Ý Đảng hợp lòng dân: Tái định cư sau Yagi và “những ngôi làng của niềm tin”
(Dân trí) - Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trần Huy Tuấn chia sẻ: "Ý Đảng hợp lòng dân là khẳng định của người dân đối với chủ trương của Đảng, sự chỉ đạo của chính quyền, nhất là đối với các công trình tái định cư sau bão".
LỜI TÒA SOẠN
Những đảng viên cơ sở mang trên vai trọng trách gieo “mầm sống” giữa hoang tàn. Họ kiên trì để những mái nhà bị cuốn trôi, những thửa ruộng tan hoang tưởng chừng chẳng thể hồi sinh, nay đã dần được phủ kín bởi sắc xanh của sự sống mới. Loạt bài “Những đảng viên đi gieo mầm sống sau mưa bão” của báo Dân trí viết về những đảng viên như vậy ở các tỉnh miền núi phía Bắc.
Tái định cư sau bão là những công trình “ý Đảng, lòng dân”
Lào Cai là một trong những địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất sau bão Yagi (năm 2024), với ước tính thiệt hại trên 7.600 tỷ đồng, 139 người chết, 12 người mất tích, 104 người bị thương. Hàng chục ngàn ngôi nhà bị ảnh hưởng, trong đó có hàng trăm nhà bị sập, trôi, đổ; nhiều tuyến giao thông bị chia cắt, đời sống người dân gặp vô vàn khó khăn.
Lào Cai chịu thiệt hại nặng nề sau bão Yagi (Ảnh: Thành Đông).
Tuy nhiên, trong gian khó, tinh thần đoàn kết, đồng lòng của chính quyền và nhân dân Lào Cai lại càng được phát huy mạnh mẽ.
Cảnh hoang tàn, đổ nát sau bão (Ảnh: Hữu Khoa).
Theo ông Trần Huy Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, thời điểm đó, ngay sau khi bão tan, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND hai tỉnh Yên Bái và Lào Cai (trước khi hợp nhất) đã khẩn trương triển khai các chỉ đạo, nhiệm vụ quan trọng, cấp bách; kích hoạt ngay phương án ứng phó thiên tai cấp độ 4.
Ông Trần Huy Tuấn (áo xanh, thứ 2 từ phải sang), Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai (Ảnh: UBND tỉnh Lào Cai cung cấp).
Địa phương xác định nhiệm vụ hàng đầu là “đảm bảo an toàn tính mạng người dân”. Toàn bộ hệ thống chính trị, từ tỉnh đến cơ sở, được huy động tối đa để tìm kiếm cứu nạn, khôi phục giao thông, cung cấp lương thực, nước sạch và nơi ở tạm cho người dân vùng bị thiệt hại.
Cùng với đó, tỉnh đã thành lập tổ công tác đặc biệt trực tiếp bám sát các địa bàn trọng điểm, bị ảnh hưởng nặng nề; kịp thời nắm tình hình, chỉ đạo 4 tại chỗ; bố trí tạm cư an toàn cho người dân; không để ai bị đói, rét hay thiếu nơi ở.
Đồng thời, tỉnh chỉ đạo rà soát quy hoạch đất tái định cư, huy động các lực lượng quân đội, công an, thanh niên cùng người dân khắc phục hậu quả, khơi thông đường sá, khôi phục sản xuất để cuộc sống sớm trở lại bình thường.
Tỉnh chỉ đạo rà soát quy hoạch đất tái định cư, huy động các lực lượng quân đội, công an, thanh niên cùng người dân khắc phục hậu quả (Ảnh: Hữu Khoa).
“UBND tỉnh đã chỉ đạo các huyện khẩn trương khảo sát và lựa chọn vị trí xây dựng khu tái định cư với các yêu cầu đảm bảo thuận lợi nhất cho việc đi lại, sinh sống, lao động sản xuất và an toàn cho người dân. Đồng thời, chỉ đạo triển khai các thủ tục đền bù, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng; vừa vận động hiến đất, vừa đền bù tái định cư, vừa thi công hạ tầng…”, ông Tuấn cho hay.
Kỳ 3: Những công trình biểu trưng cho “ý Đảng, lòng dân” (Video: Quỳnh Anh).
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, yêu cầu cấp bách nhất thời điểm đó là tìm quỹ đất để xây dựng các khu tái định cư. Tuy nhiên, việc tìm đất tái định cư ở Lào Cai vô cùng khó khăn do địa hình đồi núi phức tạp, lại phải đảm bảo các tiêu chí về an toàn, hạ tầng và sinh kế.
Khó khăn theo ông Tuấn nằm ở việc, nhiều hộ không muốn rời mảnh đất cũ vì lo đất mới sản xuất khó, phong tục khó thích ứng (Ảnh: Thành Đông).
Hơn nữa, công tác dân vận tại các địa phương cũng gặp không ít khó khăn. Trước hết là tâm lý bám đất “tổ tiên để lại” của đồng bào vùng cao. Nhiều hộ không muốn rời mảnh đất cũ vì lo đất mới sản xuất khó, phong tục khó thích ứng.
“Có hộ lo nếu hiến đất, con cháu sau này sẽ mất quyền kế thừa. Những tập tục, nghi lễ, tín ngưỡng địa phương cũng ảnh hưởng đến việc di dời. Thời tiết không thuận lợi, địa hình chia cắt, chi phí vận chuyển… cũng làm chậm quá trình đồng thuận”, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai cho hay.
Khó khăn là vậy, nhưng Chủ tịch Trần Huy Tuấn cho rằng, các đảng viên gần dân nhất đã linh hoạt vận dụng các biện pháp tuyên truyền, vận động. Đây chính là chìa khoá thành công.
“Cán bộ phải nói cho dân hiểu, làm cho dân tin, đồng hành cùng dân; phát huy vai trò tích cực, nêu gương của bí thư chi bộ, trưởng thôn, người uy tín. Cùng với đó, phải có cơ chế linh hoạt trong hỗ trợ người dân, nhất là các trường hợp khó khăn, để bà con yên tâm, tin tưởng”, ông Trần Huy Tuấn nhấn mạnh.
Nêu dẫn chứng từ thực tiễn, người đứng đầu UBND tỉnh Lào Cai cho biết, chính nhờ tinh thần gương mẫu, trách nhiệm của lực lượng hạt nhân này, nhiều khu tái định cư đã được hoàn thành đúng tiến độ; nhân dân đoàn kết, phấn khởi; không xảy ra khiếu kiện hay tranh chấp. Điển hình là Làng Nủ (xã Phúc Khánh, Bảo Yên), Kho Vàng (xã Cốc Lầu, Bắc Hà), Nậm Tông (xã Nậm Lúc, Bắc Hà), Át Thượng (xã Minh Xuân, Lục Yên).
Đặc biệt, các khu tái định cư như ở Làng Nủ hay Át Thượng được nhiều người dân gọi là công trình “ý Đảng hợp lòng dân”. Bởi tại các công trình này, người dân được tham vấn về quy hoạch, mẫu nhà và được giám sát, nên rất đồng thuận. Khi chuyển về Làng Nủ mới, bà con gọi đó là “công trình của tình người, của niềm tin”.
Những mái nhà mới, đường làng, điện, nước, trường học, trạm y tế… tất cả là minh chứng rằng khi Đảng đúng, dân tin, thì ý chí tập thể sẽ được thể hiện bằng hành động.
Điều này cũng phản ánh mối quan hệ chặt chẽ giữa chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước với phong tục, văn hóa và nguyện vọng của người dân vùng cao. Khi chủ trương được lồng ghép với yếu tố văn hóa, phong tục; khi chính quyền tôn trọng đặc trưng dân tộc trong cách bố trí đất, mẫu nhà, cổng, sân… thì dự án được dân chấp thuận.
Ý Đảng hợp lòng dân là sự ghi nhận cao nhất của người dân đối với chủ trương của Đảng, sự chỉ đạo của chính quyền, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai khẳng định (Ảnh: UBND tỉnh Lào Cai cung cấp).
“Ý Đảng hợp lòng dân là sự ghi nhận cao nhất của người dân đối với chủ trương của Đảng, sự chỉ đạo của chính quyền. Nó không phải là khẩu hiệu suông, mà là cảm nhận thực tế của người dân khi thấy chủ trương, chính sách được thực hiện nghiêm túc, công bằng và phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của họ”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị
Nhận sự chỉ đạo từ Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND hai tỉnh Yên Bái và Lào Cai (trước khi hợp nhất), cả hệ thống chính trị của 2 tỉnh đã bắt tay vào công cuộc tái thiết cuộc sống cho người dân ngay sau bão Yagi.
Theo ông Nguyễn Thái Bình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai, thời điểm đó, sở đã khẩn trương rà soát, khoanh vùng và tìm quỹ đất phù hợp, hoàn thiện đồng bộ hạ tầng kỹ thuật (đường, điện, nước sinh hoạt, thoát nước, trường học, trạm y tế…) trước khi bàn giao đất, nhà ở cho các hộ dân.
Đồng thời, sở hướng dẫn thống nhất quy trình lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; triển khai cơ chế, chính sách hỗ trợ một số nội dung và mức hỗ trợ thiệt hại sản xuất nông nghiệp do ảnh hưởng của bão Yagi (tháng 9/2024) trên địa bàn tỉnh Yên Bái (cũ).
Ông Nguyễn Thái Bình (áo trắng), Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai (Ảnh: Thanh Ngà).
Sở đã thực hiện lồng ghép nguồn lực để hỗ trợ các hộ dân khắc phục thiệt hại về nhà ở từ các dự án, tiểu dự án thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG), nguồn vốn ngân sách, nguồn Quỹ Đền ơn đáp nghĩa cấp tỉnh, cấp huyện và Quỹ cứu trợ do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp của tỉnh quản lý. Trong đó, ưu tiên sử dụng nguồn vốn từ các Chương trình MTQG; tiếp đến mới sử dụng nguồn Quỹ cứu trợ của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp.
“Công tác giải quyết các thủ tục về đất đai như đo đạc, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các trường hợp bố trí tái định cư do ảnh hưởng bởi cơn bão Yagi cũng phải thực hiện đồng thời, nhanh gọn, đảm bảo đúng quy định”, ông Bình cho biết.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai thông tin: "Đối với tỉnh Yên Bái (cũ), các khu tái định cư đã được triển khai kịp thời sau bão Yagi. Cụ thể, thôn Át Thượng, xã Minh Xuân, huyện Lục Yên đã bố trí khu tái định cư cho 35 hộ bị sạt lở nghiêm trọng ngày 10/9/2024; Quân khu 2 hỗ trợ xây dựng và đã khánh thành bàn giao nhà ngày 22/01/2025.
Thôn Khuôn Giỏ, xã Tân Hương, huyện Yên Bình, khu tái định cư tập trung cho 12 hộ không tự lo được đất ở (trong tổng số 16 hộ mất nhà); cuối 2024 hoàn thiện hạ tầng, đầu 2025 tiếp tục bàn giao nhà cho các hộ. Xã Tô Mậu, huyện Lục Yên, bố trí đất tái định cư cho 31 hộ (2 hộ sập nhà hoàn toàn và 29 hộ ở vùng nguy cơ rất cao)".
Ngoài các điểm cụ thể trên, tỉnh còn mở rộng quỹ đất tái định cư ở nhiều huyện như Yên Bình, Văn Yên, Văn Chấn, Mù Cang Chải để “an cư” cho hộ mất nhà và phải di dời khẩn cấp. Tổng thể trong giai đoạn 2024-2025, tỉnh đề xuất 10 dự án tái định cư cấp bách, sau khi hoàn thành sẽ bố trí chỗ ở an toàn cho khoảng 660 hộ.
Đối với tỉnh Lào Cai (cũ), bên cạnh khu tái định cư Làng Nủ, năm 2025, tỉnh bố trí 3.288 hộ với 15.175 nhân khẩu ra khỏi vùng nguy hiểm, phân bổ tại Mường Khương, Si Ma Cai, Bát Xát, Văn Bàn, Bảo Yên, thị xã Sa Pa và thành phố Lào Cai (kết hợp 21 dự án tập trung với sắp xếp xen ghép). Trong quá trình thực hiện, tỉnh ưu tiên “đi trước một bước” bằng sắp xếp xen ghép ở những thôn, bản còn quỹ đất phù hợp, đồng thời hoàn thiện thủ tục đất đai để mở các điểm tập trung.
Thời điểm đó, sự vào cuộc kịp thời của các cấp ủy cấp trên đã giúp cấp xã giải quyết được rất nhiều áp lực. Ông Lã Văn Quảng, nguyên Chủ tịch xã Minh Xuân (huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái) cho biết: “Sau khi sự việc đi qua, chúng tôi nhận thấy sự vào cuộc của Đảng ủy cấp trên là rất quyết liệt, cụ thể và đạt hiệu quả cao trong thực hiện các nhiệm vụ ứng phó với thiên tai”.
Ông Quảng cho rằng, yếu tố then chốt nhất là công tác tuyên truyền để người dân đồng tình ủng hộ. Nhưng vào những thời khắc khó khăn ấy, cấp xã có vào cuộc triển khai hiệu quả hay không phụ thuộc sự chỉ đạo trúng và đúng của Đảng ủy cấp trên.
Ông Lã Văn Quảng, nguyên Chủ tịch xã Minh Xuân (huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái) cùng với Đảng ủy, UBND xã Minh Xuân trực tiếp, sát với dân nhất khi xảy ra bão Yagi (Ảnh: Thành Đông).
“Ý Đảng hết sức quyết liệt, đúng trọng tâm, có hiệu quả thì lòng dân mới thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối với Đảng, Nhà nước”, ông Quảng khẳng định.
Ở cấp thôn bản, bà Trần Hoài Thu, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Làng Nủ cũng thừa nhận, sự chỉ đạo sát sao từ Trung ương xuống cấp tỉnh, huyện, xã và thôn đúng theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính là “Nhanh nhất, Gọn nhất, Sát sao nhất và Đúng nhất” đã giúp công trình tái định cư Làng Nủ hoàn thành chỉ sau 68 ngày đêm.
