Vàng 2026: Sau cú sốc tăng 60%, canh bạc tiếp theo sẽ là gì?

Tại nhà máy tinh luyện ABC ở Sydney (Australia) những ngày cuối tháng 4, một thỏi vàng nặng hơn 12kg nằm kiêu hãnh giữa những thanh vàng đúc 1kg tinh khiết, sẵn sàng được tung ra thị trường. Hình ảnh đó dường như là biểu tượng hoàn hảo cho năm 2025 - một năm mà sự lấp lánh của vàng đã làm "lóa mắt" cả những nhà đầu tư lão luyện nhất.

Kết thúc năm 2025, vàng đã ghi tên mình vào lịch sử tài chính hiện đại với tư cách là tài sản có hiệu suất sinh lời hàng đầu, thậm chí được xếp hạng là năm tăng trưởng mạnh thứ 4 kể từ năm 1979. Với mức tăng vọt hơn 60% (có nguồn ghi nhận gần 53%) và hơn 50 lần xô đổ các kỷ lục giá cũ, câu hỏi lớn nhất lúc này không còn là "tại sao vàng tăng", mà là "liệu cơn điên này còn kéo dài đến bao giờ?".

Khi năm 2026 đang gõ cửa, bức tranh thị trường không chỉ có màu hồng. Dựa trên các báo cáo mới nhất từ Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) và nhận định từ phố Wall, giới đầu tư đang đứng trước 3 ngả đường với những kịch bản đối lập hoàn toàn, nơi ranh giới giữa lợi nhuận khổng lồ và rủi ro lao dốc trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Giải mã cơn "địa chấn"

Không giống những chu kỳ tăng giá trước đây thường được dẫn dắt bởi một sự kiện đơn lẻ, đà tăng phi mã của vàng trong năm 2025 là kết quả của một "cơn bão hoàn hảo", nơi mọi yếu tố hỗ trợ cùng hội tụ một lúc.

Theo phân tích mổ xẻ từ Mô hình Phân bổ Lợi suất Vàng (GRAM), động lực thị trường năm qua không đến từ sự ngẫu nhiên. Đó là sự cộng hưởng của 4 trụ cột chính, bao gồm rủi ro địa chính trị, sự suy yếu của đồng USD, lãi suất thấp và lực mua không biết mệt mỏi của các "cá mập" - những ngân hàng Trung ương.

Cụ thể, sự bất ổn của môi trường địa chính trị toàn cầu - nơi những xung đột và căng thẳng chưa có hồi kết - đã đóng góp tới 12 điểm phần trăm vào mức tăng giá của vàng. Tâm lý phòng thủ lên ngôi, biến vàng thành hầm trú ẩn bắt buộc phải có trong danh mục. Bên cạnh đó, việc đồng USD suy yếu kết hợp với lãi suất điều chỉnh giảm nhẹ tại Mỹ cũng đóng góp thêm 10 điểm phần trăm, làm giảm chi phí cơ hội cho việc nắm giữ kim loại quý này.

Hội đồng Vàng Thế giới nhận định: "Đóng góp của các yếu tố chi phối giá vàng năm nay cân bằng một cách bất thường. Thị trường không bị lái bởi một động cơ đơn lẻ mà chịu tác động đồng thời của nhiều lực đẩy mạnh mẽ".

Chính sự đồng thuận vĩ mô này đã đẩy vàng vào trạng thái "động lượng" cực mạnh, thu hút dòng tiền từ khắp nơi đổ về, bất chấp mức giá ngày càng đắt đỏ.

3 kịch bản định đoạt túi tiền nhà đầu tư

Bước sang năm 2026, vị thế của vàng đã khác. Giá vàng hiện tại dường như đã phản ánh xong xuôi bức tranh vĩ mô "màu hồng": Tăng trưởng toàn cầu ổn định, Fed cắt giảm lãi suất vừa phải và đồng USD đi ngang. Khi những tin tốt đã "ngấm" hết vào giá, WGC cảnh báo rằng vàng đang ở trạng thái được định giá hợp lý và dư địa tăng trưởng theo kịch bản cơ sở sẽ bị thu hẹp đáng kể, chỉ dao động trong biên độ hẹp từ -5% đến +5%.

Tuy nhiên, thị trường tài chính chưa bao giờ là một đường thẳng. Các chuyên gia đã vạch ra ba kịch bản thay thế có thể làm đảo lộn mọi dự báo, đẩy giá vàng đi theo những hướng rất khác nhau:

Kịch bản "vòng xoáy suy thoái" - Vàng bứt phá 30%

Đây là kịch bản trong mơ của những người đang nắm giữ vàng, nhưng lại là cơn ác mộng của nền kinh tế. Nếu kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái sâu và đồng bộ, bắt nguồn từ sự leo thang căng thẳng địa chính trị và địa kinh tế, vàng sẽ trở thành "vua".

Kịch bản "suy trượt nhẹ" - Vàng tăng 5-15%

Một kịch bản dễ thở hơn là nền kinh tế Mỹ chỉ giảm tốc ở mức vừa phải, tăng trưởng chậm lại nhưng không sụp đổ. Thị trường lao động yếu đi buộc Fed phải cắt giảm lãi suất sâu hơn dự kiến. Lúc này, dù không có khủng hoảng, nhưng lãi suất thấp và đồng USD yếu vẫn sẽ là bệ đỡ vững chắc cho vàng, giúp kim loại quý này tăng thêm từ 5% đến 15%.

Đây là kịch bản mà đà tăng của năm 2025 được kéo dài nhờ quán tính.

Kịch bản "tái lạm phát" - Cú gáo nước lạnh giảm 20%

Ngược lại với hai bức tranh trên, rủi ro lớn nhất đối với vàng trong năm 2026 đến từ sự thành công của các chính sách kinh tế dưới thời chính quyền Trump. Nếu các biện pháp kích thích tài khóa giúp kinh tế Mỹ tăng trưởng vượt dự báo, lạm phát có thể quay trở lại (tái lạm phát). Trong kịch bản này, giá vàng có thể đối mặt với đợt điều chỉnh sâu, bốc hơi từ 5% đến 20% giá trị.

Những "ẩn số" trên bàn cờ tỷ USD

Bên cạnh các yếu tố vĩ mô, thị trường vàng năm 2026 còn chịu sự chi phối của những dòng chảy ngầm nhưng đầy quyền lực.

Đầu tiên là lực mua của các Ngân hàng Trung ương. Đây được xem là "mỏ neo" quan trọng nhất. Hoạt động tích trữ vàng của khối này, đặc biệt là tại các nền kinh tế mới nổi, vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. 

Thứ hai là câu chuyện từ Ấn Độ - thị trường tiêu thụ vàng lớn bậc nhất thế giới. Tại đây, vàng không chỉ là đầu tư mà còn là văn hóa, là của hồi môn. Tuy nhiên, mức giá kỷ lục năm 2025 đang tạo ra áp lực thực sự. Tầng lớp trung lưu Ấn Độ bắt đầu cảm thấy sức nặng tài chính. WGC ghi nhận xu hướng người dân sử dụng vàng làm tài sản thế chấp vay vốn đang gia tăng đột biến (hơn 200 tấn vàng trang sức đã được thế chấp trong năm qua). Nếu kinh tế khó khăn, làn sóng bán tháo tài sản thế chấp này có thể tạo ra nguồn cung vàng tái chế khổng lồ, gây áp lực giảm giá.

Ngược lại, với những gia đình có kế hoạch cưới hỏi trong năm 2026, lời khuyên từ các chuyên gia là nên "mua gom dần" hoặc trả góp thay vì dồn tiền mua một lần, để tránh rủi ro đu đỉnh trong một thị trường biến động khó lường.

Nhìn lại toàn cảnh, việc kỳ vọng vàng lặp lại mức tăng thần tốc 60% như năm 2025 trong năm 2026 là điều gần như không tưởng, trừ khi thế giới rơi vào một cuộc đại khủng hoảng. Tuy nhiên, vàng bước vào năm mới với một nền tảng vị thế hoàn toàn khác.

Trong một thế giới ngày càng khó lường và phân mảnh, vàng có thể không còn ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng giá "dễ ăn", nhưng vai trò của nó như một mỏ neo chiến lược để bảo vệ tài sản thì chưa bao giờ suy chuyển. Năm 2026 có thể sẽ không phải là năm để kiếm lời nhanh từ vàng, nhưng chắc chắn là năm để kiểm chứng giá trị bền vững của kim loại này trước những cơn gió ngược của nền kinh tế toàn cầu.