(Dân trí) - Sau 4 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chính quyền cơ sở đã bước đầu hoạt động ổn định, thể hiện tính ưu việt của mô hình mới: Tinh gọn mà hiệu quả!
Tại phiên họp Chính phủ vào ngày 29/10, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết, sau gần 4 tháng triển khai, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã vận hành ổn định, đi vào nền nếp và bước đầu phát huy hiệu quả, tạo chuyển biến tích cực trong quản lý, điều hành và phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Về tổ chức bộ máy, đến nay 100% địa phương đã kiện toàn tổ chức bộ máy và bố trí chức danh lãnh đạo UBND các cấp. Việc rà soát, sắp xếp công chức ở cấp xã đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ được nhiều địa phương quan tâm triển khai, khắc phục đáng kể tình trạng khó khăn do không phù hợp với vị trí việc làm trong 3 tháng đầu vận hành.
Những thành tựu trên có được là sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương, đặc biệt là lực lượng cán bộ, công chức ở cấp cơ sở. Bởi trong những ngày đầu triển khai mô hình mới, áp lực của chính quyền cấp xã là rất lớn. Việc xóa bỏ cấp huyện và sáp nhập nhiều đơn vị cấp xã thành một khiến khối lượng công việc ở mỗi xã tăng đột biến.
Tại buổi làm việc với tổ công tác Bộ Nội vụ ngày 19/9, ông Nguyễn Tuấn Tài, Phó Chủ tịch UBND xã Nhà Bè (TPHCM), cho biết theo khung biên chế hướng dẫn thì xã Nhà Bè tối đa chỉ 50 biên chế nhưng phải thực hiện công việc của 4 xã cũ và 80% công việc chuyên môn của cấp huyện trước đây.
Ông Nguyễn Tấn Minh Trí, Chánh văn phòng Văn phòng UBND - HĐND xã Hiệp Phước (TPHCM), lấy ví dụ vị trí văn thư viên chỉ phụ trách việc đóng dấu các văn bản, giấy tờ sao y chứng thực mà 1 người không làm kịp, xã phải huy động thêm 3 cán bộ không chuyên trách hỗ trợ.
Chuyển biến của chính quyền cấp xã sau 4 tháng vận hành mô hình mới (Video: Nguyễn Vy).
Tại phường Hiệp Bình (TPHCM), bộ máy UBND chỉ có vài chục người nhưng phục vụ cho 221.000 dân; quản lý trật tự của đô thị rộng 27km2; chưa đầy 3 tháng phải tiếp và hướng dẫn 24.514 lượt người đến liên hệ, giải quyết 13.760 hồ sơ thủ tục hành chính...
Một khó khăn lớn khác là về nhân sự chuyên môn. Sau ngày 1/7, nhiều cán bộ lâu năm nghỉ việc theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP, công chức cấp huyện phân bổ về cấp xã cũng không đồng đều, nhiều đơn vị cấp xã thiếu công chức có chuyên môn sâu như: Y tế, công nghệ thông tin, kế toán, quy hoạch…
Tại tỉnh Tây Ninh, khi làm việc với cán bộ tăng cường Bộ Nội vụ vào ngày 10/9, ông Nguyễn Quốc Cường, Chủ tịch UBND phường Khánh Hậu, cho biết mỗi phòng chuyên môn của xã phải phụ trách rất nhiều lĩnh vực với chuyên môn sâu, khó đảm bảo tốt công tác tham mưu.
Ông Lê Văn Thảo, Chủ tịch UBND phường Tân An (Tây Ninh), thì chia sẻ tình trạng thiếu công chức phụ trách lĩnh vực kế toán trong khi công tác này rất quan trọng.
Chính vì thiếu công chức có chuyên môn sâu và cán bộ mới cần thời gian làm quen dẫn đến công việc giải quyết chậm. Trong khi đó, khối lượng công việc lại nhiều, dẫn đến quá tải.
Đó là chưa kể đến hàng loạt khó khăn khác về thể chế, cơ sở vật chất, công nghệ như: Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, quy định phân cấp, phân quyền, ủy quyền chưa đồng bộ; Cổng Dịch vụ công quốc gia quá tải; hệ thống dữ liệu quốc gia chưa đồng bộ... Tất cả tạo áp lực nặng nề lên bộ máy chính quyền cấp xã.
Nhận thấy khó khăn phát sinh khi triển khai mô hình mới, từ đầu tháng 9, Bộ Nội vụ đã đưa 34 công chức lãnh đạo cấp Vụ về tăng cường cho các tỉnh thành. Nhiệm vụ chính của các công chức tăng cường là bám sát cơ sở, hỗ trợ địa phương giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Hằng tuần, tổ công chức tăng cường ghi nhận khó khăn của từng địa phương báo cáo về lãnh đạo Bộ, cùng nhau thảo luận, nghiên cứu phương án giải quyết.
Là công chức tăng cường cho địa bàn tỉnh Tây Ninh, ông Phạm Anh Thắng, Phó Chánh văn phòng Bộ Nội vụ, nhớ rõ từng khó khăn mà các phường xã phản ánh qua 32 lần đi khảo sát thực tế. Ông ghi nhận thời gian ban đầu, chính quyền cơ sở gặp vô vàn khó khăn và nỗ lực lớn vô cùng để đảm bảo bộ máy vận hành thông suốt, phục vụ người dân tốt nhất.
Ông nói: “Mỗi công chức phải làm việc liên tục kể cả ngày thứ bảy, chủ nhật mới có thể đáp ứng được yêu cầu công việc được giao”.
Tuy nhiên, càng về sau thì khó khăn của các xã phường càng bớt dần đi. Những địa phương thuộc nhóm cuối mà ông Thắng đến khảo sát ít nói về khó khăn, chia sẻ nhiều hơn về thành tựu kinh tế xã hội và những cách làm hay.
Theo ông Thắng, qua 4 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trung ương đã ban hành nhiều hướng dẫn, quy định giải quyết các vướng mắc của cấp xã giúp bộ máy vận hành ngày càng ổn định.
Ông điểm lại hàng chục khó khăn mà trung ương đã giải quyết ngay cho cấp xã như: Không biết chi lương cho cán bộ Ban chỉ huy quân sự cấp xã từ nguồn nào, chưa có vị trí việc làm kế toán, thiếu cán bộ quản lý cấp phòng, thiếu công chức chuyên môn, phó chủ tịch xã phải kiêm nhiệm giám đốc trung tâm phục vụ hành chính công dẫn đến quá tải công việc...
Tại TPHCM, những xã phường mà tổ công chức tăng cường (gồm Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Mai Đức Thiện và chuyên viên chính Vụ Kế hoạch – Tài chính Nguyễn Thị Hoa) khảo sát vào tháng 10 cũng cho thấy tình hình tương tự.
Các địa phương trao đổi nhiều hơn về những khó khăn mang tính sự vụ như: Báo cáo nhiều, tăng lương cho cán bộ, hỗ trợ nâng cao chất lượng công chức, tập huấn chuyên môn, tuyển nhân viên hợp đồng lao động... Còn những khó khăn lớn trong giai đoạn đầu thực hiện mô hình mới hầu như đã được khắc phục.
Theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Mai Đức Thiện, tổ công chức tăng cường đã khảo sát nhiều địa phương trên cả nước, ghi nhận nhiều vướng mắc và đề xuất lãnh đạo Bộ hướng dẫn, tháo gỡ kịp thời. Thực tế, đã có nhiều “nút thắt” của chính quyền cấp xã được tháo gỡ kịp thời, giúp bộ máy vận hành thông suốt.
Sau hơn 2 tháng làm việc tại 32 xã phường ở Tây Ninh, ông Phạm Anh Thắng nhận định: “Việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp tại tỉnh Tây Ninh đã đạt được những thành tựu rất quan trọng, thể hiện sự quyết tâm chính trị cao và sự đồng thuận của nhân dân. Bộ máy cấp xã đã cơ bản đi vào vận hành ổn định, hiệu quả hoạt động từng bước được nâng lên”.
Hiệu quả trên được lãnh đạo các địa phương đánh giá rất cao. Bà Hồ Thị Bích Siêng, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Thạnh (tỉnh Tây Ninh), cho biết: “Địa phương rất mừng vì nhiều khó khăn đã được tháo gỡ, bộ máy dần đi vào ổn định, hoạt động hiệu quả”.
Quan trọng nhất là khi bộ máy vận hành ổn định đã thể hiện ưu điểm của mô hình mới: Bộ máy tinh gọn mà hiệu quả.
Ưu điểm này thể hiện rõ ở việc địa bàn xã Tân Thạnh mới sau khi sáp nhập rất rộng và dân số đông (sáp nhập 4 đơn vị cấp xã cũ), cán bộ tinh giản so với thời điểm trước ngày 1/7 nhưng việc quản lý, điều hành vẫn hiệu quả; kinh tế - xã hội quý III tiếp tục phát triển; quốc phòng - an ninh được giữ vững; trật tự an toàn xã hội được đảm bảo…
Tại phiên họp Chính phủ vào ngày 29/10, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cũng chia sẻ nhiều kết quả tích cực sau 4 tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Theo Bộ trưởng Đỗ Thanh Bình, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành đã lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, quyết liệt; các địa phương cũng rất chủ động, linh hoạt trong việc giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong thời gian đầu vận hành mô hình mới. Đến nay, nhiều vướng mắc đã được tháo gỡ và chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành có hiệu quả.
Trong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ tiếp tục triển khai nhiều công tác nhằm giúp bộ máy địa phương vận hành ổn định, thông suốt, như: Đôn đốc tăng cường cán bộ, công chức cấp tỉnh về cấp xã; hoàn thiện bộ công cụ đánh giá hiệu quả công việc, làm thước đo chất lượng công chức, viên chức; hoàn thiện quy định về vị trí việc làm công chức...
Trong Kết luận số 202-KL/TW ngày 31/10, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ghi nhận và biểu dương các cấp ủy, tổ chức đảng, Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội, Ban Tổ chức Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy và đảng ủy xã, phường, đặc khu… đã chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ được giao; nỗ lực, khắc phục khó khăn, kịp thời hướng dẫn, xử lý, tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong thực tiễn triển khai hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp.
Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng yêu cầu các đảng ủy, tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương, các ban, bộ, ngành Trung ương... tiếp tục tăng cường toàn diện cho cấp xã; sớm khắc phục những tồn tại, hạn chế để cấp xã chuyển mạnh trạng thái từ thụ động sang chủ động, từ quản lý sang quản trị và kiến tạo, phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo đời sống nhân dân; giải quyết kịp thời nhu cầu chính đáng của người dân và doanh nghiệp.
Bài viết: Tùng Nguyên
Thiết kế: Tuấn Huy
Video: Nguyễn Vy
