Ô tô Trung Quốc giảm giá "hủy diệt": Liệu có giống ngành xe máy trước đây?

Ngày 23/5, BYD đã khởi động một đợt giảm giá mới rất sâu trên 22 mẫu xe, với mức giảm lên đến 53.000 nhân dân tệ (khoảng 192 triệu đồng). Chương trình khuyến mãi áp dụng cho các sản phẩm chủ lực thuộc hai dòng Dynasty và Ocean.

Theo đó, mẫu Seagull có trang bị hệ thống hỗ trợ lái nâng cao (ADAS) khởi điểm chỉ 55.800 nhân dân tệ (khoảng 202 triệu đồng), còn mẫu Seal 07 DM-i giảm xuống còn 102.800 nhân dân tệ (khoảng 372 triệu đồng) sau khi trừ các khoản trợ giá từ cả BYD và chính phủ.

Đây là đợt giảm giá thứ ba của BYD kể từ cuối tháng 3, cho thấy sự quyết liệt trong việc xả hàng tồn kho và giữ vững thị phần trong thị trường xe điện đang dần bão hòa.

Thông báo giảm giá tới 34% cho 22 mẫu xe của BYD gây chấn động trong ngành ô tô. Nhiều hãng lớn như Geely, Chery và SAIC-GM đã lập tức đáp trả bằng các chương trình giảm giá trong ngắn hạn và hỗ trợ đổi xe. Mẫu Geome Xingyuan của Geely hiện có giá khởi điểm 59.800 nhân dân tệ (khoảng 8.400 USD), cạnh tranh trực tiếp với các mẫu Seagull và Dolphin của BYD.

Chery giảm giá mẫu Tiggo 3X xuống chỉ còn 34.900 nhân dân tệ (khoảng 126 triệu đồng) trong khuôn khổ chiến dịch trợ giá trị giá 10 tỷ nhân dân tệ (hơn 36 nghìn tỷ đồng). Trong khi đó, Buick định giá lại các mẫu Envision và LaCrosse ở mức lần lượt là 169.900 nhân dân tệ (615 triệu đồng) và 159.900 nhân dân tệ (khoảng 578 triệu đồng).

Lo ngại về nguy cơ hỗn loạn thị trường

Các hiệp hội ngành và cơ quan quản lý đã bày tỏ mối lo ngại ngày càng tăng. Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc (CAAM) cùng Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin nước này đã đưa ra cảnh báo công khai về "cuộc chiến giá cả hỗn loạn", dẫn chứng sự sụt giảm tỷ suất lợi nhuận từ mức 4,3% trong năm 2024 xuống còn 3,9% trong quý I năm nay như một bằng chứng cho sự cạnh tranh mang tính hủy diệt đang leo thang.

Truyền thông nước này cũng có những lo ngại tương tự. Tờ People’s Daily cảnh báo rằng việc giảm giá ồ ạt có thể sẽ tái hiện sai lầm trước đây của ngành xe máy, khiến các thương hiệu Trung Quốc bị đánh bật khỏi thị trường Đông Nam Á bởi chiến lược giá cả không bền vững.

Lãnh đạo các hãng xe cũng lên tiếng bày tỏ sự bất bình. Chủ tịch Wei Jianjun của Great Wall Motors (GWM) so sánh tình hình hiện tại với “phiên bản Evergrande của ngành ô tô”, cáo buộc BYD dựa vào vay nợ và chèn ép nhà cung cấp.

Chủ tịch Yin Tongyue của Chery cho biết công ty ông rơi vào thế buộc phải tham gia cuộc đua giảm giá.

Trong khi đó, Geely nhấn mạnh rằng cần có cạnh tranh bằng giá trị thay vì bằng giá cả.

Một số ý kiến còn lo ngại sự cạnh tranh khốc liệt về giá sẽ làm giảm chất lượng xe, chẳng hạn như các hãng sử dụng loại thép rẻ hơn để chế tạo thân xe, hoặc cắt giảm các linh kiện quan trọng để có thể giảm giá thành.

Tác động dây chuyền từ đại lý đến chuỗi cung ứng

Tác động của cuộc chiến giá cả giữa các hãng xe đã lan xuống tầng dưới trong chuỗi cung ứng. Một đại lý lớn của BYD tại Tế Nam (Sơn Đông) đã buộc phải đóng cửa do áp lực hàng tồn kho và thiếu dòng tiền, khiến khách hàng không thể đăng ký xe mới.

Công ty TNHH Tập đoàn Qiancheng Sơn Đông (Shandong Qiancheng Holdings Co., Ltd), đối tác đại lý nòng cốt của BYD tại tỉnh Sơn Đông, đã rơi vào khủng hoảng hoạt động nghiêm trọng kể từ tháng 4. Hơn 20 đại lý 4S mang thương hiệu “Qian” trên toàn tỉnh đã bất ngờ đóng cửa hoặc tạm ngừng hoạt động, để lại các phòng trưng bày trống rỗng và khách hàng bơ vơ, đã trả trước nhiều dịch vụ giờ không biết đòi quyền lợi ở đâu.

Các nhà cung ứng cũng bị ép giảm giá linh kiện 20-30%, buộc phải chấp nhận chiến lược giảm giá để lấy số lượng.

Theo giới phân tích, có nhiều yếu tố phía sau chiến lược giảm giá "hủy diệt" của BYD. Hãng đã đặt mục tiêu đầy tham vọng là bán được 5,5 triệu xe trong năm 2025, song mới chỉ đạt 1,38 triệu xe trong 4 tháng đầu năm, tức là có thể không đạt mục tiêu vào cuối năm.

Tuy nhiên, nhờ chuỗi cung ứng tích hợp dọc với hơn 90% pin được tự sản xuất và giá lithium carbonate sụt giảm mạnh (từ 600.000 xuống còn 60.000 nhân dân tệ/tấn, tương đương từ khoảng 2,17 tỷ đồng xuống 217 triệu đồng), BYD vẫn giữ được lợi thế chi phí, cho phép họ giảm giá mà vẫn duy trì được biên lợi nhuận gộp khoảng 20%.

Không chỉ nhắm đến doanh số ngắn hạn, BYD còn theo đuổi chiến lược dài hơi: thúc đẩy sự tái cấu trúc ngành và định hình lại cục diện cạnh tranh. Với hơn 3,5 triệu xe còn tồn kho, hãng đặt mục tiêu mở rộng thị phần trong phân khúc xe điện dưới 100.000 nhân dân tệ (khoảng 362 triệu đồng), phân khúc hiện hãng chỉ chiếm 7,4% thị phần, dù tỷ lệ thâm nhập thị trường đã lên tới 82% (tỷ lệ khách hàng tiềm năng đã "chốt đơn").

Thị trường tài chính đã phản ứng dữ dội với đợt giảm giá xe mới của BYD. Trong hai ngày 23-24/5, cổ phiếu BYD lao dốc hơn 10% tại Hong Kong, thổi bay hơn 100 tỷ nhân dân tệ (khoảng 362 tỷ đồng) vốn hóa thị trường của công ty. Tuy vậy, một số chuyên gia vẫn lạc quan, viện dẫn lợi nhuận ròng năm 2024 của BYD đạt 40,2 tỷ nhân dân tệ (khoảng 146 nghìn tỷ đồng) cùng khoản đầu tư R&D lên tới 54,2 tỷ nhân dân tệ (khoảng 197 nghìn tỷ đồng) cho thấy tình hình tài chính của công ty vẫn vững chắc.

Cạnh tranh khốc liệt có thể dẫn tới sự sàng lọc

Đối với người tiêu dùng, đây là cơ hội để sở hữu xe có các tính năng lái thông minh như hỗ trợ lái cấp độ 2 (L2), ghế thông gió và hệ thống giải trí cao cấp – tất cả dưới mức 100.000 nhân dân tệ (khoảng 362 triệu đồng). Tuy nhiên, các chuyên gia trong ngành cảnh báo rằng việc cắt giảm chi phí có thể kéo theo những đánh đổi tiềm ẩn về chất lượng, như hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) hay hệ thống cân bằng điện tử (ESP) bị thay bằng loại giá rẻ hơn.

Các cơ quan quản lý ngày càng cảnh báo rằng cuộc cạnh tranh khốc liệt giảm giá kiểu "hủy diệt" có thể làm tổn hại đến sự bền vững dài hạn của ngành công nghiệp ô tô. CAAM dự báo thị trường ô tô Trung Quốc cuối cùng sẽ thu hẹp chỉ còn 5-7 thương hiệu thống lĩnh.

Các "ông lớn", như BYD và Geely, đang gia tăng áp lực lên các thương hiệu liên doanh thông qua chiến lược kép: đổi mới công nghệ và giá bán tấn công. Một số mẫu xe Nhật như Toyota Corolla/Levin được cho là đã phải giảm giá tới 40.000 nhân dân tệ (khoảng 145 triệu đồng) tại Thượng Hải để duy trì khả năng cạnh tranh.

Rốt cuộc, cuộc chiến giá này phản ánh những căng thẳng sâu sắc giữa việc mở rộng thị trường và tiến bộ công nghệ trong ngành ô tô Trung Quốc đang chuyển mình. Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin nước này đang bắt đầu có những can thiệp nhằm kiểm soát các cuộc chiến giảm giá quá mức, và ngành ô tô Trung Quốc có thể sắp bước vào một giai đoạn mới của “cạnh tranh phân hóa”.

Mặt trận tiếp theo nhiều khả năng sẽ xoay quanh các đột phá công nghệ và mở rộng toàn cầu, vượt xa khỏi chiến lược hạ giá trong nước.

Theo ChinaCarNews