Thành bại các công trình, dự án của TPHCM giai đoạn tới nằm ở huy động vốn

Sáng 15/10, Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, bước vào phiên thảo luận và phát biểu tham luận tại hội trường. Các đại biểu đã trình bày những hiến kế, góp ý để địa phương tiến tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số (10-11%) và đạt các mục tiêu chính trị của nhiệm kỳ tới.

Điểm chung của các ý kiến góp ý của đại biểu là thành phố cần tập trung phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số và hoàn thiện thể chế để đạt được những mục tiêu lớn. Đây cũng là tinh thần được Trung ương, Bộ Chính trị đề ra trong các nghị quyết gần đây.

"Lịch sử tăng trưởng của các quốc gia và các thành phố lớn trên thế giới có nhiều bài học thành công nhưng không ít thất bại. Thông điệp đầu tiên là thành phố không thể tăng trưởng bằng mọi giá, mà phải gắn với ổn định kinh tế vĩ mô và các vấn đề khác", TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM nói.

Không thể tăng trưởng bằng mọi giá

TS Trương Minh Huy Vũ cho biết, qua kinh nghiệm của các giai đoạn phát triển, việc tăng trưởng quá nóng, quá cao sẽ có nguy cơ dẫn đến lạm phát cao. TPHCM không thể chọn cách tăng trưởng bằng mọi giá và phải gắn với một số vấn đề khác.

"Tăng trưởng phải đi cùng ổn định kinh tế vĩ mô. Thành phố cần giữ được công bằng xã hội, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo mới có thể tăng trưởng bền vững", TS Trương Minh Huy Vũ góp ý.

Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM nhận định, để tăng trưởng nhanh như giai đoạn hiện nay, thành phố chỉ có cách là tăng quy mô vốn đầu tư xã hội. Về trung hạn, thành phố cần huy động khoảng 3 triệu tỷ đồng bằng nhiều nguồn từ đầu tư công, đầu tư tư nhân, kích thích tiêu dùng.

Về trung và dài hạn, thành phố cần kích thích tổng cung, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, khuyến khích mọi người khởi nghiệp, mọi nhà khởi nghiệp, ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, chuyển đổi số. Đây chính là tinh thần được định hướng trong các nghị quyết quan trọng của Trung ương, Bộ Chính trị thời gian qua.

"Với kinh nghiệm quốc tế và trong nước, TPHCM mở rộng có cơ sở để đạt mức tăng trưởng cao thời gian tới. Việc hợp nhất 3 địa phương đã tạo thành cực tăng trưởng quốc gia với dân số đông, học vấn cao, có nguồn lực con người trong các ngành kinh tế lớn. Về địa giới, TPHCM mới có điều kiện tự nhiên thuận lợi, cảng biển, công nghiệp, dịch vụ phát triển", TS Trương Minh Huy Vũ đánh giá.

Tuy nhiên, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM cũng chỉ rõ, 3 địa phương còn hạn chế về kết nối, nhất là giao thông và hạ tầng. Giai đoạn phát triển vừa qua, việc phân vai các ngành sản xuất giữa các địa phương trước đây còn chưa rõ nét. Với nền kinh tế có độ mở lớn, TPHCM mới dễ chịu tác động bởi các biến động bên ngoài, đặc biệt trong bối cảnh thế giới hiện nay còn phức tạp, phân cực mạnh và bất định.

Hạ tầng vừa là điểm sáng, vừa là hạn chế

Để TPHCM đạt mức tăng trưởng 2 con số (10-11%) theo chỉ tiêu của Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM Trương Minh Huy Vũ đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm thành phố cần tập trung thực hiện. Trong đó, vấn đề thể chế được vị chuyên gia đề cập tới đầu tiên.

"Từ lâu, chúng ta quen với quan niệm “luật ở Trung ương”, từ luật đến nghị định, nghị quyết. Tuy nhiên, kinh nghiệm lịch sử từ Nghị quyết 54 đến Nghị quyết 98, rồi Nghị quyết 188 về metro cho thấy TPHCM cần hình dung rõ mình muốn gì, thiết kế lập luận, số liệu, minh chứng cụ thể và thuyết phục, chủ động đeo bám Trung ương. Kinh nghiệm này cần được áp dụng đối với các trọng tâm được nêu trong văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố", TS Trương Minh Huy Vũ nêu giải pháp.

Theo TS Trương Minh Huy Vũ, việc chuyển đổi mô hình kinh tế TPHCM đã được thảo luận nhiều. Các số liệu chỉ rõ, nền tảng phát triển của TPHCM tập trung ở lĩnh vực công nghiệp - thương mại - dịch vụ, gắn với các xu hướng mới là kinh tế xanh, kinh tế số.

Giai đoạn tới, thành phố cần tập trung triển khai các đề án lớn như dịch chuyển công nghiệp, phát triển khu công nghiệp, khu công nghệ cao theo hướng hiện đại. Ngoài ra, nông nghiệp tuy chiếm tỷ trọng không cao, nhưng lại rất quan trọng, đặc biệt sau khi hợp nhất, vì đây là bệ đỡ quan trọng cả về môi trường, an sinh và kinh tế.

TS Trương Minh Huy Vũ cho rằng, nhiệm kỳ qua, điểm sáng của 3 địa phương trước sáp nhập và cả vùng là hoàn thiện nhiều công trình hạ tầng lớn, đặc biệt là khởi công Vành đai 3, Vành đai 4 và các tuyến cao tốc. Tuy nhiên, hạn chế vẫn nằm ở hạ tầng.

Trong định hướng “ba vùng, một đặc khu, ba hành lang, năm trụ cột”, TPHCM cần rất tập trung phát triển hạ tầng kết nối, nhất là các tuyến đường sắt chở người và hàng hóa kết nối các khu vực sản xuất.

Bên cạnh đó, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng số cũng đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Theo tính toán, chuyển đổi số và hạ tầng số có thể đóng góp rất lớn vào kinh tế TPHCM trong giai đoạn tới, đặc biệt với hạ tầng phục vụ trung tâm tài chính quốc tế.

Trong việc huy động nguồn lực, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM cho biết, những năm qua, trong bối cảnh nguồn lực Nhà nước còn hạn chế, địa phương chủ yếu dựa vào xã hội hóa và đầu tư tư nhân. Giai đoạn tới, TPHCM đặt mục tiêu tăng trưởng cao nên tổng mức đầu tư xã hội đóng vai trò quan trọng, chỉ tiêu được đặt ra là 30-40% tổng vốn đầu tư.

"TPHCM cần đa dạng hóa nguồn lực và phương thức huy động trong nhiều lĩnh vực như giao thông, y tế, giáo dục, môi trường, xã hội. Thành bại các công trình, dự án của TPHCM trong 5 năm tới phụ thuộc lớn vào việc huy động được nguồn vốn đầu tư xã hội hay không, và huy động bằng cách nào", TS Trương Minh Huy Vũ nêu rõ.

Về phát triển nguồn nhân lực, sau sáp nhập, thành phố có hơn 70 trường đại học, trong đó nhiều trường có doanh thu lớn. Đây không chỉ là những cơ sở đào tạo nguồn nhân lực mà còn là những nguồn lực dịch vụ, kinh tế quan trọng, trung tâm đổi mới sáng tạo thời gian tới.

"Cuối cùng, khả năng thực thi sẽ đóng vai trò quan trọng đối với TPHCM thời gian tới. Vừa qua, Bí thư đã nói "dám nghĩ nhưng phải biết làm". Việc "biết làm" rất quan trọng, phải đưa vào các nhiệm vụ cụ thể, các chi tiết kỹ thuật trong nhiệm kỳ mới. Địa phương cần đeo bám, xúc tiến, thúc đẩy Trung ương để hoàn thiện khung pháp lý phát triển TPHCM", Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM nói.