Động lực tăng trưởng mới

Năm 2025 đánh dấu cột mốc có ý nghĩa đặc biệt trong lịch sử phát triển kinh tế Việt Nam tròn 80 năm kể từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, mở đầu cho hành trình xây dựng và phát triển nền kinh tế độc lập, tự chủ. 

Từ một nền kinh tế bị tàn phá bởi chiến tranh, nghèo nàn, lạc hậu, khủng hoảng kéo dài, Việt Nam đã vươn mình trở thành một nền kinh tế đang phát triển năng động. Kết quả đó không phải ngẫu nhiên, mà khởi nguồn từ lựa chọn mang tính bước ngoặt: lựa chọn con đường đổi mới.

Đổi mới đầu tiên, quan trọng nhất đó là đổi mới tư duy và quan điểm kinh tế, chuyển đổi mô hình kế hoạch hoá tập trung sang kinh tế thị trường định hướng XHCN, tập trung thực hiện 4 lĩnh vực then chốt, thiết thực của đất nước, bao gồm: 

Cải cách thể chế kinh tế công nhận nền kinh tế nhiều thành phần với sự tồn tại và phát triển của kinh tế tư nhân, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Đổi mới phương thức quản lý doanh nghiệp Nhà nước từ bao cấp sang hạch toán kinh doanh, từng bước tự chủ tài chính; ban hành một số luật mang tính nền tảng, tạo đòn bẩy cho phát triển kinh tế như: Luật Doanh nghiệp tư nhân, Luật Doanh nghiệp, Luật đầu tư nước ngoài…

Đổi mới chính sách nông nghiệp, nông thôn, thực hiện khoán 10, giao quyền sử dụng đất và sản phẩm thu được trên đất cho nông dân, xóa bỏ cơ chế quản lý tập trung cứng nhắc, tạo động lực sản xuất cho nông dân.

Cải cách tài khóa, tiền tệ, từng bước xóa bỏ cơ chế bao cấp; thiết lập cơ chế phân bổ nguồn lực tài chính phù hợp với cơ chế thị trường; xây dựng hệ thống ngân sách và ngân hàng hai cấp, phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm giữa ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương; tách bạch chức năng quản lý nhà nước của Ngân hàng Nhà nước với chức năng kinh doanh tiền tệ của các ngân hàng thương mại theo nguyên tắc thị trường, nâng cao hiệu quả huy động và phân bổ vốn, phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế.

Thực hiện chính sách mở cửa, hội nhập quốc tế, thoát khỏi tình thế bị cô lập. Với tư duy mới, xác định hội nhập quốc tế, thu hút vốn FDI là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng và chuyển đổi mô hình phát triển.

Đổi mới đã trở thành động lực phát triển kinh tế trong suốt 4 thập kỷ qua, xoá bỏ cơ chế quản lý mệnh lệnh hành chính, bao cấp; đất nước vượt qua khủng hoảng; Việt Nam trở thành một trong những nền kinh tế năng động, với quy mô GDP tăng vượt bậc. Năm 1986, quy mô GDP của nền kinh tế chỉ đạt 8 tỷ USD, đến năm 2024 ước đạt 476,3 tỷ USD, gấp 59,5 lần. Giá trị thương hiệu quốc gia năm 2024 đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32 trong 193 quốc gia. 

Đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện và nâng cao; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 58% năm 1993 xuống dưới 3% năm 2024. Tầng lớp trung lưu đã hình thành và phát triển nhanh, ấn tượng trong những năm qua. Năm 2022, tỷ lệ tầng lớp trung lưu ở mức 13% dân số và dự báo tăng lên 26% vào năm 2026.

Ngày nay, hệ thống kinh tế thế giới đang định hình lại, đứng trước nhiều ngã rẽ. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã và đang khẩn trương, quyết liệt thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn hệ thống chính trị, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, mở ra không gian phát triển mới. Cùng với đó, Đảng và Nhà nước đã xác định "bộ tứ chiến lược": Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia; hội nhập quốc tế; xây dựng và thực thi pháp luật; phát triển kinh tế tư nhân.

Từ chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, để công cuộc đổi mới tiếp theo thành công, mở ra tương lai phát triển độc lập, tự cường và thịnh vượng của đất nước, thiết nghĩ chúng ta cần chú ý đẩy mạnh cải cách và đổi mới đồng bộ:

Đầu tiên là cải cách, đổi mới về thể chế kinh tế đảm bảo chất lượng, sự phù hợp với thực tiễn của các quy định hiện hành; nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong thực thi pháp luật; kiểm soát chất lượng của những quy định mới, không tạo ra xung đột chính sách và cản trở sự phát triển.

Khi thể chế phù hợp với thực tiễn đồng nghĩa với điểm nghẽn về thể chế biến mất. Khi thực thi pháp luật minh bạch, hiệu quả đồng nghĩa với sự nhũng nhiễu, cơ chế xin - cho, tham nhũng, lãng phí không còn đất sống. Khi kiểm soát tốt chất lượng của những quy định mới, không tạo ra xung đột chính sách và cản trở sự phát triển đồng nghĩa với không phát sinh điểm nghẽn mới, thể chế thực sự tạo động lực phát triển.

Cùng với đó, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách toàn diện, triệt để, sâu sắc hệ thống giáo dục, không chỉ nhằm nâng cao chất lượng đào tạo mà còn đặt nền móng để Việt Nam bứt phá về khoa học, công nghệ, độc lập, tự chủ trong phát triển, vươn tầm thế giới. Việt Nam cần xây dựng nền giáo dục dạy cách sáng tạo ra tri thức, chứ không chỉ học lại tri thức. 

Trải qua 80 năm phát triển kinh tế là minh chứng sinh động cho chân lý: đổi mới là yêu cầu nội sinh, là quy luật tồn tại và phát triển của đất nước. Đổi mới vì dân, do dân, phục vụ nhân dân là cốt lõi; đổi mới dựa trên khoa học, công lý, thực tiễn là nguyên tắc; đổi mới để giữ vững độc lập, chủ quyền, phát triển bền vững và hùng cường là mục tiêu. 

Thực hiện công cuộc đổi mới, kinh tế Việt Nam từ chỗ không có tên trên bản đồ kinh tế thế giới đến vị trí, vai trò ngày càng cao trong nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam đã thu hút được hàng trăm tỷ USD vốn FDI, trở thành một trong 20 quốc gia có quy mô thương mại hàng hóa quốc tế lớn nhất thế giới, là mắt xích quan trọng trong 17 hiệp định thương mại tự do, gắn kết kinh tế Việt Nam với hơn 60 nền kinh tế phát triển, chủ chốt trên toàn cầu. 

Nguồn tài lực của đất nước được củng cố và không ngừng phát triển. Sáng 19/8, khoảng 250 công trình, dự án với tổng mức đầu tư lên tới gần 1,3 triệu tỷ đồng đã được khởi công, khánh thành trên cả nước. Các dự án này kỳ vọng đóng góp trên 18% giá trị GDP cả nước ngay trong năm 2025 và trên 20% cho những năm tiếp theo. Trong đó, có những công trình tiêu biểu như Trung tâm Triển lãm Quốc gia tại xã Đông Anh của Tập đoàn Vingroup; Trung tâm Nghiên cứu Phát triển của Viettel; khu thương mại dịch vụ kết hợp công viên vui chơi giải trí ở Đà Nẵng...

Nếu đổi mới năm 1986 là sự lựa chọn có tính sống còn để giải cứu nền kinh tế, không có đổi mới năm 1986, sẽ không có Việt Nam hôm nay, thì đổi mới năm 2025 và những năm tiếp theo là điều kiện tiên quyết, để Việt Nam hiện thực hóa khát vọng phát triển nhanh, bền vững, để có một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng vào năm 2045.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!