Cơ hội mong manh và nỗi âu lo lớn nhất hiện nay của Ukraine
(Dân trí) - Theo Bloomberg, một cảm giác u ám đang bao trùm Ukraine khi thất bại của cuộc phản công kéo dài nhiều tháng nhường chỗ cho mùa đông thứ hai kể từ khi xung đột bùng nổ.
Người Ukraine âu lo
Một cơn bão tuyết dữ dội đã khiến khắp miền nam Ukraine bị cắt điện vào cuối tuần qua, trong khi nhiệt độ ở phía đông, nơi giao tranh ác liệt, đã giảm xuống dưới mức đóng băng.
Trong công chúng Ukraine, các cuộc thăm dò cho thấy những rạn nứt đang nổi lên và tỷ lệ ủng hộ đối với Tổng thống Volodymyr Zelensky đang giảm đi.
Những đêm dài hơn trùng hợp với sự thất vọng ngày càng gia tăng về bước tiến bị đình trệ, căng thẳng giữa các nhà lãnh đạo chính phủ và quân sự ngày càng lộ rõ. Khi các bộ trưởng NATO gặp nhau ở Brussels, có những dấu hiệu cho thấy sự giúp đỡ từ liên minh quân sự này đang dao động.
Những dự đoán từng tự tin về chiến thắng trước quân đội Nga đang được thay thế bằng nhận thức nghiệt ngã rằng xung đột rất có thể sẽ tiếp tục diễn ra.
Nataliya Kobyuk, 34 tuổi, một y tá ở Kiev có chồng đã ở tuyến đầu kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu 22 tháng trước, cho biết: "Tôi cảm thấy tuyệt vọng... So với năm ngoái, bây giờ khó khăn hơn - cuộc xung đột này không có hồi kết, và đôi khi tôi không còn tin rằng nó sẽ kết thúc nữa".
Ông Zelensky biết rằng sự mệt mỏi trên chiến trường ảnh hưởng đến trái tim và khối óc.
Nhà lãnh đạo thời chiến, người duy trì các bài phát biểu trên truyền hình hàng đêm của mình như một phương tiện kết nối với công chúng và là cách vực dậy tinh thần, nhận thấy sự cần thiết phải giải quyết những mối quan ngại của công chúng đang mệt mỏi về những gì sẽ xảy ra tiếp theo.
"Điều quan trọng là mọi người hiểu rằng những gì trong trái tim họ đang được nhìn thấy và những thay đổi cần thiết sẽ được thực hiện", ông Zelensky nói trong bài phát biểu hồi đầu tháng sau khi một cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga khiến 19 binh sĩ Ukraine thiệt mạng tại một lễ khen thưởng ở đông nam Ukraine.
Tổng thống kêu gọi một cuộc điều tra về các trường hợp khiến nhân viên bị tấn công.
Tâm trạng đã ảnh hưởng đến sự ủng hộ của ông Zelensky. Theo Viện Xã hội học Quốc tế Kiev (KIIS), dù vẫn ở mức cao 76%, nhưng tỷ lệ ủng hộ đối với ông đã giảm từ mức cao nhất thời chiến là 91%.
Volodymyr Paniotto, người đứng đầu KIIS, coi tỷ lệ ủng hộ tổng thống tăng vọt là điều bình thường trong môi trường xung đột, cũng như sự sụt giảm sau đó khi làn sóng yêu nước ban đầu mờ dần.
Ông Paniotto cho biết trong một cuộc phỏng vấn: "Hiệu ứng tập hợp xung quanh lá cờ đang kết thúc".
Binh sĩ Ukraine ngoài chiến trường (Ảnh: The Economist).
Cơ hội ngày một mong manh
Những người tỉnh táo đã nhận thấy rõ cơ hội ngày một mong manh, trái ngược với quan điểm lạc quan hơn nhiều một năm trước.
Đến tháng 12/2022, các lực lượng Ukraine, một phần được thúc đẩy khi quân đội Nga rút lui và tái triển khai, đã giành lại lãnh thổ xung quanh Kiev, khu vực Kharkov ở phía đông bắc và Kherson ở phía nam tới sông Dnieper, tạo ra cảm giác rằng cuộc phản công năm nay có thể đạt thành tựu lớn hơn.
Tuy vậy, chiến dịch phản công bắt đầu vào tháng 6 đã không thể xuyên thủng các phòng tuyến vững chắc của Nga kéo dài từ vùng Donbass ở phía đông đến cửa sông Dnieper trên Biển Đen.
Con số 260km2 lãnh thổ được Kiev thu hồi trong cuộc phản công mùa hè vừa qua chỉ bằng chưa đến 1% diện tích mà họ giành được năm ngoái.
Đảo ngược tình thế vào mùa hè, khi các quan chức quân sự Kiev đang ám chỉ về một bước đột phá ở khu vực phía nam Zaporizhia, quân đội Nga đang tấn công dữ dội ở Avdiivka. Một thất bại ở đó sẽ chỉ gây thêm u ám.
Thêm vào đó là sự lo lắng khi nhiều đơn vị tinh nhuệ ở mặt trận đã tổn thất nặng nề hoặc bị bao vây cũng như sự tức giận lâu năm về tham nhũng và những tháng mùa đông thậm chí còn ảm đạm hơn.
Marianna Tkalych, giáo sư tâm lý học phụ trách Trung tâm Nghiên cứu xã hội Rating Lab, cho rằng "những kỳ vọng quá nóng giờ đây đã chuyển thành tâm trạng u ám".
Bà Tkalych nói: "Chúng tôi cảm thấy khó chịu và thất vọng".
Trên bình diện thế giới, hoàn cảnh của Ukraine ngày càng phức tạp hơn. Những nỗ lực của ông Zelensky nhằm giành được các đồng minh bên ngoài phương Tây như một cách để dồn Tổng thống Nga Vladimir Putin vào các cuộc đàm phán đã bị cản trở do cuộc chiến Israel - Hamas bùng nổ.
Những kỳ vọng quá nóng giờ đây đã chuyển thành tâm trạng u ám... Chúng tôi cảm thấy khó chịu và thất vọng".
Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết vào giữa tháng 11 rằng, sự thay đổi trọng tâm đã làm chậm quá trình vận chuyển đạn pháo, càng làm suy yếu cuộc phản công. Trong khi đó, tỷ lệ những người ủng hộ việc nhượng bộ lãnh thổ để đạt được hòa bình đang có xu hướng tăng lên, bất chấp chính quyền Kiev kiên quyết bác bỏ.
Ở phía ngược lại, nền kinh tế Nga vẫn tăng trưởng mạnh bất chấp những yếu tố bất lợi từ bên ngoài. Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov hôm 4/11 cho biết, trong năm nay, nền kinh tế Nga có thể đạt mức tăng trưởng 2,8% sau khi suy giảm khoảng 2% vào năm ngoái.
Tổng thống Putin không có dấu hiệu rút lui khỏi canh bạc Ukraine của mình, và hai thập kỷ cầm quyền của ông đã để lại rất ít sự phản đối chính trị hợp pháp trong biên giới Nga. Trong khi đó, các lệnh trừng phạt đã không thể làm sụp đổ nền kinh tế Nga.
Đồng thời, công nghiệp quốc phòng Nga đang chạy hết tốc lực để đảm bảo nhu cầu chiến trường và tích lũy vũ khí đạn dược, sẵn sàng cho một cuộc xung đột tiềm tàng với quy mô lớn hơn và trực diện với NATO
Trao đổi với kênh Rossiya 24 TV vào ngày 1/11, ông Sergey Chemezov, Giám đốc điều hành tập đoàn quốc doanh Rostec của Nga cho biết: "Trong năm nay, chúng tôi đã tăng sản lượng sản xuất xe tăng gấp 7 lần. Ngoài ra, sản lượng xe bọc thép hạng nhẹ bao gồm xe chiến đấu bộ binh cũng tăng gấp 4,5 lần".
Vào tháng 9, Giám đốc công nghiệp của Rostec, ông Bekhan Ozdoev cho biết, tập đoàn đã mở rộng dây chuyền sản xuất các loại vũ khí chính xác cao bao gồm tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander và tên lửa siêu thanh Kinzhal, hệ thống phòng không tầm thấp Pantsir, bom, đạn pháo.
Tương quan lực lượng rõ ràng đang nghiêng dần về phía Nga.
Tổng thống Ukraine trong một chuyến thăm tới tiền tuyến (Ảnh: AP).
Nỗi sợ hãi lớn nhất hiện nay của Ukraine
Ukraine là chủ đề nổi bật trong chương trình nghị sự khi các ngoại trưởng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) nhóm họp vào thứ Ba và thứ Tư (28-29/11), trong đó, các đồng minh có thể sẽ nhắc lại sự ủng hộ của họ bất chấp những lo ngại rằng viện trợ đang bắt đầu suy yếu.
NATO sẽ tìm cách thể hiện sự tiến bộ của Ukraine trong việc gia nhập liên minh, nhưng lời mời chính thức vẫn là mục tiêu xa vời chừng nào giao tranh vẫn tiếp diễn.
Đối với những người tỉnh táo, điều phía trước đang chờ đợi họ là dự đoán về một loạt cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái khác nhằm mục đích xé toạc hệ thống năng lượng của Ukraine.
Nga đã tiến hành đợt tập kích đường không bằng UAV lớn nhất từ trước đến nay vào cuối tuần qua, mặc dù lực lượng phòng không Ukraine cho biết họ đã bắn hạ 74 trong số 75 UAV Shahed-131/136, hầu hết nhắm vào khu vực Kiev.
Nhà điều hành lưới điện quốc gia NPC Ukrenergo đã đưa ra cảnh báo về nhu cầu sưởi ấm tăng vọt, khuyến khích người dân tiết kiệm năng lượng bằng cách sử dụng đèn bàn thay vì đèn trần, giặt đồ vào ban đêm và tránh sử dụng đồng thời các thiết bị gia dụng.
Serhiy Petrovskiy, một nhà thiết kế và cố vấn truyền thông 52 tuổi đến từ Lvov, đồng ý rằng những kỳ vọng về cuộc phản công là "hơi phóng đại".
Ông nói: "Nỗi sợ hãi lớn nhất hiện nay là sự hỗn loạn và xung đột nội bộ. Mọi người lo ngại rằng tất cả những điều này có thể khiến đất nước mất đi sự hỗ trợ của phương Tây, đây là vấn đề then chốt hiện nay".
Dù canh bạc "tất tay" trong cuộc phản công mùa hè đã thất bại, khó khăn đang bủa vây Ukraine, nhưng Tổng thống Zelensky vẫn rất cứng rắn, quyết không nhượng bộ và tuyên bố sẽ chiến đấu đến cùng. Tuy nhiên, cơ hội nào cho ông và đất nước Ukraine của mình khi mùa đông ập đến?
