Bệnh viêm gan bí ẩn bắt nguồn ở Anh hiện đã được phát hiện tại nhiều nước, trong đó có cả các quốc gia Đông Nam Á khiến nhiều người lo ngại.

Ngày 15/4, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, cơ quan y tế Anh ghi nhận ít nhất 74 ca viêm gan được phát hiện ở trẻ em tại nước này. Theo báo cáo, các bệnh nhi không có chung đặc điểm về nơi sinh sống, chế độ ăn, tiền sử tiếp xúc hóa chất hoặc các yếu tố nguy cơ khác.

Sau Anh, các nước Áo, Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Đức, Ireland, Israel, Italy, Nhật Bản, Hà Lan, Na Uy, Mỹ… đã báo cáo các trường hợp tương tự.

Theo Sky, giới chức y tế châu Âu và Mỹ lên tiếng bày tỏ lo ngại về tình trạng nhiều ca viêm gan bí ẩn ở trẻ em tiếp tục được phát hiện ở các nước.

"Viêm gan nhẹ rất phổ biến ở trẻ em sau một loạt các bệnh nhiễm trùng do virus, nhưng những gì mà chúng tôi đang chứng kiến ở thời điểm hiện tại hoàn toàn khác", ông Graham Cooke, giáo sư về các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Imperial College London (Anh) cho biết.

3 trường hợp bệnh nhi tử vong đầu tiên vì viêm gan cấp tính do virus "bí ẩn" gây ra được Indonesia công bố là các trường hợp nhập viện cấp cứu ở Jakarta, với những triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy nặng, sốt, vàng da, co giật và ngất xỉu. Sau sự việc đau lòng, cơ quan chức năng Indonesia đã tiến hành các biện pháp để giám sát dịch bệnh toàn quốc.

Còn tại Singapore, một em bé 10 tháng tuổi cũng được cho biết mắc viêm gan cấp tính, với các xét nghiệm đều âm tính với các loại virus gây viêm gan A, B, C và E.

Các chuyên gia cho rằng những con số hiện tại có thể chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm", nhiều quốc gia đang tăng cường giám sát biến chứng bất thường của làn sóng dịch bệnh mới này.

Theo giám sát, đến nay, Việt Nam chưa ghi nhận ca mắc viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân ở trẻ. Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế hiện đang triển khai chủ động theo dõi sát sao và có biện pháp đáp ứng nhanh khi có ca bệnh xâm nhập.

Buồn nôn, tiêu chảy và đau bụng là những triệu chứng ban đầu được ghi nhận nhiều nhất ở trẻ mắc bệnh viêm gan bí ẩn. Sau đó trẻ có các triệu chứng của tình trạng viêm gan tiến triển như: vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu. Các báo cáo cũng cho thấy, căn bệnh này tập trung tấn công vào nhóm trẻ từ 1 tháng tuổi đến 16 tuổi.

Nhiều bệnh nhi bị viêm gan và trở nặng sau khi nhập viện, trong đó một số trường hợp phải thực hiện ghép gan.

Indonesia hiện đứng đầu thế giới về số ca tử vong do viêm gan "bí ẩn" với 5 trường hợp.

Vấn đề đáng lo ở đây là các nhà khoa học không phát hiện những chủng virus thường gây các bệnh viêm gan thông thường trong các mẫu bệnh phẩm, cũng như chưa rõ nguồn lây. Các nhà khoa học và bác sĩ đang xem xét các nguồn lây khác, bao gồm các virus khác và các yếu tố môi trường.

Theo WHO, hiện adenovirus đang được xem là nguyên nhân gây ra bệnh viêm gan cấp ở trẻ em. Tuy nhiên, WHO không loại trừ các tác nhân khác và vẫn đang điều tra.

CDC Hoa Kỳ cũng có chung quan điểm với WHO về thủ phạm gây ra bệnh viêm gan bí ẩn.

Theo Hãng tin AFP, nghiên cứu của CDC Mỹ cho thấy 9 trẻ em, từ 1 đến 6 tuổi, mắc bệnh viêm gan bí ẩn tại bang Alabama đều dương tính với adenovirus 41.

Adenovirus 41 được biết đến là loại virus gây bệnh viêm dạ dày ruột ở trẻ em, tuy nhiên ít được cho là nguyên nhân gây bệnh viêm gan ở trẻ khỏe mạnh.

Trao đổi với PV Dân trí, PGS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TPHCM cho biết, về cơ bản giới nghiên cứu đã tìm được căn nguyên nghi ngờ lớn nhất gây bệnh viêm gan cấp tính "bí ẩn". Đó là adenovirus, khi phần lớn trẻ mắc bệnh đều có kết quả xét nghiệm nhiễm virus này.

Theo PGS Dũng, việc adenovirus gây viêm gan không mới. Trước đây đã từng có những trường hợp trẻ nhiễm virus này gây suy gan nặng, tử vong hoặc phải ghép gan. Tuy nhiên, điều kỳ lạ của những trường hợp gần đây là việc tỷ lệ mắc cao hơn. Ngoài ra, đối tượng mắc bệnh nặng trước kia thường là những trẻ bị suy giảm miễn dịch, cơ thể suy yếu thì giờ có thể xảy ra ở trẻ khỏe mạnh bình thường. Do đó, giới chuyên môn nghiêng về hướng adenovirus hiện tại có đột biến.

Đã có những lo ngại có liên quan đến Covid-19 vì virus SARS-CoV-2 đã được phát hiện ở một số trẻ em bị nhiễm bệnh viêm gan bí ẩn này.

Tuy nhiên, các chuyên gia phỏng đoán Covid-19 không phải nguyên nhân trực tiếp gây viêm gan. Thực tế là đã có những báo cáo về nguy cơ bị viêm gan ở những bệnh nhân Covid-19, nhưng trường hợp này thậm chí còn hiếm hơn so với viêm gan tự miễn và hầu hết đã được quan sát thấy ở người lớn bị Covid-19 nặng. Theo một thống kế, trong số 169 bệnh nhân, 20 người dương tính SARS-CoV-2.

Tuy nhiên, các chuyên gia quốc tế không loại trừ khả năng viêm gan là biến chứng hậu đại dịch một cách gián tiếp. Vì tình trạng giãn cách xã hội hai năm qua, nhiều trẻ không được tiếp xúc với những loại virus cảm lạnh thông thường, khiến chúng trở nên nhạy cảm hơn.

Về vấn đề này, theo PGS Đỗ Văn Dũng có một số luồng thông tin nghi ngờ vaccine Covid-19 dùng adenovirus để điều chế gây bệnh viêm gan nói trên. Tuy nhiên trên thực tế, adenovirus của vaccine Covid-19 là chủng lấy từ hắc tinh tinh và đã được xử lý để không còn khả năng nhân bản.

Còn chủng adenovirus gây bệnh viêm gan là chủng của người (cụ thể là type 41). Hai chủng virus này không liên quan nhau, và do đó vaccine không phải là nguyên nhân gây bệnh viêm gan cấp tính. Đó là chưa kể vaccine dùng adenovirus không được sử dụng tiêm cho trẻ.

Một giả thuyết khác được đưa ra, đó là khi đứa trẻ cùng bị nhiễm virus SARS-CoV-2 và adenovirus sẽ có hiện tượng trao đổi gen với nhau, từ đó khiến adenovirus dễ đột biến hơn. Căn cứ của giả thuyết trên là việc đa số trẻ phát hiện nhiễm viêm gan cấp tính "bí ẩn" đều sống ở vùng trước đây từng chống chọi với dịch Covid-19. Chuyên gia cho rằng đây là cơ chế bình thường, có thể xảy ra khi bất kỳ dịch bệnh nào lưu hành.

Dù ban đầu khi thống kê, người ta thấy khoảng 10-20% trẻ nhiễm bệnh viêm gan trên từng mắc Covid-19 nhưng hiện tại theo thời gian, tỷ lệ đã không còn nhiều. Do đó, không thể nói Covid-19 là nguyên nhân gây bệnh viêm gan "bí ẩn".

Với tình hình bệnh viêm gan bí ẩn đã "xâm nhập" và gây thiệt hại về nhân mạng ở khu vực Đông Nam Á, PGS Đỗ Văn Dũng cho rằng, điều cần thiết hiện tại là phải giúp cho người dân hiểu Covid-19 vẫn là vấn đề cần quan tâm, vì nó không chỉ gây bệnh, tự biến chủng mà có thể góp phần tạo ra các biến chủng virus khác. Do đó, phụ huynh nếu có điều kiện hãy cho trẻ tiêm vaccine Covid-19.

Thứ hai, cần cảnh báo các triệu chứng nghi ngờ nhiễm viêm gan để trẻ được đưa đi điều trị kịp thời. Các chuyên gia cho rằng, một trong những nguyên nhân gây gia tăng ca mắc viêm gan thời gian gần đây là do phát hiện trễ. Đơn cử khi bị nóng sốt, người dân có tâm lý nghĩ là "hậu Covid-19" chứ không nghĩ là bệnh khác. Mặt khác, cũng vì dịch Covid-19 khiến người dân ngại đi điều trị, khiến bệnh có thời gian phát triển nặng hơn.

"Các triệu chứng cụ thể cần chú ý như ở đường tiêu hóa (như tiêu chảy, chán ăn, buồn nôn), sốt, đau vùng gan, vàng da, có đốm xuất huyết nhỏ…", chuyên gia này phân tích.

Nội dung: Minh Nhật

Thiết kế: Thủy Tiên