Rebecca nung nấu ý định nghỉ hưu sớm khi một ngày đẹp trời, cô chợt nhận ra mình chẳng thích đi làm. Cô viết trên blog cá nhân: "Tôi ghét đi làm".

Blogger 33 tuổi ghét đi làm không phải do công việc mà vì môi trường làm việc. Cô nói trên blog cá nhân rằng thường xuyên cảm thấy nhẹ nhõm khi hết giờ làm việc: "Tôi về nhà, ngồi phịch xuống trước tivi để ngăn chặn suy nghĩ đau khổ rằng đây chính là cuộc sống của chính mình cho đến tận năm 65 tuổi".

Và cứ như thế, trong 7 năm, Rebecca và chồng cô - một nhạc sĩ tự do, đã tiết kiệm, đầu tư và tiết kiệm. Họ kiếm được một khoản thu nhập 6 con số. Họ cũng nhận được hai khoản thừa kế từ ông nội và cha của cô và đã mang số tiền đó đi đầu tư. Họ giảm chi tiêu cho đồ uống, quần áo, điện thoại mới với mục tiêu tích lũy tài sản ròng 1 triệu USD vào cuối năm 2019.

Vào tháng 11/2019, Rebecca đã đạt được mục tiêu của mình và nghỉ hưu.

Dù thế, kế hoạch nghỉ hưu sớm có phần khắc nghiệt này của Rebecca không phải do cô tự nghĩ ra. Nó được truyền cảm hứng từ trào lưu độc lập tài chính và nghỉ hưu sớm (FIRE).

Hẳn là các bạn sẽ thắc mắc vậy Rebecca có gì mà dám… về hưu non như vậy.

Trước khi nghỉ hưu sớm, cô gái 33 tuổi này cũng có một công việc y như những người bình thường khác. 2008 là năm Rebecca tốt nghiệp đại học nhưng cũng năm này, suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra. Cuộc sống với đồng lương ít ỏi khiến cho cô cảm thấy vô cùng áp lực, cho đến khi cô được một công ty nằm trong danh sách Fortune 500 nhận vào làm việc. Đến lúc đó, cô mới trả hết khoản nợ 15.000 USD hồi vay để đi học.

Áp lực tài chính khiến cho cô lúc nào cũng sôi sục ý nghĩ là phải kiếm ra tiền. Thực tế, từ năm 23 tuổi, Rebecca đã hỗ trợ tiền cho bố mẹ. Đó cũng là lý do mà cô phải từ bỏ đam mê âm nhạc để lao vào kiếm tiền. Những tưởng việc kiếm tiền này sẽ đeo bám cô đến hết đời. Nhưng không. 2019, cô đã nghỉ hưu.

VÌ SAO FIRE HẤP DẪN GEN Y?

FIRE là từ viết tắt của cụm "Financial Independence - Retire Early", có nghĩa là "độc lập tài chính - nghỉ hưu sớm". Trào lưu này xuất hiện từ sớm, từ năm 1992. Tuy nhiên, đến tận bây giờ trào lưu ấy vẫn tồn tại thậm chí là phổ biến ở giới trẻ khi thị trường tài chính nở rộ và đầu tư dễ dàng, chỉ cần có đủ vốn.  

Mặc dù ý tưởng nghỉ hưu sớm không có gì mới nhưng đến năm 2001 trào lưu này mới được biết đến rộng rãi khi một cộng đồng trực tuyến chia sẻ các chiến lược để đạt được mục tiêu nghỉ hư sớm được thành lập với cảm hứng từ cuốn sách "Early Retirement Extreme" (Nghỉ hưu cực sớm) của Jacob Lund Fisker. Ngày nay, FIRE đã trở nên vô cùng phổ biến. Trên Reddit có hẳn một ban thảo luận về việc nghỉ hưu sớm với hơn 380.000 người đăng ký và hàng triệu người truy cập mỗi tháng vào blog của Money Mustache - một nhà truyền giáo nổi tiếng của trào lưu này.

FIRE sôi nổi và thân thiện trên blog, thu hút những người theo dõi ở độ tuổi 20, 30 và 40, những người bác bỏ quan điểm cho rằng thu nhập phải thúc đẩy phần lớn cuộc đời trưởng thành và phần thưởng khi nghỉ hưu phải chờ đợi những năm tháng vàng son của họ.

FIRE nhắm trực tiếp vào độ tuổi nghỉ hưu thông thường là 65 và ngành công nghiệp đã phát triển mạnh mẽ để khuyến khích mọi người lập kế hoạch cho việc nghỉ hưu sớm.

Bằng cách dành tới 70% thu nhập của mình cho khoản tiết kiệm, những người theo trào lưu FIRE hy vọng họ có thể nghỉ việc và sống bằng những khoản rút tiền nhỏ từ danh mục đầu tư của họ trong nhiều thập kỷ trước khi họ 65 tuổi.

Trong những năm gần đây, những người thuộc gen Y ủng hộ trào lưu FIRE rất mạnh mẽ. Họ vẫn trong độ tuổi lao động trong và tiết kiệm tới 70% thu nhập hàng năm của mình. Và khi số tiền tiết kiệm của họ gấp 30 lần chi phí hàng năm hoặc đạt khoảng 1 triệu USD, họ có thể thôi việc và nghỉ hưu.

Người theo trào lưu FIRE thường sử dụng một khoản tiền nhỏ, thường khoảng 3-4% hàng năm, từ khoản tiết kiệm để trang trải chi phí sinh hoạt của họ sau khi nghỉ hưu sớm. Cả trong những năm làm việc và khi nghỉ hưu, họ đều hướng tới một mục tiêu: không tiêu dùng quá mức và tận hưởng một lối sống đơn giản hơn.

TỐT HAY KHÔNG TỐT?

 Về lý thuyết, trào lưu FIRE nghe có vẻ tốt, nhưng không dễ để đạt được các mục tiêu với trào lưu này.

Ưu điểm của FIRE là bạn có thể nghỉ hưu sớm và có nhiều thời gian hơn để tận hưởng một cuộc sống ít căng thẳng và độc lập về tài chính. Chiến lược này giải phóng bạn khỏi hàng năm trời làm việc tại văn phòng ngày này qua ngày khác.

Mặt khác, FIRE cũng mang đến cho bạn một lối sống đơn giản hơn. FIRE khuyến khích mọi người sống cuộc sống tốt nhất của và hưởng thụ khi có thể.

Bằng cách đơn giản hóa cuộc sống với chiến lược FIRE, nhiều người đã thấy mình có nhiều thời gian hơn để dành cho gia đình, đi du lịch hoặc khám phá những sở thích mới và theo đuổi những mối quan tâm mới. Những người theo FIRE có thể tận hưởng được cuộc sống một cách tối đa thông qua trải nghiệm thay vì chỉ "sống để kiếm tiền".

Một ưu điểm khác FIRE mang lại là giúp cho mỗi người kiểm soát tài chính tốt hơn. FIRE chủ yếu tập trung vào một yếu tố tài chính mà bạn có thể kiểm soát, đó là chi tiêu. Thay vì để cho tài sản của bạn thay đổi theo tác động của nền kinh tế, bạn có thể kiểm soát chúng bằng cách áp dụng các nguyên tắc của trào lưu FIRE. Việc theo dõi chặt chẽ từng khoản chi tiêu dù là nhỏ nhất và chỉ chi tiêu cho những nhu cầu thiết yếu nhất sẽ giúp bạn không lâm vào cảnh nợ nần.

Tuy vậy, một số người áp dụng chiến lược FIRE đã thừa nhận rằng họ rất khốn khổ trong quá trình làm việc để đạt được độc lập tài chính, nghỉ hưu sớm. Họ làm việc cực kỳ chăm chỉ mỗi ngày và không hề tận hưởng cuộc sống, dẫn đến tinh thần mệt mỏi và chất lượng cuộc sống giảm sút. So với việc chờ đợi đến tuổi để được nghỉ hưu như bình thường thì lối sống tiết kiệm hà khắc có thể khiến bạn khó khăn về cả thể chất lẫn tinh thần trong quá trình theo đuổi mục tiêu FIRE.

FIRE dường như là một chiến lược thông minh và đơn giản. Rốt cuộc, có cách nào tốt hơn để tiết kiệm tiền hơn là không chi tiêu ngay từ đầu?

Tuy nhiên sẽ cực kỳ rủi ro khi bạn đầu tư một đống tiền tiết kiệm và hy vọng vào một cuộ sống thoải mái với khoản lợi nhuận nó mang lại trong 40 hoặc 50 năm sau khi bạn nghỉ hưu.

Bạn cũng phải xét đến khả năng rằng nhu cầu tài chính, mục tiêu và trách nhiệm của bạn có thể thay đổi theo thời gian. Nếu bạn vẫn đi làm, bạn có thể đạt được một vị trí tốt trong công việc và điều đó giúp bạn điều chỉnh chiến lược nghỉ hưu và tiết kiệm của mình một cách hiệu quả hơn so với việc nghỉ hưu khi còn quá trẻ và sống với khoản tiền tiết kiệm hạn chế.

Ngoài ra, FIRE đôi khi khiến bạn cô đơn bởi bạn bè có thể tránh mặt bạn khi họ biết bạn là một người khổ hạnh về tài chính. Trừ khi tất cả họ đều là những người ủng hộ trào lưu FIRE, nếu không bạn khó có thể theo kịp cách sống của họ. Ví dụ, bạn bè của bạn sẽ không mời bạn đi ăn hoặc uống bia nếu họ biết bạn sẽ ngồi "thuyết giảng" về việc tiết kiệm trong suốt bữa ăn. Bạn cũng khó có thể tìm được tiếng nói chung với bạn bè trong các hoạt động tập thể như đi du lịch hay mua sắm.

Chiến lược FIRE nhấn mạnh vào giá trị của thời gian hơn là tiền bạc và những mối quan hệ chất lượng hơn là những trải nghiệm. Nhưng những quan điểm và lối sống lối sống quá cực đoan sẽ làm bạn trở nên xa cách với người thân và bạn bè.  

 FIRE VÀ COVID-19 

 Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng lớn đến trào lưu FIRE. Tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt, đơn đặt hàng tại nhà và việc đóng cửa kinh doanh đi kèm với đại dịch đều hoạt động nhằm âm mưu chống lại trào lưu này.

Tiết kiệm một phần thu nhập là một bước đệm quan trọng để nghỉ hưu sớm, những người bị mất việc làm hoặc phải giảm giờ làm việc trong thời kỳ đại dịch có thể phải lùi kế hoạch nghỉ hưu sớm của họ nhiều năm.

Việc kinh doanh trở nên khó khăn khi người tiêu dùng chuyển sang chế độ tiết kiệm hơn là chế độ chi tiêu.

Và những người đã bắt đầu cuộc phiêu lưu nghỉ hưu sớm có thể bị loại khỏi thị trường chứng khoán khi thị trường chứng khoán bị sụt giảm 30% nhanh nhất trong lịch sử vào năm 2020. Nhiều người hoảng sợ, bán tháo cổ phiếu của mình, điều này đã phá hỏng vĩnh viễn kế hoạch nghỉ hưu sớm của họ.

Tuy nhiên, khủng hoảng cũng tạo ra cơ hội. Trong khi đại dịch Covid-19 có thể khiến một số người ủng hộ FIRE không thể đạt được kế hoạch nghỉ hưu sớm, nhiều người khác thực sự được hưởng lợi từ biến động này.

Vào ngày 16/3/2020, khi cơn hoảng loạn coronavirus bao trùm Phố Wall và thị trường lao dốc lịch sử, Traci Williams, một nhà tâm lý học, đã thực hiện giao dịch mua cổ phiếu lần đầu tiên.

"Một người bạn của tôi nói với tôi rằng cổ phiếu đang được bán ra," cô nhớ lại. "Tôi không biết gì về thị trường chứng khoán, nhưng tôi có một tài khoản Robinhood mà tôi chưa bao giờ sử dụng. Vì vậy, tôi đã mua một cổ phiếu của Disney ". Kể từ đó, giá của nó đã tăng gần gấp đôi.

Ngày hôm đó đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc đại tu tài chính quyết liệt đối với Tiến sĩ Williams, một người nhập cư từ Trinidad và Tobago, hiện đã 37 tuổi và làm việc tại một bệnh viện ở Atlanta.

"Đại dịch khiến tôi nhận ra rằng cuộc sống thật sự rất mong manh," cô nói. "Điều đó đã thôi thúc tôi có được ngôi nhà tài chính của riêng mình".

Khi tìm kiếm lời khuyên về tiết kiệm và đầu tư trực tuyến, cô tình cờ xem các trang web và nhóm thảo luận về FIRE và FI (độc lập tài chính).

Trước đại dịch, Williams chưa bao giờ tính đến khả năng nghỉ hưu sớm; cô thậm chí chưa bao giờ nhìn vào tài khoản tiết kiệm hưu trí của mình. "Cuối cùng khi tôi kiểm tra nó, tôi đã nói," Ôi trời, tôi thực sự có tiền trong đây!", cô nói.

Chia sẻ với New York Times, Williams cho biết bây giờ, nếu kiên định với kế hoạch tài chính của mình, cô sẽ đạt được con số FI (theo ước tính khoảng 1 - 1,5 triệu USD) vào sinh nhật lần thứ 50.

"Tôi thích trở thành một nhà tâm lý học, vì vậy tôi không muốn ngừng làm việc sau đó," cô nói. "Nhưng khi tôi đến một thời điểm mà tôi sẽ không cần tiền lương để nuôi bản thân và con trai, điều đó sẽ mang lại cho tôi nhiều lựa chọn hơn".

Tư duy này sự khác biệt hoàn toàn so với nguyên mẫu FIRE trước đó, vốn đã nuôi dưỡng một môi trường cạnh tranh về sự tiết kiệm để nghỉ hưu càng trẻ càng tốt. Giờ đây, hầu hết những người mới tham gia phong trào ít bị thôi thúc hơn và quan tâm nhiều hơn đến các lựa chọn mà không phải hy sinh quá nhiều thú vui trong cuộc sống. Mục tiêu này cũng làm cho phong trào dễ tiếp cận hơn.

Đối với nhiều người, giành được quyền kiểm soát có nghĩa là có một khoảng thời gian để nghỉ ngơi.

Jamila Souffrant, 38 tuổi, nhà sáng lập Journey to Launch - một trang web và podcast về độc lập tài chính - cho biết: "Tôi nghĩ rằng nhiều người sẽ phải nghỉ làm trong thời kỳ đại dịch, đặc biệt là nếu họ có con cái bị mắc kẹt ở nhà hoặc không cảm thấy an toàn với công việc của mình".

"Độc lập tài chính là một nỗ lực đặc biệt và điều đó không thực tế đối với hầu hết mọi người - họ cần nuôi sống bản thân và gia đình nhưng tiền lương không đủ," cô nói thêm. "Tuy nhiên, một số kiến thức cơ bản về tài chính có thể giúp bạn linh hoạt hơn và sự linh hoạt đó hấp dẫn hơn bao giờ hết".

Chiến lược FIRE chắc chắn có một số nguyên tắc hấp dẫn. Nhưng bạn phải cân nhắc cẩn thận tác động tiêu cực mà nó có thể gây ra đối với cuộc sống của bạn, cả ở hiện tại và trong tương lai.

Trước khi thử áp dụng chiến lược này, hãy cân nhắc xem bạn có thực sự thích lối sống thanh đạm hay không: "Những người theo trào lưu FIRE về cơ bản là đang thắt lưng buộc bụng," Douglas Boneparth - nhà lập kế hoạch tài chính - chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Vice. Mặc dù điều đó có thể làm được trong một thời gian, nhưng nó khó có thể duy trì trong thời gian dài, đặc biệt nếu bạn đang cố gắng trả các khoản vay sinh viên, tiết kiệm để mua nhà hoặc lập gia đình cùng lúc.

FIRE có thể không dành cho tất cả mọi người, nhưng các nguyên lý của nó, là đặt mục tiêu tài chính, lập ngân sách và tiết kiệm, có thể giúp bất kỳ ai đang tìm kiếm trò chơi tài chính của họ.

Nếu bạn muốn nghỉ việc để đi du lịch thế giới ở độ tuổi 30 hay nghỉ hưu ở Florida ở tuổi 60, thì việc lập một kế hoạch tài chính luôn là một bước đi thông minh và cần thiết.