Mối đe dọa từ bom lượn mới của Nga đối với Ukraine

Những quả bom thả rơi tự do (FAB) thời Liên Xô sau khi được nâng cấp, gọi là KAB, đã đánh trúng các mục tiêu ở các khu vực miền Nam Ukraine gồm Odessa và Mykolayiv, cũng như vùng Poltava ở miền Đông lần đầu tiên trong tháng 10. Trước đó, các quả bom lượn trang bị hệ thống dẫn đường thả từ tiêm kích Su-34 của Nga chỉ có tầm hoạt động tối đa 80km và chủ yếu được sử dụng gần tiền tuyến.

Tuy nhiên, một số bom lượn này hiện được gắn động cơ phản lực, nâng tầm hoạt động lên tới 200km, theo Vadym Skibitsky, Phó giám đốc Cơ quan Tình báo quốc phòng Ukraine (GUR).

Những hình ảnh chưa được xác nhận về một quả KAB rơi xuống vùng Poltava tháng trước, được đăng bởi chuyên gia tác chiến điện tử Ukraine Serhiy Beskrestnov, cho thấy một động cơ turbo phản lực có thể được mua với giá 18.000 USD trên Alibaba.

Diễn biến này xuất hiện trong bối cảnh Nga tăng cường tập kích đường không vào hạ tầng dân sự và năng lượng trước mùa đông, trong khi các nỗ lực ngoại giao do Mỹ dẫn đầu nhằm chấm dứt xung đột chưa mang lại kết quả đáng kể. Đồng minh châu Âu đang gấp rút lấp khoảng trống tài chính và quân sự khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rõ rằng họ kỳ vọng các đồng minh của Kiev phải chi trả cho việc phòng thủ.

Pavlo Narozhny, chuyên gia quân sự Ukraine, cho biết, vũ khí mới của Nga là “sự thay thế giá rẻ cho tên lửa hành trình” và được phóng vào “các mục tiêu tương tự: hạ tầng năng lượng và mục tiêu quân sự”.

Động cơ phản lực chỉ là bản nâng cấp mới nhất của KAB. Năm 2023, lực lượng Nga bắt đầu gắn cánh và bộ dẫn đường cho những “quả bom ngu” nặng từ 250kg đến 3 tấn. Việc này cho phép chúng bay hàng chục km trước khi phát nổ, tạo hố sâu tới 6m và rộng 20m.

Không quân Ukraine tuần trước cảnh báo một quả KAB gắn động cơ phản lực đã được phóng về phía Berestyn, một thị trấn ở vùng Kharkov, cách biên giới Nga 125km.

Tháng trước, quan chức địa phương cho biết một quả KAB gắn động cơ được gọi là UMPB-5R đã tấn công thị trấn và đầu mối đường sắt Lozova ở Kharkov sau khi bay kỷ lục 140km. Bom nổ tại khu dân cư, gây cháy, khiến 6 người bị thương và làm hư hại 11 tòa nhà.

Những quả bom gắn động cơ rơi xuống các khu vực miền Nam Ukraine lần đầu tiên tháng trước được phóng từ máy bay đang bay trên Biển Đen, theo các quan chức Ukraine. Họ không cho biết chi tiết thiệt hại.

Một mẫu khác được cho là đang được sử dụng là Grom-E1, phiên bản nâng cấp của đạn lượn Grom.

Yuriy Ihnat, người phát ngôn Không quân Ukraine, nói rằng đặc tính bay của loại bom này có thể so sánh tương đối với tên lửa hành trình. Tuy nhiên, ông nói thêm: “Hiện chưa có việc sử dụng rộng rãi những quả bom dẫn đường này, đối phương đang thử nghiệm trong điều kiện chiến đấu”. Ông Ihnat cho biết đặc tính kỹ thuật của các động cơ vẫn chưa được biết rõ.

Tuy nhiên, việc gắn động cơ phản lực cũng có nhược điểm: chỉ có thể mang đầu nổ nhỏ hơn, tối đa 250kg. Bom cũng chỉ có thể chạy bằng động cơ trong một phần hành trình, giúp tăng lực trước khi tới mục tiêu, theo chuyên gia tên lửa Fabian Hoffmann từ Đại học Oslo.

Tầm bắn 200km trên thực tế bị giới hạn do bom được thả từ chiến đấu cơ bay sâu trong vùng Nga kiểm soát, để tránh bị tên lửa hoặc UAV Ukraine bắn hạ.

“Lợi ích chính đối với Nga dường như là họ có thể phóng KAB từ xa hơn nữa phía sau tiền tuyến, giúp máy bay ít dễ bị tổn thương trước phòng không Ukraine hơn”, ông Hoffmann nói.

“Bản thân ý tưởng này không có gì quá đặc biệt, Mỹ từng nghiên cứu thứ tương tự với JDAM gắn động cơ”, ông nói, đề cập đến bộ dẫn hướng biến FAB thành đạn chính xác.

Ông Ihnat cho biết loại bom này có thể bị gây nhiễu điện tử và bị bắn hạ bởi tên lửa phòng không.

Tuy nhiên, phòng không lại đang khan hiếm khi Ukraine phải vật lộn đánh chặn các đợt máy bay không người lái và tên lửa lớn của Nga gần như mỗi đêm, gây mất điện ở Kiev và nhiều thành phố.

Phòng không Ukraine cũng ngày càng khó bắn hạ UAV Shahed vốn đã được nâng cấp để bay cao hơn và nhanh hơn. Tỷ lệ đánh chặn giảm từ 97% vào tháng 2 xuống 80% tháng trước.