Sau nghỉ việc trả thù, gen Z lại bập vào nghỉ hưu ngắn hạn

Là cố vấn tài chính 26 tuổi, Brittany Foley quyết định nghỉ hưu ngắn hạn sau khi kiệt sức vì làm việc 65-70 giờ mỗi tuần. "Tôi hầu như không có thời gian làm những việc đơn giản như giặt đồ, đi chợ hay tập thể dục. Tôi muốn tạm dừng để tập trung viết sách - điều tôi thực sự đam mê", Foley chia sẻ.

Cô tiết kiệm chi phí cho 6 tháng, chuyển đến một căn hộ nhỏ hơn và nhận làm bán thời gian ở nhà hàng để duy trì tài chính. Sau kỳ nghỉ, cô trở lại với vai trò chuyên viên phân tích tài chính cấp cao, đồng thời vẫn tiếp tục viết lách.

"Tôi không còn cảm thấy lạc lối hay sống không mục đích. Nghỉ hưu ngắn hạn giúp tôi nhận ra viết lách không chỉ là sở thích, mà là đam mê tôi thực sự muốn theo đuổi", cô nói thêm. 

Foley không phải trường hợp duy nhất. Ngày càng nhiều người trẻ lựa chọn nghỉ hưu ngắn hạn để tái tạo năng lượng và tìm lại đam mê, định hình lại cách con người tiếp cận sự nghiệp.

Nghỉ hưu ngắn hạn là gì?

Nghỉ hưu ngắn hạn là việc chủ động tạm dừng sự nghiệp trong ngắn hạn để tập trung vào các hoạt động ngoài công việc. Những khoảng nghỉ này mang tính chủ đích và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính cũng như kế hoạch nghề nghiệp từ trước.

Xu hướng nghỉ hưu ngắn hạn đang nở rộ trên TikTok, khi nhiều nhân viên gen Z quyết định tạm dừng công việc trong thời gian dài để nghỉ ngơi. Dù còn xa mới đến độ tuổi nghỉ hưu, họ chọn cách tích hợp các kỳ nghỉ dài vào sự nghiệp thay vì chờ đợi đến cuối đời mới tận hưởng cuộc sống.

Nhiều nghiên cứu đã đề cập đến cách gen Z tiếp cận công việc khác biệt so với các thế hệ trước. Theo Forbes, nhóm này, bao gồm những người trong độ tuổi từ 13 đến 28, dự kiến sẽ chiếm 30% lực lượng lao động và đang thúc đẩy những thay đổi lớn trong văn hóa doanh nghiệp, đặc biệt là yêu cầu về cân bằng giữa công việc và cuộc sống cùng sự linh hoạt cao hơn.

Ashley Fell, một chuyên gia nghiên cứu về xu hướng lao động, cho biết gen Z lớn lên trong thời kỳ thay đổi nhanh chóng, kinh tế bất ổn và nhận thức ngày càng cao về sức khỏe tinh thần cũng như cân bằng công việc và cuộc sống.

"Nhiều người thuộc thế hệ này bước vào thị trường lao động trong hoặc sau đại dịch, điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách họ nhìn nhận sự nghiệp. Khác với các thế hệ trước ưu tiên lộ trình thăng tiến rõ ràng, gen Z coi trọng sự linh hoạt, sự hài lòng cá nhân và sức khỏe hơn", bà chia sẻ.

Tương tự, theo Guy Thornton, nhà sáng lập Practice Aptitude Tests, xu hướng này phản ánh sự thay đổi trong tư duy của giới trẻ. Giới trẻ không còn xem sự nghiệp là ưu tiên tuyệt đối. Thay vào đó, họ chú trọng hơn vào sức khỏe tinh thần, trải nghiệm cá nhân và chất lượng cuộc sống. Họ chọn dành thời gian nghỉ ngơi giữa các công việc để du lịch, khám phá đam mê hoặc đơn giản là sống chậm lại.

Khảo sát năm 2022 của Lever cho thấy 40% gen Z và 24% millennials có ý định nghỉ việc trong vòng 2 năm, chủ yếu do kiệt sức và không hài lòng với công việc.

Tiến sĩ Julie Lee, nhà tâm lý học và đồng chủ tịch Harvard Alumni for Mental Health, cũng nhấn mạnh rằng ngày càng có nhiều người trẻ Gen Z không muốn tiếp tục một công việc không phù hợp hoặc trì hoãn ước mơ cá nhân. Bà chia sẻ: "Sau khi trải qua sự gián đoạn do Covid-19, họ đang ưu tiên sức khỏe tổng thể, bao gồm sức khỏe thể chất và tinh thần, thời gian thư giãn, phát triển bản thân và sự nghiệp".

Một yếu tố quan trọng khác giúp khuếch đại trào lưu nghỉ hưu ngắn hạn chính là mạng xã hội. Theo Ashley Fell, gen Z chịu ảnh hưởng rất lớn từ các nền tảng như TikTok, nơi họ dễ dàng tiếp cận những câu chuyện truyền cảm hứng từ những người trẻ khác đang thực hiện điều tương tự.

TikToker Annabel Denisenko, người đang nghỉ việc trong 6 tháng để theo đuổi xu hướng này, thừa nhận: "Thế hệ của chúng tôi không phải là thế hệ đầu tiên nghỉ việc để du lịch hay nghỉ ngơi, nhưng mạng xã hội chắc chắn đã đẩy nhanh xu hướng này và khiến nó trở nên phổ biến hơn".

Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ và xu hướng làm việc từ xa cũng khiến nghỉ hưu ngắn hạn trở nên khả thi hơn bao giờ hết. Ngày càng nhiều người lựa chọn làm việc bán thời gian hoặc theo dự án ngắn hạn trong thời gian nghỉ, giúp họ duy trì thu nhập mà vẫn có thể tận hưởng những trải nghiệm mới mẻ.

Nghỉ hưu ngắn hạn: Chìa khóa để cân bằng cuộc sống và công việc

"Tôi mất mẹ cách đây khoảng một năm rưỡi, khi bà chỉ mới 76 tuổi. Tôi tiếc nuối cho quãng thời gian nghỉ hưu của bà, một khoảng thời gian đầy những điều "suýt chút nữa" - suýt đủ tiền, suýt đủ sức khỏe, suýt đủ tự do để thực sự tận hưởng những năm cuối đời.

Câu chuyện của mẹ tôi không phải là lý do khiến tôi theo đuổi khái niệm nghỉ hưu ngắn hạn, nhưng nó đã củng cố niềm tin của tôi vào điều đó. Từ rất lâu trước khi bà qua đời, tôi đã luôn dành ra những khoảng nghỉ trong sự nghiệp của mình, tạm dừng giữa các công việc, đảm bảo có thời gian nghỉ dài và ưu tiên trải nghiệm trong suốt hành trình.

Chứng kiến sức khỏe của mẹ tôi suy giảm khi căn bệnh ung thư gặm nhấm cơ thể bà, tôi nhận ra rằng chờ đợi "thời điểm thích hợp" cũng giống như một canh bạc. Điều gì sẽ xảy ra nếu "những năm tháng vàng son" không bao giờ đến? Thay vì chờ đợi, chúng ta có thể tận hưởng những khoảng nghỉ hưu theo từng giai đoạn".

Câu chuyện của Sivan Hermon, Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA) tại Columbia, phần nào cho thấy lợi ích lớn nhất của việc nghỉ hưu ngắn hạn. Không ai có thể đảm bảo rằng chúng ta sẽ đủ khỏe mạnh hay đủ điều kiện để tận hưởng cuộc sống khi về già. Chờ đến tuổi 60-65 để nghỉ hưu có thể là một quyết định rủi ro.

Khi ta thực sự có thời gian rảnh rỗi, có thể sức khỏe đã không còn đủ để tận hưởng những điều mong muốn. Nghỉ hưu ngắn hạn giúp ta trải nghiệm những giấc mơ ngay khi cơ thể còn tràn đầy năng lượng như du lịch, khám phá đam mê, hoặc đơn giản là dành thời gian cho gia đình và bạn bè.

Thay vì dành cả đời làm việc và chỉ có thể du lịch khi về già, nghỉ hưu ngắn hạn giúp bạn trải nghiệm thế giới theo từng giai đoạn. Bạn có thể dành 3-6 tháng sống ở một đất nước mới, học một ngôn ngữ khác, hoặc đơn giản là tận hưởng những điều mới mẻ mà không cần vội vàng.

Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy căng thẳng kéo dài có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Những người có khoảng nghỉ hợp lý trong sự nghiệp thường sống lâu hơn và ít mắc các bệnh mãn tính hơn. Nghỉ hưu ngắn hạn giúp bạn cân bằng giữa công việc và sức khỏe, duy trì một lối sống lành mạnh hơn.

Một lợi ích quan trọng khác là khả năng khám phá bản thân. Nhiều người cảm thấy mắc kẹt trong công việc nhưng không đủ can đảm để thay đổi vì áp lực tài chính. Nghỉ hưu ngắn hạn là cơ hội để trải nghiệm những lĩnh vực mới mà không cần từ bỏ hoàn toàn sự nghiệp. Bạn có thể thử sức với một ngành nghề khác, tham gia các khóa học kỹ năng hoặc thậm chí khởi nghiệp. Điều này giúp bạn có góc nhìn mới mẻ hơn về công việc và cuộc sống, từ đó đưa ra những quyết định phù hợp hơn cho tương lai.

Như Denisenko chia sẻ: "Cá nhân tôi cho rằng lợi ích của việc có thể tạm dừng công việc để phát triển bản thân, khám phá văn hóa mới và hiểu rõ hơn về chính mình là điều vô giá".

Cô cũng nhấn mạnh rằng mình đã làm việc rất chăm chỉ trong vài năm qua để có thể chi trả cho kỳ nghỉ này: "Tôi từng làm một công việc rất áp lực về mặt cảm xúc. Tôi nghĩ khoảng nghỉ 6 tháng này sẽ rất tốt cho sức khỏe tinh thần lâu dài của tôi. Tôi không biết tương lai sẽ ra sao, nhưng điều đó khiến tôi thấy hào hứng".

Những thách thức cần cân nhắc

Mặc dù nghỉ hưu ngắn hạn mang lại nhiều lợi ích, nhưng nó cũng đi kèm với những thách thức cần cân nhắc kỹ lưỡng.

"Là một nhà tư vấn và nghiên cứu về gen Z, tôi lo ngại rằng việc thường xuyên nghỉ việc có thể khiến người trẻ gặp bất lợi trong dài hạn", Keri Mesropov, người sáng lập Spring Talent Development, nói. Theo chuyên gia này, việc xây dựng động lực sự nghiệp mạnh mẽ từ sớm sẽ giúp họ đạt mức lương cao hơn, thăng tiến nhanh hơn và có nền tảng tài chính vững chắc hơn. 

Fell cũng cảnh báo rằng nghỉ hưu ngắn hạn có thể gây ra thách thức tài chính và khiến việc quay lại công việc trở nên khó khăn hơn.

Một kỳ nghỉ hưu ngắn hạn thành công đòi hỏi kế hoạch tài chính vững chắc. Do vậy, nếu không có ngân sách rõ ràng hoặc chiến lược tiết kiệm hợp lý, bạn có thể bị áp lực tài chính làm lu mờ lợi ích của kỳ nghỉ. Hãy đảm bảo bạn có đủ tiền để trang trải chi phí thiết yếu cũng như dự phòng cho các tình huống bất ngờ.

Hơn nữa, tạm nghỉ có thể khiến nhà tuyển dụng đặt câu hỏi về những khoảng trống trong hồ sơ làm việc, đặc biệt trong các ngành nghề truyền thống. Tuy nhiên, ngày càng nhiều công ty đánh giá cao những kỳ nghỉ có chủ đích như một dấu hiệu của sự tự nhận thức và khả năng cân bằng cuộc sống.

Tiến sĩ Lee cũng cho rằng tác động sẽ khác nhau tùy theo quan điểm của nhà tuyển dụng.

"Liệu các công ty có coi những nhân viên gen Z này là nhân tài tràn đầy năng lượng với góc nhìn mới, hay họ sẽ e dè vì lo ngại về thời gian nghỉ việc và mất kiến thức?", bà đặt câu hỏi và thừa nhận hiện vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. 

Ngoài ra, việc tái hòa nhập vào thị trường lao động sau một kỳ nghỉ dài có thể gặp nhiều khó khăn. Để duy trì kết nối với ngành nghề của mình, bạn có thể tham gia các sự kiện, mở rộng quan hệ hoặc làm việc tự do trong thời gian nghỉ. Những hoạt động này sẽ giúp bạn giữ vững phong độ và sự tự tin khi quay lại làm việc.

Dù có những thách thức nhất định, nhưng với kế hoạch phù hợp, bạn hoàn toàn có thể biến nghỉ hưu ngắn hạn thành một phần của cuộc sống, để không bao giờ phải tiếc nuối về những điều "suýt chút nữa".

Những cách tiếp cận nghỉ hưu ngắn hạn

Nghỉ hưu ngắn hạn có thể là một lựa chọn lý tưởng, nhưng không phải ai cũng có đủ nền tảng tài chính để thực hiện ngay lập tức. Việc tạm dừng công việc mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng có thể dẫn đến áp lực tài chính, ảnh hưởng đến quỹ hưu trí hoặc gây khó khăn khi muốn quay lại thị trường lao động với mức lương mong muốn. Vì vậy, nếu chưa sẵn sàng về tài chính, bạn có thể cân nhắc những giải pháp thay thế linh hoạt hơn.

Một lựa chọn phổ biến là nghỉ phép dài ngày. Một số công ty cho phép nhân viên tích lũy ngày nghỉ hoặc xin nghỉ không lương trong một khoảng thời gian nhất định mà không mất vị trí công việc. Nếu công việc hiện tại quá căng thẳng, bạn cũng có thể cân nhắc chuyển việc hoặc thay đổi ngành nghề, tìm kiếm một môi trường làm việc phù hợp hơn mà không cần phải nghỉ hưu ngắn hạn hoàn toàn.

Ngoài ra, xây dựng nguồn thu nhập thụ động có thể giúp bạn linh hoạt hơn về tài chính. Đầu tư, kinh doanh online, làm việc tự do hoặc tham gia nền kinh tế sáng tạo là những cách giúp bạn có dòng tiền ổn định mà không bị ràng buộc bởi một công việc toàn thời gian. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn và chiến lược dài hạn trước khi có thể tạo ra nguồn thu nhập bền vững.

Nếu mục tiêu của bạn là du lịch và trải nghiệm, nhưng ngân sách chưa cho phép nghỉ hưu ngắn hạn, hãy tìm đến các chương trình vừa làm việc vừa du lịch. Những lựa chọn này giúp bạn khám phá thế giới mà không cần tiêu tốn quá nhiều tiền.

Tóm lại, nghỉ hưu ngắn hạn là một cách tuyệt vời để cân bằng giữa công việc và cuộc sống, nhưng nó không phải là lựa chọn duy nhất. Nếu chưa có đủ nền tảng tài chính, hãy thử những phương án thay thế phù hợp với hoàn cảnh của bạn để vẫn có thể tận hưởng cuộc sống mà không đánh đổi sự ổn định lâu dài.

Nghỉ hưu ngắn hạn có phải là xu hướng tương lai?

Nghỉ hưu ngắn hạn không chỉ là một trào lưu nhất thời mà còn phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong cách chúng ta nhìn nhận công việc và cuộc sống. Khi thế hệ trẻ ưu tiên sự linh hoạt và trải nghiệm cá nhân hơn là sự ổn định tuyệt đối, ý tưởng về việc nghỉ hưu theo từng giai đoạn thay vì chờ đợi đến cuối đời ngày càng trở nên hấp dẫn.

Các công ty và nền kinh tế hiện đại cũng đang dần thích nghi với xu hướng này. Sự phát triển của làm việc từ xa, kinh tế sáng tạo (gig economy) và các mô hình làm việc linh hoạt giúp người lao động có thể kiếm sống mà không bị ràng buộc vào một công việc cố định suốt nhiều thập kỷ. Điều này mở ra cơ hội để nghỉ hưu ngắn hạn trở thành một phần của chiến lược phát triển cá nhân và sự nghiệp thay vì chỉ là một giấc mơ xa vời.

Thay vì coi nghỉ hưu ngắn hạn là sự "lười biếng" hay "từ bỏ công việc", ngày càng nhiều người nhìn nhận nó như một cách đầu tư cho sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống. Bằng cách chủ động dành thời gian để nghỉ ngơi và làm những điều có ý nghĩa, chúng ta không chỉ cải thiện hiệu suất làm việc mà còn duy trì hạnh phúc lâu dài trong một thế giới ngày càng biến động.