Nga đánh điểm huyệt hiểm hóc khiến quân Ukraine ở Avdiivka choáng váng, sụp đổ

Nga tạo thế, quyết nhổ bằng được cái gai Avdiivka

Avdiivka, một thành phố nhỏ chỉ nằm cách thủ phủ Donetsk vài km nhưng từ lâu đã là cái gai nhức nhối đối với các lực lượng vũ trang Nga. Nơi đây được Ukraine sử dụng làm bàn đạp cũng như đặt các trận địa tấn công vào Donetsk, đồng thời nó cũng là tuyến phòng thủ tiền tiêu, che chắn cho toàn bộ khu vực phía sau trên hướng Kramatorsk.

Sau hơn gần 9 năm yên bình, Kiev đã củng cố khu vực này một cách vô cùng vững chắc, biến nó thành một pháo đài gần như bất khả xâm phạm.

Nga rất muốn xóa sổ cụm cứ điểm này để đảm bảo an toàn cho người dân, mở đường cho những bước phát triển xa hơn về phía Tây sau khi xé toang tuyến phòng thủ kiên cố của Ukraine tại Donbass.

Tuy nhiên, thời cơ chưa chín muồi, có lẽ Mosocw lo ngại việc tấn công vào một đô thị có nhiều công trình phòng thủ dễ dẫn tới tổn thất lớn, chính vì thế giữa lúc các mặt trận khác rền vang tiếng súng thì Avdiivka vẫn lặng yên như không có gì xảy ra.

Những tưởng tình hình Avdiivka sẽ tiếp tục êm ả, nhưng không, một ngày tháng 10/2023, quân Nga đã mở đợt tấn công ồ ạt bằng bộ binh cơ giới nhằm vào thành phố này. Các cảnh quay từ UAV cho thấy các đoàn xe tăng, thiết giáp Nga ầm ầm tiến vào Avdiivka trên nhiều hướng.

Việc Nga lựa chọn thành phố này làm quyết chiến điểm có lẽ khiến không ít nhà quan sát bất ngờ, dường như quân đội Ukraine cũng vậy, trên thực tế họ tỏ ra choáng váng ban đầu.

Không phải ngẫu nhiên mà Nga tiến hành tấn công Avdiivka vào thời điểm đó. Bởi lẽ:

Thứ nhất, các nguồn viện trợ của Ukraine sụt giảm, đình trệ nghiêm trọng khiến lực lượng vũ trang của họ vốn phụ thuộc gần như hoàn toàn vào Mỹ - phương Tây rơi vào tình cảnh khó khăn. Đặc biệt, 2 gói viện trợ cực lớn trị giá tổng cộng hơn 100 tỷ USD bị ngăn chặn ở EU cũng như quốc hội Mỹ.

Ngay từ tháng 9/2023, sau gần 2 năm xung đột, nguồn lực nội tại của Ukraine gần như đã cạn kiệt, chính Tổng thống Zelensky thừa nhận trong cuộc trả lời phỏng vấn CNN phát sóng ngày 11/9 rằng, "Nga có thể thắng trong cuộc xung đột này" nếu không có sự trợ giúp liên tục từ Mỹ.

Thứ hai, giữa lúc Kiev mong viện trợ từng ngày từng giờ thì "họa vô đơn chí", một cú đòn từ trên trời rơi xuống giáng thẳng vào nỗ lực của Ukraine khi xung đột Israel - Hamas bùng phát tại Trung Đông. Các nguồn lực của Mỹ - phương Tây nhanh chóng đổi hướng dành cho Tel Aviv thay vì Kiev.

Thứ ba, cuộc phản công hoành tráng hè - thu 2023 của Ukraine đã kết thúc mà không có bất cứ đột phá đáng kể nào, thậm chí nhiều nhà phân tích còn cho rằng đó là thất bại với thiệt hại nặng nề về người, vũ khí, khiến lực lượng dự bị vốn đã ít ỏi bị tiêu hao gần hết.

Kết quả này dẫn tới sự "sự thất vọng" của chính giới Mỹ - châu Âu với Kiev, khiến tình hình càng trở nên tồi tệ hơn bao giờ hết.

Thứ tư, sau khi đánh bại chiến dịch phản công của Kiev, Nga bất ngờ đẩy mạnh tấn công trên khắp mặt trận, buộc Ukraine phải dàn trải nguồn lực để đối phó, qua đó thăm dò hệ thống phòng thủ đối phương nhằm phát hiện ra điểm yếu để tung đòn kết liễu.

Xét trên thế và lực, nhận thấy thời cơ đến, Bộ chỉ huy quân sự Nga đã chính thức đưa Avdiivka vào tầm ngắm.

Sự khởi đầu không suôn sẻ

Việc tung những nắm đấm tăng thiết giáp quy mô lớn tấn công vào Avdiivka cho thấy Nga đã hạ quyết tâm rất cao nhằm đánh sập cụm cứ điểm phòng ngự kiên cố này của Ukraine.

Tuy nhiên, đường tới Avdiivka không hề suôn sẻ, bất chấp đối phương đã suy yếu đáng kể. Sau những choáng váng ban đầu, lực lượng Kiev đã hồi phục nhanh chóng để giáng những đòn hiệu quả, bẻ gãy những mũi xung kích bọc thép của Nga.

Để tránh thương vong khi giao tranh trong đường phố, Nga tổ chức tấn công mãnh liệt trên hai cánh bắc và nam qua những cánh đồng trống trải, có lẽ cũng chính vì thế mà thiệt hại về tăng thiết giáp của Nga là vô cùng lớn.

Sự kháng cự của Ukraine là rất mãnh liệt, các video ghi lại hình ảnh những đoàn xe cơ giới Nga bị phá hủy hàng loạt đã chứng minh cho điều đó. Tuy vậy, Nga chấp nhận tổn thất để kéo giãn lực lượng phòng ngự của đối phương lên 2 cánh để tạo cơ hội tung đòn hiểm về sau.

Ukrainska Pravda đưa tin, lữ đoàn cơ giới độc lập số 47 của Lực lượng vũ trang Ukraine hôm 6/11/2023 cho biết: "quân Nga không thể bao vây Avdiivka nhờ hành động phòng thủ của chúng tôi. Trong 3 tuần tấn công tích cực, Nga đã mất hàng trăm xe tăng cùng 250 đơn vị xe bọc thép các loại và 7.000 binh sĩ đối phương đã thương vong".

Tiếp đó, ông Oleksandr Shtupun, người phát ngôn của nhóm lực lượng Tavria, ngày 20/12/2023 cho biết, Nga đã tiến được 1,5-2km kể từ khi bắt đầu chiến dịch giành quyền kiểm soát Avdiivka và tổn thất tới 20.000 người.

Mosocw không bình luận về các con số thiệt hại do Kiev công bố nhưng rõ ràng tình hình có lúc tưởng như rơi vào bế tắc, các mũi tấn công chững lại, hầu như ít có tiến triển. Họ buộc phải đổi chiến thuật, thay vì tiếp tục tấn công bằng cơ giới, lực lượng Moscow sử dụng bộ binh xung phong theo nhóm nhỏ.

Cách đánh này tỏ ra hiệu quả, quân đội Nga đạt những bước tiến mới nhưng không nhanh chóng như nhiều người nghĩ.

Dù vậy, Nga mỗi ngày một khép chặt vòng vây, đến đầu tháng 1, họ đã giành được quyền kiểm soát hỏa lực đối với tất cả các tuyến tiếp vận của Ukraine vào trung tâm thành phố. Lúc này tình hình thực sự chuyển biến xấu với lực lượng Kiev.

Nga tung 2 đòn điểm huyệt cực hiểm, Avdiivka sụp đổ chóng vánh

Tưởng chừng Nga tiếp tục đánh lấn chậm rãi như "tằm ăn dâu" để cuối cùng cũng đến đích, nhưng không, bất ngờ đã xảy ra.

Cú điểm huyệt thứ nhất

Đầu tháng 10 năm ngoái, Nga đánh rất mạnh 2 cánh để đảm bảo độ sâu rộng của 2 đầu cầu nhằm tạo cho Ukraine tin là Nga sẽ đánh vu hồi để bao vây thành phố. Một thời gian dài sau đó họ cứ đánh lởn vởn ở 2 cánh để đối phương tập trung nguồn lực vào đó mà sơ hở mất cảnh giác phần nội thành phía trong túi lửa.

Ngày 17/1, quân đội Nga đã sử dụng một đường ống cũ để vượt qua phòng tuyến phía nam Avdiivka rồi bất ngờ "từ lòng đất chui lên" tập hậu vào lực lượng Kiev.

Cơ hội duy nhất để tung một đòn tấn công bất ngờ vào đối phương đã được tận dụng triệt để khi các trinh sát Nga đi qua tuyến ống mà không gây ra một tiếng động nào, vòng ra phía sau phòng tuyến đối phương, rồi bất ngờ tấn công tiêu diệt nhiều binh sĩ đối phương, bắt nhiều tù binh.

Quá bất ngờ, quân phòng thủ không kịp trở tay. Kết quả là tuyến công sự kiên cố và vững chắc liên tục được củng cố trong suốt gần 10 năm qua đã sụp đổ chóng vánh.

Trận đánh trên thu hút mọi ánh nhìn từ Kiev giữa lúc họ đang tập trung lực lượng đánh mạnh vào cánh phía bắc của Nga, các lữ đoàn dự bị tinh nhuệ của Ukraine nhẽ ra sẽ tiếp tục tiến từ Stepvonoe và các khu vực khác để phản kích thì lại được điều vào trong lòng chảo để phản công lại mũi tiến quân "độn thổ" của đối phương.

Cú điểm huyệt thứ hai: Ra đòn kết liễu

Khi "cá đã vào rọ" và dền dứ đã đủ, Nga mới dùng mũi chủ công từ khu lòng hồ để tung cú knock-out bằng cách cắt huyết mạch tiếp viện duy nhất đồng thời cũng cắt thành phố làm hai phần. Đến lúc này, quân Ukraine đầu đuôi không cứu được nhau, hậu cần bị cắt đứt, thương binh không chuyển đi được, buộc phải co cụm trong các khu nhà cao tầng và nhà máy.

Đến lúc này bom lượn FAB mới phát huy tác dụng để làm mềm trận địa, các mũi xung kích Nga tiếp tục tiến chiếm những cứ điểm phòng ngự của đối phương. Ukraine chính thức vỡ trận.

Cuối cùng, trước nguy cơ sụp đổ và tổn thất hoàn toàn nhóm quân phòng thủ trong thành phố, rạng sáng 17/2, tân Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, tướng Alexander Syrsky thông báo rằng, quyết định rút quân khỏi Avdiivka đã được đưa ra nhằm bảo vệ tính mạng của các binh sĩ, chiếm lĩnh các vị trí phòng thủ thuận lợi hơn.

Nhóm lực lượng Tavria của Ukraine thông báo rằng họ đã rút khỏi Avdiivka. Tuy nhiên, dường như còn nhiều nhóm quân đội Ukraine đã mất liên lạc và chỉ huy nên họ thậm chí có thể không biết về quyết định rút lui.

Cuộc rút lui hỗn loạn của Ukraine thông qua cánh đồng về phía Lastochkino nhưng các hướng tiếp cận ngôi làng đã bị Nga rải mìn hàng loạt, gây tổn thất lớn cho bộ binh cũng như phương tiện cơ giới của đối phương. Avdiivka chính thức thất thủ.

Cần phải nói thêm rằng, không phải ngẫu nhiên mà Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ nhận định, Nga giành thắng lợi Avdiivka vì lần đầu tiên thiết lập được ưu thế trên không.

Theo các chuyên gia ISW, các lực lượng Nga đã tạm thời thiết lập được lợi thế trên không cục bộ và hạn chế, đồng thời có thể hỗ trợ trên không cho lực lượng mặt đất trong những ngày cuối cùng của cuộc tiến quân vào Avdiivka. Đây có lẽ là lần đầu tiên lực lượng Nga thành công trong một chiến dịch như vậy ở Ukraine.

ISW lưu ý rằng, kể từ đầu năm 2023, Nga đã tăng dần việc sử dụng bom lượn. Nhưng tại Avdiivka là lần đầu tiên máy bay Nga sử dụng loại bom này trên quy mô lớn để yểm trợ cho lực lượng bộ binh đang tiến công.

Lực lượng Kiev không thể ngăn cản họ tiếp cận không phận xung quanh Avdiivka. Các lực lượng Moscow có thể đã sử dụng lợi thế trên không cục bộ tạm thời này để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chiếm giữ một phần quan trọng của thành phố.

ISW nhấn mạnh, đại diện lữ đoàn Ukraine hoạt động gần Avdiivka ngày 17/2 cho biết lực lượng Nga đã ném 60 quả bom lượn KAB vào Avdiivka trong 24 giờ qua.

Chiếm Avdiivka là một thắng lợi của Nga về mặt chiến lược. Chiến thắng này cho phép tăng vùng đệm quanh thủ phủ Donetsk và giải phóng số lượng quân được điều động đến công phá thành phố kiên cố nhất tại mặt trận Donbass, chuyển sang làm nhiệm vụ khác.

Tóm lại, đây là chiêu "giương đông kích tây" hết sức hiểm hóc của Nga khi họ giữ bí mật chiến thuật và điều quân đến phút chót, mạnh mẽ quyết đoán với cú dứt điểm cuối cùng. Trận này "xứng đáng đưa vào sách giáo khoa trong các trường quân sự".