Ukraine lên dây cót trước chiến dịch phản công đẩy lùi quân Nga

Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine đã diễn ra 15 tháng nhưng chưa đi tới hồi kết. Nga đang thực hiện chiến lược tiêu hao nhằm phá hủy lực lượng chiến đấu, vũ khí, phương tiện, nguồn lực của đối phương bằng sức mạnh hỏa lực. Trong cuộc chiến này, Nga được cho là ở vị trí thuận lợi hơn, mặc dù cái giá phải trả về nhân lực không hề nhỏ. Trận chiến Bakhmut là một bằng chứng.

Giới chức Ukraine nói rằng thành phố Bakhmut đã bị san phẳng. Trong hơn 8 tháng qua, lực lượng Nga chỉ chiếm được 70km2, với tổn thất to lớn. Nga vẫn chưa thay thế đủ số quân bị thương vong. Ngày 12/4, Quốc hội Nga đã thông qua luật mới cho phép Bộ Quốc phòng phát lệnh gọi nhập ngũ qua thư điện tử thay vì qua đường bưu điện, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyển quân, nhưng việc này sẽ mất nhiều thời gian.

Hy vọng của Nga nhằm áp đảo quân đội Ukraine như khi bắt đầu cuộc xung đột là điều bất khả thi. Hàng trăm km chiến hào đã được đào bên trong lãnh thổ Nga, đặc biệt là ở các vùng Belgorod và Kursk. Đây là tín hiệu cho thấy các nhà lãnh đạo Nga quan ngại sâu sắc trước khả năng xảy ra một bước đột phá lớn từ Ukraine.

Nga có lẽ cố giữ thế phòng thủ, với hy vọng cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11/2024 sẽ giúp một ứng viên đảng Cộng hòa thắng cử và có xu hướng không ủng hộ cuộc xung đột.

Về phía Ukraine, quân đội nước này vẫn cầm cự trên chiến tuyến dài khoảng 1.500km. Hàng chục nghìn binh sĩ Ukraine chuẩn bị hành động trong bối cảnh bùn lầy đang ngăn cản mọi hoạt động quân sự lớn.

Trong khi đó, sự ủng hộ về chính trị và quân sự của phương Tây dành cho Ukraine không suy yếu. Ukraine đang chờ ngày phản công khi nhận được thiết bị từ Mỹ và phương Tây, nhất là xe tăng Leopard.

Khoảng 15.000 binh sĩ Ukraine đã được huấn luyện ở nước ngoài. Những người lính Ukraine học hỏi rất nhanh, nhưng số lượng như vậy vẫn chưa đủ.

Ukraine đang xây dựng lại các sân bay, kể cả căn cứ không quân dã chiến, cho các máy bay Mig-29 do các đồng minh của Kiev chuyển giao gần đây. Các sân bay này chỉ cách các khu vực tác chiến hơn 50km, nên máy bay có thể cất cánh và tấn công mục tiêu trong vài phút, từ đó gây bất ngờ cho hệ thống phòng thủ của đối phương và hỗ trợ cho cuộc tấn công lớn trên mặt đất.

Quân đội Ukraine cơ động và sáng tạo, trong khi quân đội Nga vẫn duy trì kiểu tác chiến truyền thống. Tuy vậy, số lượng quân Ukraine rõ ràng lép vế hơn Nga.

Thách thức với Ukraine trước cuộc phản công

Việc Ukraine chuyển sang phản công để tái chiếm các vùng lãnh thổ có nguy cơ làm tăng tổn thất đáng kể. Thách thức đối với Kiev hiện rất lớn. Quân tấn công cần số lượng gấp ba lần quân phòng thủ.

Kiev cần có đủ xe tăng, kho đạn lớn, nhưng hiện chưa đạt đến cấp độ để đảm bảo nước này chắc chắn giành chiến thắng. Các lực lượng Ukraine đã nhận được các hệ thống vũ khí của phương Tây, được huấn luyện về chiến thuật, nhưng liệu quân đội Ukraine có thể phối hợp hỏa lực của pháo binh, bộ binh, thiết giáp, đặc nhiệm... để áp dụng vào thực tế khi họ muốn chọc thủng tuyến phòng thủ và xâm nhập vào hậu cứ quân Nga?

Ukraine sẽ mở cuộc phản công nhưng chưa rõ chính xác khi nào và ở đâu. Chiến trường vẫn giằng co trong 5 tháng qua kể từ khi quân đội Ukraine đẩy lùi quân Nga qua sông Dnieper ở tỉnh Kherson vào tháng 11 năm ngoái, trong khi Ukraine vẫn bị chia cắt về phía nam và phía đông, bị tước hầu hết quyền tiếp cận hàng hải.

Trong khi đó, Nga gần đây đã triển khai máy bay ném bom siêu thanh Tu-160 lớn nhất và xe tăng Armata T-14 tiên tiến nhất vào Ukraine, tuy nhiên xe tăng Armata chưa tham chiến nên không thể khẳng định chắc chắn khí tài này sẽ hoạt động như thế nào.

Trong khi chờ đợi một cuộc tấn công quy mô lớn, quân đội Ukraine đang đẩy mạnh hoạt động và đưa ra các tín hiệu mâu thuẫn nhằm gây hoảng loạn cho đối phương, đồng thời che giấu ý định thực sự như đẩy mạnh các hoạt động tung "hỏa mù". Một số cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) trong những ngày gần đây đã xảy ra nhằm vào các vị trí trên lãnh thổ Ukraine cũng như ở Nga.

Ngày 29/4, một cuộc tấn công đã gây ra đám cháy lớn tại một kho nhiên liệu ở cảng Sevastopol, nơi có Hạm đội Biển Đen của Nga. Ngày 1/5 và 2/5, hai đoàn tàu chở hàng đã bị trật bánh ở khu vực Bryansk (Nga), cách biên giới với Ukraine không xa, sau khi bị trúng thiết bị gây nổ.

Một đường dây điện gần một ngôi làng phía nam thành phố St. Petersburg (Nga) bị hư hại. Ngày 2/5, một khu vực khai thác dầu khác đã bốc cháy ở làng Volna (Nga), gần bán đảo Crimea. Ngày 4/5, một vụ nổ đã xảy ra tại một nhà máy lọc dầu ở Ilsky, vùng Krasnodar (Nga).

Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) cũng thông báo triệt phá một mạng lưới các phần tử du kích Ukraine từng lên kế hoạch thực hiện hàng loạt "hành động phá hoại và khủng bố".

Phải chăng Ukraine đang thực hiện chiến thuật tung "hỏa mù" để chuẩn bị phản công? Sau đó, Ukraine có thể tiến hành các cuộc tấn công mạng nhằm vào bộ chỉ huy Nga và các hoạt động ở hậu phương của Nga, tiếp theo sẽ là cuộc tấn công bằng pháo binh, không kích và các hoạt động đánh lạc hướng khác nhằm đánh lừa và duy trì áp lực lên Nga. Ukraine cho biết đã sẵn sàng bắt đầu cuộc tấn công chống lại các lực lượng Nga.

"Giai đoạn chuẩn bị sắp kết thúc. Khi Chúa muốn điều đó, khi thời tiết thuận lợi và có quyết định của các chỉ huy, chúng tôi sẽ làm điều đó", Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov đã nói trong một cuộc họp báo. Viễn cảnh về một cuộc tấn công sắp tới của quân đội Ukraine, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ của phương Tây, sẽ đưa cuộc chiến sang một giai đoạn mới, nhằm đảo ngược tiến trình của quân Nga và giành lại gần 20% lãnh thổ bị Nga kiểm soát.

Cuộc tấn công này của Ukraine được dự đoán sẽ là một thách thức lớn. Mặt trận gồm nhiều tuyến bảo vệ bằng bãi mìn, "răng rồng" (những khối bê tông gây khó khăn cho xe tăng), hầm hào, cũng như hệ thống giao thông hào chằng chịt. Và tổn thất có thể không nhỏ đối với bên tấn công.

Nếu Ukraine không thành công trong cuộc phản công sắp tới, mặt trận sẽ đóng băng và lực lượng của cả hai bên sẽ thêm kiệt quệ, có thể dẫn đến một giai đoạn chiến tranh kéo dài. Khi nào cuộc tấn công sẽ được khởi động, cuộc tiến công sẽ diễn ra ở đâu, như thế nào? Một hay hai đòn tấn công trên tiền tuyến, hay nhiều hơn?

Mục tiêu đặt ra là gì, mức độ tổn thất ra sao? Cho đến nay, vẫn còn nhiều câu hỏi trước cuộc phản công có thể xảy ra của Ukraine.

Nguyễn Hồng Quân