"Thiên Lôi" Tiến Minh: Tôi không thân với ai ở showbiz

“Tôi không bất ngờ khi bài hát của mình nổi tiếng”

Năm nay, Tiến Minh được nhắc nhiều khi “Đường lên phía trước” và loạt 3 bài hát trong phim “Cha tôi, người ở lại” gây sốt mạng xã hội. Anh có bất ngờ không?

- Tôi không bất ngờ vì khi viết các bài hát, tôi không đặt sự kỳ vọng tác phẩm ấy phải nổi tiếng. Khi viết, tôi chỉ cố gắng hoàn thành tốt nhất công việc của mình.

Bài hát Đường lên phía trước tôi viết cho phim Đường lên Điện Biên vào năm 2014. Khi ấy, phim chuẩn bị phát sóng, nhà văn Thu Huệ có nói: “Chị đang cần một bài hát viết nhanh dành cho phim nên chị nhớ ra Tiến Minh, em giúp chị nhé”.

Ca từ bài hát tự nhiên nảy ra trong đầu, tôi đã viết bài hát khoảng 2-3 tiếng đồng hồ ngay đêm ấy.

Lúc sáng tác Đường lên phía trước, tôi nhớ đến bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng, khi những chàng trai ở miền Bắc và Hà Nội sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ, lên đường tham gia chiến trận. 

Trong các dịp lễ lớn như dịp 30/4 hay 2/9 vừa qua, tôi rất vui khi thấy nhiều người trẻ nghe, chia sẻ bài hát. Chắc khán giả đồng cảm với cảm xúc của Tiến Minh nên mới yêu tác phẩm như vậy.

Còn bộ phim Cha tôi, người ở lại cũng là một cái duyên. Tôi từng xem Lấy danh nghĩa người nhà của Trung Quốc và có chia sẻ với đạo diễn Vũ Trường Khoa rằng phim rất hay.

Anh Khoa nói, để anh bàn với ê-kíp xem có làm phim này phiên bản Việt được không. Sau đó vài năm, anh ấy gặp nói: “Anh làm phim kia phiên bản Việt gần xong rồi”. Anh nhờ tôi viết nhạc cho phim.

Khi sáng tác, tôi rất xúc động khi nghe câu chuyện về tình cảm gia đình trong kịch bản. Tôi cũng sống với bố từ bé nên với ca khúc Tìm về, tôi viết như tâm sự của mình. Khi hoàn thành, tôi đưa anh Khoa xem trước, anh thấy thích và chọn bài hát vào phim ngay.

Sau đó, tôi đưa bản nhạc của Hoa dại khờ, đạo diễn nói “âm nhạc của phần 2 đây rồi”. Khi viết xong 2 bài hát trên, tôi lại có cảm hứng sáng tác tiếp Đi một đường, về hai hướng. Viết xong, anh Khoa cũng ưng và dùng ca khúc ở các phân đoạn tâm trạng của phim.

Phản hồi mà anh nhận được nhiều nhất qua 3 bài hát trong phim “Cha tôi, người ở lại” là gì?

- Mọi người thích ca từ của các tác phẩm này. Lời bài hát không cụ thể như Vệt nắng cuối trời viết cho phim Vệt nắng cuối trời hay Đi qua bóng tối viết cho phim Đi qua bóng tối… Bài hát trong phim Cha tôi, người ở lại được viết theo tâm trạng, tuyến nhân vật.

Các nhân vật cha, mẹ, 3 đứa trẻ trong phim… đều đại diện cho người trẻ một thời chập chững bước vào đời. Vì thế, các bài hát nhận được sự đồng cảm của khán giả.

Khi sáng tác, tôi chú ý đến tính hình tượng trong văn học nên thường tìm những ca từ phù hợp. Chắc do Tổ nghề phù hộ nên các bài hát của tôi được nhiều người nghe.

Thời gian gần đây, nhiều ca sĩ bị nhắc tên vì hát và sáng tác những ca từ phản cảm, thậm chí thô tục. Anh nhìn nhận về hiện tượng này ra sao?

- Tôi là người duy mỹ nên rất không thích những câu chữ, ca từ phản cảm, nhất là trong những tác phẩm văn học, nghệ thuật. Tiếng Việt của chúng ta rất phong phú, đa nghĩa, tôi ủng hộ những quyết định của các cơ quan chức năng.

Tôi cho rằng, tư duy sáng tạo rất đáng quý nhưng cần có sự tiết chế, phải có chừng mực. Giá trị ảo tác động ở bề nổi nhưng sẽ làm cho cả một thế hệ chìm đắm lệch lạc nếu không có sự định hướng rõ ràng.

Anh từng học khoa Kịch nói, Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội nhưng lại rẽ sang làm nhạc sĩ. Anh có nghĩ, nghề chọn mình?

- Cũng đúng đấy. Từ các công việc làm diễn viên, viết nhạc hay làm đạo diễn đều tự nhiên đến, tôi không cố tình để tạo ra cái này, làm cái kia.

Ca khúc nhạc phim đầu tiên của tôi là trong tác phẩm Tình thắm Sapa (năm 1999). Ở một phân đoạn quay ở chợ tình Sapa, đạo diễn cần diễn viên hát nhưng nhạc sĩ được đặt hàng chưa viết kịp.

Một buổi tối, tôi ngân nga theo cảm xúc thì được đạo diễn Hoàng Thanh Du nhận xét là hay và phù hợp với phim. Đạo diễn đề nghị tôi hoàn thiện, hòa âm phối khí để làm nhạc phim. 

Từ phim đó, anh Thanh Du thường xuyên mời tôi làm nhạc trong phim của anh ấy. Sau này, các đạo diễn bên VFC (Trung tâm Phim truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam) như: Vũ Minh Trí, Bùi Như Thuần… đặt hàng tôi viết nhạc cho phim của họ.

 Viết nhạc theo đơn đặt hàng, anh có bị "bó buộc" cảm xúc không?

- Các đạo diễn để cho tôi tự do “bung tỏa” mà không yêu cầu gì. Có chăng, họ chỉ nói qua về kịch bản, diễn viên, nhân sinh quan trong phim. Sau khi chia sẻ với đạo diễn, nhà sản xuất, tôi mới về tính toán xem viết thế nào.

Như bài Nơi tình yêu bắt đầu, tôi viết cho phim Siêu thị tình yêu, nghe tên là “siêu thị”, tôi định viết một bài hát hơi hài, mỉa mai một chút kiểu thơ Tú Xương, Tú Mỡ… Nhưng khi xem một vài cảnh của phim, tôi thấy tác phẩm không có ý bông lơn như vậy.

Vì vậy, tôi viết ca từ tự nhiên, bám theo chủ đề tình yêu trong phim. Rất may các bài tôi sáng tác, khi đưa cho các đạo diễn, họ đều hài lòng.

Nhắc về Tiến Minh, khán giả nhớ đến nhân vật Thiên Lôi trong “Táo quân”. Vai diễn này có làm khó anh?

- Tôi đóng Thiên Lôi trong Táo quân năm 2013-2014, sau đó nghỉ và đóng tiếp từ năm 2021 đến nay. Là một nghệ sĩ biểu diễn chuyên nghiệp, tôi thấy vai này không khó.

Thiên Lôi thường được tạo hình theo yêu cầu của đạo diễn Đỗ Thanh Hải, có năm ê-kíp yêu cầu Thiên Lôi mặt trắng bệch, có năm muốn mặt Thiên Lôi đen xì… Nói chung, tôi thấy đây là một vai thú vị, hợp với mình.

“Tôi không đào hoa”

Ở ê-kíp “Táo quân”, anh chơi thân với ai nhất?

- Có lẽ, tôi là người... xấu tính nên không thân được với ai ở showbiz. Theo tôi, tìm được người thân kiểu tri kỷ rất khó. Tôi chỉ quý và tôn trọng những người giỏi. 

Tôi có quan niệm về bạn thân hơi khác. Tôi dễ làm hài lòng người khác bằng các trải nghiệm của bản thân, không kỹ tính nhưng đúng là tìm một người bạn thân đúng nghĩa không dễ chút nào.

Thông thường, tôi sẽ tìm người có cùng tư duy nghệ thuật, cùng chí hướng để làm các dự án. Khi tìm được những người như vậy, tôi tự hỏi “hay họ là bạn thân của mình”, nhưng sâu xa thì không phải…

Tiến Minh trải qua nhiều công việc như: Diễn viên, nhạc sĩ, đạo diễn… Nghề nào anh thấy đam mê nhất?

- Có lẽ là nghệ thuật sân khấu, dù sân khấu đang ở thời kỳ khủng hoảng nhưng tôi vẫn đam mê cháy bỏng.

Ngành sân khấu của chúng tôi vẫn đang loay hoay để tìm ra hướng đi trong thời công nghệ 4.0 nên các nghệ sĩ cũng đang rối bời trong thế giới của mình.

Thời nay, chỉ cần một chiếc điện thoại smartphone là chúng ta có cả thế giới trong tay nhưng sân khấu chưa đổi mới để dẫn dụ khán giả đến rạp xem… Đây là điều trăn trở của tôi và nhiều đồng nghiệp.

Trải qua những thăng trầm khi làm nghệ thuật, có bao giờ anh muốn bỏ nghề?

- Cách đây gần 2 năm, tôi có một khoảng thời gian để tập trung chăm sóc bản thân, lắng nghe cơ thể mình.

Thời gian đó, tôi không làm gì. Tôi thấy chán nản về sân khấu và mọi thứ. Tôi tránh xa đám đông, không tiếp xúc với ai, thậm chí có những cuộc điện thoại gọi đến, tôi không nghe. Khi đó, tôi như kiểu ở ẩn. Nhưng, tôi nhìn thấy con cái lớn từng ngày. Khi các con hỏi: “Bố không làm gì à, sao suốt ngày bố chỉ ngồi và nằm vậy?”. Tôi chợt bừng tỉnh.

Sau đó, tôi bắt đầu lại công việc một cách khoa học hơn. Trước kia, tôi như con “thiêu thân” nhưng giờ làm việc theo giờ giấc. Dự án nhạc kịch Giấc mơ Chí Phèo và phim Cha tôi, người ở lại đánh dấu việc tôi trở lại với công việc.

Tiến Minh có sống được với nghề không? Anh có kinh doanh tay trái?

- Ngoài là nghệ sĩ, tôi còn là một nhạc sĩ nên nói viết nhạc là nghề tay trái của tôi cũng được (cười). Tôi thấy mọi thứ vừa đủ, chưa thiếu thốn bao giờ. Tôi vẫn lo cho các con ăn học, sinh hoạt.

Tôi thường nói câu cửa miệng là “phải cố”, tôi vẫn cố gắng từng ngày và hài lòng với những gì mình làm được.

Anh khá kín tiếng trong chuyện tình cảm, người ta nói Tiến Minh đang yêu?

- Đúng là tôi đang yêu. Nhiều người hỏi: "Vậy khi yêu, Tiến Minh có lãng mạn không?".

Khi yêu, tôi luôn muốn tạo cho người mình yêu sự bất ngờ. Không phải là việc cứ đến ngày kỷ niệm là tặng hoa, tặng quà… những thứ đó chỉ là hình thức. Tôi trân trọng người ở bên mình và luôn dành cho cô ấy những điều đặc biệt nho nhỏ như việc đi chợ, vào bếp nấu món ăn ngon cho cô ấy.

Tiến Minh có hay ghen?

- Tôi ghen chứ. Nhiều người khi ghen với nửa kia thì hay nhắc nhở, bóng gió nhưng tôi chưa bao giờ phải làm vậy.

Là một nghệ sĩ, tôi có góc nhìn không theo cách thông thường. Khi yêu, tôi là người có tính sở hữu khá cao. Nếu có sự phản bội, chắc tôi cũng có những cảm xúc bùng cháy, phát điên như số đông. Nhưng tôi chưa bao giờ rơi vào tình huống như thế (cười).

Người ta nói, Tiến Minh đào hoa lắm, anh nghĩ sao?

- Không có chuyện đó. Đào hoa là có nhiều người mê nhưng tôi chỉ có một người yêu thôi. Thời trẻ, tôi cũng thế.

Những lúc buồn anh thường làm gì?

- Hồi còn trẻ, khi buồn tôi thường đi nhậu một mình. Bây giờ, tôi thường ngồi suy nghĩ xem giải quyết sự việc bằng cách nào. Tôi không mượn việc đi nhậu để quên đi nỗi buồn như ngày xưa.

Tôi thường mang nỗi buồn vào ngăn kéo đóng lại, thi thoảng mang ra “gặm nhấm” lại để thấy rằng, mình đã trưởng thành ra sao.

Khán giả có thể hình dung anh là một người bố thế nào?

- Tôi là một người bố kỹ tính trong cách dạy dỗ con. Các con đã lớn nên đã có suy nghĩ riêng. Đôi khi, bố con vẫn bất đồng quan điểm, tôi cáu nhưng khi nghĩ lại, tôi thấy ngày xưa mình cũng “nổi loạn” như vậy, nên đã tiết chế hơn khi nói chuyện với các con hay các em sinh viên ở Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh, nơi tôi đang cộng tác giảng dạy.

Xin cảm ơn anh vì những chia sẻ!

Ảnh: Nguyễn Hà Nam