Chuyện buồn của người đàn ông vượt chặng đường dài xin ly hôn… vợ “cũ”

(Dân trí) - Người đàn ông mới có thoả thuận ly hôn viết tay, nhưng chắc mẩm mình có thể đi bước nữa để rồi gặp nhiều trắc trở là một trong nhiều câu chuyện về giải quyết thủ tục hành chính ở các xã miền núi…

Sáng sớm, anh Giàng A Páo (43 tuổi, dân tộc Mông, bản Thẳm, xã Chiềng Mai, tỉnh Sơn La) rời nhà với hy vọng lần này có thể hoàn tất thủ tục đăng ký kết hôn người phụ nữ ở xã Chiềng Hoa.

14h chiều, sau hành trình vượt hơn 100km đường mòn, đi phà qua sông, người đàn ông dân tộc Mông mới đến được Trung tâm phục vụ hành chính công xã Chiềng Hoa. Thế nhưng, hành trình “đi bước nữa” của anh lại gặp không ít trắc trở!

Anh Páo kết hôn năm 2005, có bốn người con. Hai năm trước, cuộc hôn nhân tan vỡ khi vợ anh đi theo người đàn ông quen qua mạng xã hội. Vợ chồng anh thống nhất ly hôn bằng một “biên bản thỏa thuận” viết tay, có sự chứng kiến của đại diện hai bên gia đình.

Cầm theo biên bản ly hôn viết tay, người đàn ông Mông tin rằng mình đủ điều kiện để “đi bước nữa”. Thế nhưng, tại Trung tâm hành chính công, cán bộ Vàng A Vự thông báo và giải thích: “Biên bản thỏa thuận ly hôn viết tay không có giá trị pháp lý. Anh và vợ cũ phải ra tòa, có quyết định ly hôn thì mới đủ điều kiện kết hôn với người khác”.

Người đàn ông loay hoay, mở ứng dụng VNeID, nói với cán bộ tư pháp thông tin về vợ cũ đã… biến mất. Tuy nhiên, kết quả tra cứu trên hệ thống quản lý tư pháp vẫn ghi nhận anh và người vợ đầu còn ràng buộc hôn nhân.

Chưa hết, về phía vợ sắp cưới của anh Páo cũng gặp rắc rối. Chồng cũ mất 6 năm trước, nhưng do không biết chữ, người phụ nữ chưa từng làm thủ tục khai tử. Không có giấy tờ chứng minh chồng đã qua đời, trên giấy tờ pháp lý, cuộc hôn nhân vẫn “tồn tại”, khiến việc đăng ký kết hôn với anh Páo không thể thực hiện.

Anh Páo thở dài nhìn vào tờ giấy viết tay, ngậm ngùi: “Tôi không nắm rõ luật, tưởng chỉ cần thế là đủ. Hai lần trước xuống xã cũng về tay không vì hết giờ hành chính, lần này lại phát sinh thêm nhiều việc”.

Cán bộ Vàng A Vự chia sẻ, trường hợp như của anh Páo không phải hiếm gặp. “Có nhiều người dân đến trung tâm làm thủ tục kết hôn, ly hôn nhưng không có giấy tờ chứng minh hợp lệ. Có trường hợp người chồng mất mà vợ không làm thủ tục khai tử, vẫn đi bước nữa. Đến khi sinh con, đi làm giấy khai sinh thì phát sinh vô vàn khó khăn. Cán bộ tư pháp phải nghiên cứu kỹ hồ sơ, hướng dẫn bà con từng bước để đảm bảo đúng luật”, anh Vự nói.

Ông Nguyễn Đình Công, Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Hoa (sáp nhập từ xã Chiềng Ân, Chiềng Công và xã Chiềng Hoa), Giám đốc Trung tâm hành chính công cho hay, khác với nhiều địa bàn sau sáp nhập, người dân thường đến xã để làm hồ sơ, xin hướng dẫn về thủ tục đất đai, xây dựng, ở Chiềng Hoa, nhu cầu lớn nhất lại thuộc lĩnh vực tư pháp, như đăng ký kết hôn, chứng thực.

Theo ông Công, nơi xa nhất của xã là bản Tà Pù Chử, cách 50km, phải mất 4-5 tiếng đi đường núi hiểm trở mới đến được trung tâm xã. Người dân ở xa thường dậy từ rất sớm để xuống xã, nhưng có khi xuống đến nơi thì đã hết giờ hành chính. Lại có trường hợp kịp làm thủ tục nhưng đến 5-6h chiều chưa thể nhận kết quả, phải nghỉ lại qua đêm, hôm sau quay lại.

Từ thực tế, lãnh đạo xã Chiềng Hoa quán triệt cán bộ tại Trung tâm hành chính công ưu tiên giải quyết hồ sơ cho người dân ở các bản xa. Ai đến sau nhưng ở xa thì ưu tiên làm trước, tránh cảnh chờ đợi mất công.

Theo lời vị lãnh đạo xã, sau gần 3 tháng đi vào hoạt động, cán bộ tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã Chiềng Hoa đã cơ bản đáp ứng được nhu cầu của người dân.

“Những thủ tục cán bộ chưa từng làm trước đây, như đăng ký kinh doanh, nay xã hoàn toàn xử lý được. Tuy nhiên, một số lĩnh vực liên quan đến đất đai… cán bộ vẫn cần tiếp tục trau dồi nghiệp vụ…”, ông Công khái quát.

Khác với xã Chiềng Hoa, xã Hoà An, Cao Bằng nằm ở trung tâm của huyện Hoà An trước đây (sáp nhập từ thị trấn Nước Hai, xã Đại Tiến và xã Hồng Việt), nhu cầu giải quyết thủ tục hành chính của người dân nhiều, phức tạp và cấp tập hơn.

Chị Chu Phương Thanh, Uỷ viên Ban Thường vụ Đảng uỷ xã, Phó Chủ tịch UBND xã kiêm Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công xã chia sẻ, những ngày đầu vận hành, cán bộ của trung tâm rất áp lực.

Một số đầu việc cán bộ của trung tâm chưa xử lý được ngay, trong khi nhu cầu của người dân là thực tế và cấp bách. “Có trường hợp người dân chất vấn, tôi xem tivi thấy nói giờ xã xử lý được hết các thủ tục, không phải đi đâu cả mà cán bộ bảo chưa giải quyết được thì làm thế nào”, chị Thanh kể lại.

Cán bộ trung tâm phải mời người dân này sang phòng bên cạnh để giải thích, tránh việc họ phải ấm ức, ấn tượng không hay, thậm chí để tránh kích động. Cán bộ trung tâm cũng nhanh chóng học hỏi, thích nghi để dần cải thiện năng lực.

Ông Luân Chiến Công - Bí thư Đảng uỷ xã Hòa An chia sẻ thẳng thắn, đội ngũ cán bộ tại Trung tâm phục vụ hành chính công phần lớn là cán bộ cấp xã cũ chuyển về, trình độ, kỹ năng chưa thể ngang bằng với cán bộ từng làm việc ở cấp huyện.

Do vậy, cán bộ phải “vừa chạy vừa xếp hàng”, vừa giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, vừa tranh thủ đọc, cập nhật các bộ thủ tục hành chính mới.

Xã phải huy động cán bộ từ các phòng chuyên môn xuống chi viện, trực tiếp hỗ trợ cho Trung tâm hành chính công và hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục.

Sau hơn hai tháng hoạt động, Trung tâm hành chính công của xã đã giải quyết khối lượng lớn hồ sơ cho người dân trong xã và cả xã lân cận. Theo một báo cáo gần đây của trung tâm, xã đã giải quyết 1349/1484 hồ sơ, trong đó hồ sơ đúng hạn đạt 1347 hồ sơ.

Tuy vậy, theo cán bộ Trung tâm phục vụ hành chính công xã, vẫn còn những điễm “nghẽn” như việc chuyển đổi số hay quy trình thủ tục đang làm khó cán bộ. Đặc biệt, bước nộp thuế liên quan thủ tục đất đai còn chưa liên thông, chưa nằm trong quy trình giải quyết thủ tục hành chính…

Tại xã miền núi Mỹ Lý của Nghệ An, xã bị ảnh hưởng nặng nề sau trận lũ hồi tháng 7 (có 276 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó 69 căn bị cuốn trôi hoàn toàn…, bị cô lập trong nhiều ngày, thiệt hại 750 tỷ đồng), việc vận hành chính quyền hai cấp còn gặp nhiều khó khăn hơn nữa.

Tiếp phóng viên Dân trí, ông Lương Văn Bảy, Chủ tịch UBND xã cho hay, hiện xã vẫn chưa thành lập được Trung tâm phục vụ hành chính công. Xã vẫn đang hoạt động theo mô hình một cửa, chủ yếu cấp giấy khai sinh, khai tử, đăng ký kết hôn, hồ sơ chế độ học sinh...

Theo ông Bảy, các vị trí chuyên môn của xã còn thiếu 14 người so với tổng biên chế những xã không sáp nhập, đặc biệt là các chức danh chuyên môn như địa chính - xây dựng, tư pháp - hộ tịch, văn hóa xã hội...

“UBND xã của chúng tôi còn trống 7 - 8 vị trí, Phó Chủ tịch xã thiếu một đồng chí, khối Đảng, mặt trận cũng đang thiếu. UBND xã chưa thành lập được các phòng, anh em đang hoạt động chung”, ông Bảy chia sẻ.