(Dân trí) - Năm 2023 chứng kiến HLV Park Hang Seo đã nói lời chia tay tuyển Việt Nam và HLV Philippe Troussier được bổ nhiệm. Asian Cup sẽ là bài kiểm tra cho thực lực của thầy trò vị chiến lược gia người Pháp.
Năm 2023 không nhiều sự kiện nhưng chứng kiến những biến động đối với đội tuyển Việt Nam. HLV Park Hang Seo đã nói lời chia tay và HLV Philippe Troussier được bổ nhiệm. Asian Cup sẽ là bài kiểm tra cho thực lực của thầy trò vị chiến lược gia người Pháp.
Bởi vì năm lẻ vốn ít sự kiện bóng đá, cũng như Cúp bóng đá châu Á (Asian Cup) được dời lịch sang đầu năm 2024, thế nên năm 2023 là quãng thời gian đội tuyển Việt Nam chủ yếu tham dự các trận giao hữu quốc tế.
Suốt năm qua, đội tuyển Việt Nam chỉ tham dự hai giải đấu, bao gồm giải vô địch Đông Nam Á (AFF Cup) 2022 diễn ra vào tháng 1 và vòng loại cúp bóng đá thế giới (World Cup) 2026 khởi tranh vào tháng 11. Tuy vậy, hai giải đấu này đánh dấu những cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển của đội tuyển quốc gia (ĐTQG).
Thứ nhất, AFF Cup 2022 là giải đấu cuối cùng HLV Park Hang Seo dẫn dắt "Những chiến binh sao vàng". Sau 5 năm gắn bó và tạo nên hàng loạt chiến công hiển hách, nhà cầm quân Hàn Quốc nói lời chia tay đội tuyển Việt Nam.
Khoảng trống mà vị chiến lược gia thành công nhất lịch sử ĐTQG để lại không dễ gì khỏa lấp và tạo ra thách thức vô cùng lớn cho người kế nhiệm. HLV Philippe Troussier là người được chọn để thay HLV Park.
Vòng loại World Cup 2026, sự kiện quan trọng thứ hai, chính là giải đấu chính thức đầu tiên nhà cầm quân kỳ cựu người Pháp dẫn dắt đội tuyển Việt Nam, sau 9 tháng được bổ nhiệm.
Nếu như mọi quyết định nhân sự ở các đợt tập trung thi đấu ĐTQG (FIFA Days) tháng 6 và tháng 10 đều có thể lý giải bằng hai chữ "thử nghiệm" thì FIFA Days tháng 11 phần nào thể hiện chân dung đội tuyển Việt Nam dưới thời HLV Troussier.
Vòng loại World Cup 2026 là mục tiêu hàng đầu, thế nên "Những chiến binh sao vàng" phải thể hiện được những gì tối ưu và đạt được kết quả tốt nhất có thể. Nhìn vào danh sách triệu tập ĐTQG, giới mộ điệu bất ngờ và bùi ngùi vì chỉ còn sót lại 3 cái tên từng đá chính trong trận chung kết U23 châu Á 2018 được triệu tập.
Diễn giải thêm, có lẽ chưa ai quên, giải đấu tại Thường Châu (Trung Quốc) chứng kiến kỳ tích giành ngôi á quân của thầy trò Park Hang Seo. Đó là cú hích mạnh mẽ để đội tuyển Việt Nam nói riêng và bóng đá Việt Nam nói chung đạt được thành công rực rỡ cùng nhà cầm quân người Hàn Quốc.
Lứa cầu thủ U23 năm ấy cũng trở thành nòng cốt tại mọi cấp ĐTQG Việt Nam đã giành ngôi đệ tứ anh hào Á vận hội (Asiad) 2018, lọt vào tứ kết Asian Cup 2019, vô địch AFF Cup 2018, giải cơn khát vàng SEA Games vào năm 2019 hay lần đầu tiên lọt vào vòng loại thứ ba World Cup khu vực châu Á.
Ba cái tên còn "sót" lại là trung vệ Bùi Tiến Dũng cùng hai hậu vệ biên Vũ Văn Thanh và Phạm Xuân Mạnh. Cần nói thêm, lứa U23 của 5 năm trước đang ở độ tuổi đỉnh cao (27-28 tuổi) thời điểm hiện tại.
Tuy nhiên, một số vắng mặt vì chấn thương. Đơn cử như tiền vệ Nguyễn Quang Hải, trung vệ Đỗ Duy Mạnh, tiền đạo Phan Văn Đức hay cầu thủ chạy cánh Đoàn Văn Hậu.
Đáng tiếc hơn, vì nhiều lý do, một số tuyển thủ không phát triển như kỳ vọng, thậm chí còn sa sút, do đó không được triệu tập. Đó là trường hợp thủ thành Bùi Tiến Dũng, trung vệ Trần Đình Trọng, tiền đạo Hà Đức Chinh hay Nguyễn Công Phượng.
Những cái tên vừa nêu đã chiếm phần đa trong lứa U23 từng làm nên kỳ tích tại Thường Châu. Do đó việc chỉ còn sót lại 3 cái tên đá chính tại chung kết U23 châu Á 2018 được triệu tập ở FIFA Days tháng 11/2023 là hiện tượng nhất thời và mang tính khách quan.
Tất nhiên, không thể phủ nhận HLV Troussier không hề sao chép công thức thành công của HLV Park Hang Seo. Đơn giản thực tiễn chứng minh việc rập khuôn người tiền nhiệm chỉ chuốc lấy thất bại, nhất là với một lứa cầu thủ đã thành công trong suốt 5 năm và bắt đầu chững lại.
Đánh giá công tâm, Quang Hải hay Văn Hậu, những cầu thủ tuổi đời còn rất trẻ và tài năng được đánh giá rất cao của lứa U23 năm 2018 đều đang trải qua giai đoạn khó khăn trong sự nghiệp vì bước xuất ngoại sai lầm.
Bởi vậy, từ con người cho đến lối chơi, đội tuyển Việt Nam đều cần được tái tạo bằng làn gió mới. Bằng cá tính, tài năng và kinh nghiệm, HLV Troussier sẵn sàng đương đầu thử thách và áp lực để thực hiện nhiệm vụ ấy.
Kết quả là hàng loạt nhân tố trẻ mới mẻ đã để lại dấu ấn trong các trận đấu mở màn vòng loại World Cup 2026, đơn cử như Nguyễn Thanh Bình (23 tuổi), Võ Minh Trọng (22 tuổi), Nguyễn Thái Sơn (20 tuổi), Nguyễn Đình Bắc (19 tuổi) hay Nguyễn Thanh Nhàn (20 tuổi).
Hoặc mới đây trong danh sách triệu tập sơ bộ 34 tuyển thủ tham dự Asian Cup 2023, hậu vệ Lê Ngọc Bảo lần đầu tiên được triệu tập.
Một khía cạnh khác, ông thầy người Pháp không hề "có mới nới cũ". Những cầu thủ đạt phong độ cao, phù hợp với lối chơi và luôn thể hiện khát vọng thi đấu đều được trao cơ hội. Hành trình tại ĐTQG trong năm 2023 của Vũ Văn Thanh là minh chứng sống động. Trong những đợt tập trung đầu tiên, Văn Thanh không hề được HLV Troussier đoái hoài.
Tuy nhiên phong độ ấn tượng của cầu thủ gốc Hải Dương trong màu áo CLB Công an Hà Nội cũng như thái độ nghiêm túc, cầu thị mỗi khi lên tuyển đã giúp Văn Thanh dần chiếm được niềm tin và trở thành lựa chọn số một bên hành lang phải. Ngoài ra có thể kể đến trường hợp Tuấn Anh, Tuấn Hải hay Văn Toàn.
Huấn luyện viên cũng giống như vị tướng, ngoài chuyện bày mưu tính kế sâu xa hay áp dụng đấu pháp tinh kỳ, vấn đề quan trọng không kém là quản trị nhân sự, sao cho giữ nghiêm quân kỷ vừa nâng cao sĩ khí.
Qua cách dùng người, có thể thấy vị chiến lược gia người Pháp thưởng phạt rạch ròi, luôn tạo động lực và trao cơ hội cho mọi cầu thủ. Dĩ nhiên, tranh cãi là không thể tránh khỏi, nhất là trong bóng đá, bộ môn thể thao vốn lắm tranh cãi vì bất cứ ai cũng có quyền nêu quan điểm và ranh giới phân định đúng sai rất mờ nhạt.
Ngay cả HLV Park Hang Seo vốn gặt hái thành công quá đỗi và rất có uy vẫn không tránh khỏi những chỉ trích từ việc dùng người cho đến lối chơi hay kết quả thi đấu.
Suy cho cùng, người hâm mộ bóng đá Việt Nam tồn tại một thứ văn hóa được chiến lược gia người Hàn Quốc miêu tả chua chát là "văn hóa bóng đá thắng", tức là chỉ có thắng mới không bị công kích.
Trước khi cùng các học trò tạo nên "cổ tích Thường Châu", số lượng người hoài nghi hay nặng nề hơn là dè bỉu năng lực của "thầy Park" còn gấp bội phần "thầy Troussier". Bộ phận ấy, có lẽ vẫn ùa ra đường ăn mừng đầy tự hào trong những ngày lịch sử của bóng đá nước nhà.
Sau 2 lượt trận mở màn vòng loại World Cup 2026, về cơ bản, đội tuyển Việt Nam đạt được mục tiêu đề ra. Thầy trò Troussier giành chiến thắng 2-0 trên sân của Philippines và chỉ chịu thua Iraq bằng tỷ số tối thiểu, với bàn thua đau đớn ở phút cuối cùng của trận đấu.
Giành 3 điểm sau 2 lượt trận, "Những chiến binh sao vàng" xếp thứ hai tại bảng F. Ưu thế của đội tuyển Việt Nam càng lớn hơn khi ở lượt trận thứ hai, Indonesia đã bị Philippines cầm chân.
Bên cạnh kết quả, diện mạo mới của tuyển Việt Nam cũng là điều đáng bàn. Nét tích cực là "Những chiến binh sao vàng", đặc biệt là các cầu thủ trẻ đã thi đấu đầy tự tin và bản lĩnh trước đối thủ lớn, tại sân chơi lớn.
Iraq dù vượt trội về thế trận nhưng họ vẫn tỏ ra bế tắc trước hệ thống phòng ngự của đội tuyển Việt Nam. Suy cho cùng, HLV Troussier đâu ngờ nghệch tới mức xua quân tấn công để thua tan tác trước đối thủ mạnh hơn.
Triết lý của ông có thể cởi mở hơn người tiền nhiệm, nhưng trên hết nhằm mục đích tăng khả năng chiến thắng cho đội tuyển Việt Nam khi đã nghĩ đến mục tiêu World Cup.
Trả lời phỏng vấn Dân trí, chuyên gia Steve Darby chỉ ra lối chơi thực dụng của HLV Park Hang Seo tuy ít thua nhưng cũng ít cơ hội thắng, HLV Troussier theo đuổi lối chơi chủ động và kiểm soát nhiều hơn để sẵn sàng theo đuổi mục tiêu giành chiến thắng trước các đội mạnh.
Tóm lại, nghĩ lớn mới có thể làm lớn. Muốn đội tuyển quốc gia hay cả nền bóng đá tịnh tiến phải giải quyết căn nguyên vấn đề.
Và chính vị chiến lược gia người Pháp đã thẳng thắn chỉ ra hiện tại các học trò chỉ đủ sức để chơi bóng cường độ cao trong khoảng 60 phút, 1/3 thời gian còn lại tùy thuộc vào sự may mắn. HLV Troussier dũng cảm thừa nhận, có nghĩa ông đã và đang tìm cách cải thiện để bóng đá Việt Nam vươn xa hơn!
