trong phòng thay đồ, việc Rasmus Hojlund bị đẩy khỏi đội hình, cho đến việc đội bóng bị xếp vào danh sách "đội bóng tệ nhất lịch sử" ở một thời điểm. Những ánh mắt đầy ẩn ý từ Bilbao cũng là một phần của bức tranh hỗn loạn mà Amorim phải gánh vác.

Phía sau hậu trường, gia đình Glazer vẫn giữ vai trò giám sát chặt chẽ. Dù đã trao quyền điều hành cho Sir Jim Ratcliffe, Joel và Avram Glazer vẫn tham gia các cuộc họp điều hành hàng tháng. Bryan Glazer, người ít xuất hiện hơn, đã có mặt tại Anfield để chứng kiến chiến thắng gần đây của "Quỷ đỏ". Ed Glazer, một thành viên khác, từng chia sẻ quan điểm của gia đình về việc sa thải Erik ten Hag và bổ nhiệm Amorim tại Trường Kinh doanh Kogod.

“Cuối cùng thì mọi thứ vẫn xoay quanh thắng và thua. Bạn phải tự hỏi liệu con đường hiện tại có dẫn đến thành công hay không. Giống như người hâm mộ thôi, họ biết rõ ai chơi tốt, ai chơi tệ. Đến một lúc, bạn phải thừa nhận rằng cái gì đó không hiệu quả và cần phải thay đổi. Đôi khi thay đổi cũng thất bại, đôi khi lại thành công, nhưng bạn phải kiên nhẫn. Tiền không giải quyết được tất cả. Quan trọng là tìm đúng tài năng và cho họ thời gian. Ở Manchester, chúng tôi tin rằng một chương mới đang mở ra. Vài năm tới sẽ quyết định chúng tôi có trở lại đỉnh cao hay không", Ed Glazer phát biểu.

Amorim dù đôi khi để lộ những chia sẻ giàu tính tự sự, nhưng ông luôn hiểu rõ vai trò của mình. Ông đã áp dụng những quy định mới nhằm gắn kết cầu thủ với người hâm mộ, yêu cầu một nửa đội hình ký tặng trước trận và nửa còn lại sau trận đấu. Bản thân ông thường nán lại rất lâu sau tiếng còi mãn cuộc để chụp ảnh và trò chuyện với người hâm mộ. Gần đây, ông còn trấn an một bé gái bốn tuổi đang sợ hãi trong chuyến thăm Carrington bằng nụ cười và một chiếc áo kỷ niệm.

Sự cứng rắn của Amorim thể hiện rõ khi ông "cắt phăng" nhóm 5 cầu thủ gồm Rashford, Garnacho, Antony, Jadon Sancho và Tyrell Malacia khỏi đội hình. Tuy nhiên, khi kỳ chuyển nhượng đóng lại, Amorim đã lắng nghe ý kiến từ phòng thay đồ về Malacia, người duy nhất ở lại. Ông đồng ý để hậu vệ Hà Lan tập luyện cùng đội một và thậm chí đưa anh vào danh sách dự bị ở trận gặp Brighton, cho thấy sự linh hoạt cần thiết trong quản lý nhân sự.

Tình hình chấn thương của Man Utd cũng đã cải thiện đáng kể, một phần nhờ lịch thi đấu thưa hơn và một phần nhờ quyết định kiên quyết loại bỏ những cầu thủ có nguy cơ chấn thương của Amorim. Dù ban đầu không muốn tiếp quản đội giữa mùa, ông thừa nhận quãng thời gian ấy đã giúp ông hiểu đội bóng sâu sắc hơn.

Về tổng thể, hướng đi Man Utd đang nhích lên bất chấp "cú đòn knock-out" của Everton vào rạng sáng 25/11. Các biểu đồ về chỉ số kỳ vọng trong nước và châu Âu cho thấy sự cải thiện rõ rệt. Con đường để tái lập thành tích như mùa đầu tiên của Ten Hag vẫn còn dài, nhưng những vùng “xanh dương” tích cực đã dần thay thế gam “đỏ âm” u ám vốn bao trùm cả câu lạc bộ mùa trước.

Mùa này, mục tiêu hàng đầu là tấm vé dự cúp châu Âu, đặc biệt là Champions League, điều hoàn toàn khả thi nếu Man Utd giữ được đà tiến. Sau 12 tháng đầy biến động, từ sự ra đi của Ashworth, các đợt cắt giảm nhân sự, biểu tình của người hâm mộ, lễ khởi công sân vận động mới đến cảnh Ratcliffe hạ cánh trực thăng vào Carrington, Man Utd đang hướng đến một năm mới bình yên và hiệu quả hơn, với hy vọng trở lại vị thế vốn có trên bản đồ bóng đá châu Âu.