Tâm điểm
Trần Thu Hà

Bắt cóc online

Công an Hà Nội vừa giải cứu nữ sinh ở Hà Nội sinh năm 2007 bị lừa trực tuyến (qua mạng Internet), quay clip nhạy cảm để tống tiền. Trước đó, vào ngày 23/7, bố mẹ nữ sinh này nhận được tin nhắn Zalo từ tài khoản con gái, yêu cầu chuyển 300 triệu đồng, kèm đoạn video con gái trong tình trạng khỏa thân nguy hiểm, cùng lời đe dọa: Nếu chậm trễ chuyển tiền thì clip con sẽ bị tung lên mạng.

Người bố đã trình báo công an. Chỉ trong thời gian ngắn, lực lượng công an đã xác định được vị trí cháu gái đang ở tại một nhà nghỉ trên phố Tạ Quang Bửu (Hà Nội). Khi ập vào giải cứu, công an thấy cháu rất hoảng loạn, ứng dụng Zoom vẫn mở và đang kết nối với kẻ giả danh công an (mặc sắc phục, có thẻ ngành giả).

Trước đó ngày 24/7, Công an tỉnh Ninh Bình giải cứu được một nữ sinh khác, cũng sinh năm 2007 và gặp tình huống tương tự. Đối tượng lừa đảo gọi điện thoại cho cháu, tự xưng là công an, thông báo cháu liên quan một vụ án và yêu cầu cài đặt ứng dụng Zoom để làm việc qua video, rồi liên tục đưa ra các giấy tờ quyết định bắt, tạm giữ, khiến cháu hoảng sợ, rồi yêu cầu cháu thuê nhà nghỉ kín đáo để tiếp tục làm việc và cấm không được thông báo với ai. Gia đình cũng bị yêu cầu chuyển 200 triệu đồng “chuộc con”.

Bắt cóc online - 1

Cháu gái được công an xã Thanh Lâm, Ninh Bình giải cứu về với gia đình (Ảnh: Công an xã Thanh Lâm).

Trong tình huống này, cháu bé do hoảng loạn nên đã nói dối mẹ đi thăm bạn và đến nhà nghỉ để tiếp tục thực hiện theo yêu cầu của các đối tượng đưa ra, như tự trói tay chân, chụp ảnh, gửi cho gia đình với nội dung “con bị bắt cóc” và yêu cầu chuẩn bị tiền chuộc, nếu không sẽ giết.

Bắt cóc đã lan tới môi trường mạng internet, vô cùng nguy hiểm. Đối tượng (có thể ngồi ở nước ngoài), giả danh cán bộ, công an, sử dụng ngôn ngữ chuyên ngành, dựng hiện trường ảo để lừa đảo, tống tiền và thao túng tinh thần nạn nhân. Nạn nhân bị điều khiển hoàn toàn về tâm lý, răm rắp làm theo chỉ dẫn của bọn lừa đảo từ cung cấp thông tin cá nhân cho đến việc tự quay clip khỏa thân theo yêu cầu “kiểm tra có giấu ma túy, hình xăm”...

Đọc tin, có nhiều người tỏ ra ngạc nhiên, chỉ trích nạn nhân “Sao dại thế?”, “sao mà dễ bị lừa?”, thậm chí còn hoài nghi “hay là nó cũng nằm trong đường dây?”… Thế nhưng, chính những suy nghĩ này càng tiếp tay cho lừa đảo online.

Tôi biết rằng, trong thực tế có những gia đình không rời con nửa bước, luôn dạy con cảnh giác với người lạ, không ăn uống đồ người lạ mời, không đi theo người lạ; cảnh giác với những chiếc ô tô dán kính đen, với những người đeo khẩu trang… Những lời dặn dò đối với con tưởng chừng như kỹ lưỡng lắm rồi, thế nhưng nay vẫn có thể ngỡ ngàng nhận ra, vậy vẫn chưa đủ!

Rủi ro từ nạn lừa đảo, bắt cóc online sẽ không từ bất cứ ai, kể cả những gia đình cẩn thận nhất, luôn đưa đón con và bên con 24/7.

Xin các bậc phụ huynh và mọi người đừng coi thường những chiêu thao túng tâm lý. Có thể thấy rằng, trong những tình huống kể trên, không xuất hiện tình huống khăn tẩm thuốc mê, cũng không có những tên côn đồ lực lưỡng bịt mặt lao tới bắt cóc nhét con tin vào ôtô như trong những đoạn phim kinh điển mà những bậc cha mẹ thế hệ 7X, 8X vẫn xem. Tội phạm bắt cóc ngày nay chỉ cần màn hình. Không phân biệt địa lý. Và như vậy, dù gia đình bạn ở khu vực nào, bảo vệ kỹ lưỡng ra sao cũng có thể gặp rủi ro.

Thực tiễn cuộc sống yêu cầu những bậc làm cha làm mẹ chúng ta ngày nay phải học lại từ đầu, và dạy con những kỹ năng mới. Và có lẽ, ngay từ khi con còn nhỏ, người lớn cũng không nên có thói quen xấu là mang các chú công an ra để “dọa” con!

Cha mẹ, mỗi ngày, hãy làm sao để con cảm thấy nhà mình là nơi an toàn và tin cậy, có thể thoải mái kể về mọi thứ, nhất là những chuyện “nhạy cảm” trên mạng xã hội. Hãy làm sao để khi con gặp khó khăn, con sẽ kể với ba mẹ đầu tiên. Bởi rằng, các kỹ thuật dọa dẫm hay kiểm soát của bố mẹ sẽ không bao bọc con đủ so với những chiêu trò của những kẻ lừa đảo qua mạng.

Để làm được điều đó, tôi nghĩ rằng, cha mẹ cần không phán xét con, không coi thường con, (cho dù người lớn có nhiều kinh nghiệm sống hơn con).

Khi cùng con xem TV, đọc báo, nghe đài… rồi khi gặp những tin tức tiêu cực, đừng nói: “Đấy thấy chưa!”, “Đã nói rồi mà!” mà hãy đặt câu hỏi để con tư duy: “Nếu con trong trường hợp đó con sẽ làm gì? Nếu có điều gì không ổn, con sẽ làm gì?”.

Cha mẹ hãy dạy con tư duy phản biện. Trong thời đại này, căn phòng tiện nghi của con ở nhà cũng có thể nguy hiểm như những khu tối tăm, khi mà ta đã trao cho con điện thoại thông minh hay máy vi tính. “Cái gì trên mạng cũng có thể là giả”, hãy phân tích cùng con những trường hợp lừa đảo, giả mạo danh tính trên mạng. Cha mẹ hãy ngồi xuống và chỉ dẫn cho con cách kiểm tra thông tin, không tin ngay vào những lời nói ngọt ngào hay những hình ảnh lung linh trên màn hình điện thoại.

Không phải cha mẹ, mà chính con mới bảo vệ được con 24/7. Chính vì vậy, chúng ta hãy dạy con kỹ năng tự bảo vệ, nhất là tự bảo vệ mình trên mạng: không chia sẻ thông tin cá nhân như địa chỉ nhà, số điện thoại, trường học; đặc biệt là không gửi ảnh nhạy cảm cho bất kỳ ai, kể cả với người yêu, người thân, hay ai đó trên mạng đang tự xưng là công an, đại diện cơ quan chính quyền, để dọa dẫm con. Hãy dạy cho con biết nói KHÔNG. Từ chối là một sức mạnh!

Tác giả: Nhà báo Trần Thu Hà là tác giả của 3 cuốn sách: Con nghĩ đi, mẹ không biết, Buông tay để con bay và Ai cũng xứng đáng được hạnh phúc.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!