Doanh nghiệp tư nhân hiến kế đón kỷ nguyên mới, vì một Việt Nam thịnh vượng

Mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm vừa có bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng" . Tổng Bí thư đặc biệt nhấn mạnh hướng đến tầm nhìn chung của đất nước, kinh tế tư nhân cũng cần xác định rõ hơn về sứ mạng và tầm nhìn của mình.

Kinh tế tư nhân phải là lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên mới, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa nền kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh quốc gia, có trách nhiệm xã hội, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, tham gia xây dựng xã hội văn minh, hiện đại và góp phần xây dựng một Việt Nam năng động và hội nhập quốc tế.

Kinh tế tư nhân cần phấn đấu trở thành lực lượng chủ lực, đi đầu trong ứng dụng công nghệ và đổi mới, sáng tạo, để đạt mục tiêu đóng góp khoảng 70% GDP vào năm 2030; ngày càng nhiều doanh nghiệp tư nhân có năng lực cạnh tranh toàn cầu, làm chủ công nghệ và hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng quốc tế; cùng cả nước xây dựng nên một Việt Nam năng động, độc lập, tự chủ, tự cường và phát triển thịnh vượng.

Doanh nghiệp tư nhân cần cơ hội triển khai dự án trọng yếu

Bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Phó chủ tịch Thường trực HĐQT HDBank, Chủ tịch HĐQT Vietjet, cho biết trong hơn 3 thập kỷ qua, khu vực kinh tế tư nhân đã khẳng định vai trò then chốt đối với sự phát triển của Việt Nam.

Không chỉ đóng góp đáng kể vào GDP, khu vực này còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo việc làm và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Theo bà Thảo, Việt Nam cần có những doanh nghiệp dân tộc đủ tiềm lực để vươn ra khu vực và thế giới, đóng vai trò dẫn dắt trong các ngành kinh tế chiến lược và xây dựng một hệ sinh thái mạnh mẽ, giúp đất nước phát triển bền vững.

Các lĩnh vực quan trọng như hàng không, ngân hàng, viễn thông, tài chính, công nghệ, năng lượng và logistics đều cần đến sự dẫn dắt của những doanh nghiệp dân tộc. Đây không chỉ là những ngành xương sống của nền kinh tế mà còn có ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế.

Theo bà, để kinh tế tư nhân thực sự trở thành "động lực quan trọng nhất" của nền kinh tế, cần đặt niềm tin vào các doanh nghiệp dân tộc và giao cho họ thực hiện các chương trình, dự án trọng yếu. Điều này sẽ giúp tạo nên những bước tiến dài trong lịch sử phát triển đất nước, mang lại giá trị tăng trưởng cao, ảnh hưởng kinh tế - xã hội lớn và thúc đẩy hội nhập quốc tế.

Một môi trường chính sách minh bạch, ổn định là điều kiện tiên quyết để khu vực này phát triển bền vững. Khi có cơ chế bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, các doanh nghiệp tư nhân sẽ mạnh dạn đầu tư dài hạn, đổi mới sáng tạo và đóng góp tích cực vào nền kinh tế.

Việc xây dựng Nghị quyết về kinh tế tư nhân trình Bộ Chính trị ban hành là một bước tiến quan trọng, giúp hoàn thiện hành lang pháp lý và tháo gỡ những rào cản về thủ tục, vốn và thị trường. Bà Thảo tin rằng, với những giải pháp mang tính đột phá và cách mạng, các doanh nghiệp tư nhân sẽ có động lực mạnh mẽ để phát triển, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Bên cạnh thể chế, con người và nguồn vốn là hai yếu tố quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát triển bền vững. Lấy câu chuyện của Vietjet làm ví dụ, bà nhấn mạnh rằng con người chính là yếu tố cốt lõi. Nhờ sự đầu tư bài bản vào nguồn nhân lực, từ đội ngũ chuyên gia hàng không quốc tế đến những nhân sự trẻ tài năng trong nước, Vietjet đã phát triển mạnh mẽ và vươn ra thế giới.

Vì vậy, Việt Nam cần có chính sách đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ, tài chính và quản trị doanh nghiệp nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Song song đó, các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng cần được hỗ trợ về nguồn vốn để tăng trưởng bền vững.

Bà tin tưởng rằng, với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp, kinh tế tư nhân sẽ thực sự trở thành một động lực quan trọng, đưa Việt Nam vươn tầm quốc tế.

Cải cách thủ tục giúp doanh nghiệp bứt phá

Ông Nguyễn Trung Dũng - người sáng lập đồng thời là Tổng giám đốc Công ty cổ phần Dh Foods - phấn khởi nhận thấy trong một vài năm gần đây, doanh nghiệp tư nhân có nhiều cơ hội phát triển, được hỗ trợ nhiều về thủ tục hành chính, thủ tục thuế. Ông đánh giá cao quá trình cải cách thủ tục hành chính mang lại hiệu quả tích cực cho khối doanh nghiệp tư nhân, điển hình là chính sách thuế.

Chẳng hạn như trước đây, việc kiểm tra thuế diễn ra tại công ty trong 1-2 tuần, nhiều nhân sự của doanh nghiệp phải phục vụ giấy tờ, hồ sơ cho đoàn kiểm tra thì nay, thủ tục nhanh gọn hơn rất nhiều. Quy trình kiểm tra được tiến hành tại phòng thuế, nhân viên công ty chỉ cần mang USB dữ liệu tới và cán bộ thuế tự làm, không gây ảnh hưởng tới hoạt động của doanh nghiệp.

Nhiều năm lăn lộn trên thị trường nước ngoài trước khi về quê hương khởi nghiệp, ông Dũng nhìn nhận Việt Nam đã thay đổi quyết liệt về thủ tục hành chính. Thủ tục hành chính, thủ tục thuế hoặc triển khai hóa đơn điện tử... đều đã được khơi thông, tạo nguồn lực cho doanh nghiệp phát triển, đặc biệt không gây phiền phức.

Một điểm khác mà ông Dũng nhận thấy thay đổi mạnh mẽ thời gian qua là chương trình hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu ngày càng tăng. 

Trước đây, mỗi lần doanh nghiệp Việt tham gia triển lãm quốc tế, chi phí có thể mất vài trăm triệu đồng - một số vốn không nhỏ - nhưng nay đã được hỗ trợ từ Nhà nước.

Để doanh nghiệp tư nhân phát triển, ông Dũng kiến nghị Nhà nước có nhiều chính sách hỗ trợ hơn nữa với các công ty xuất khẩu để giảm chi phí. Đồng thời, Nhà nước có thể nghiên cứu các chính sách, rào cản kỹ thuật ở các nước sở tại để thông báo cho doanh nghiệp trong nước biết, tạo thuận lợi cho xuất khẩu, mang về ngoại tệ cho quốc gia.

Thúc đẩy kinh tế tư nhân: Cần cải cách mạnh về luật và vốn

Ông Lê Đắc Lâm, Chủ tịch Công ty TNHH Vntrip, nhận định chủ trương lấy kinh tế tư nhân phải là lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên mới của Tổng Bí thư là "cực kỳ chính xác và rất thực tiễn". "Nếu chúng ta triển khai được những điều Tổng Bí thư đang định hướng ra thì chắc chắn không chỉ kinh tế tư nhân mà kinh tế chung của Việt Nam sẽ rất phát triển", ông Lâm bày tỏ.

Ông Lê Đắc Lâm cho rằng cần có những cải cách lớn về Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư để tạo nền tảng cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.

Theo đó, một doanh nghiệp muốn phát triển thì phải có vốn. Đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp hay doanh nghiệp nhỏ, việc tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng khá khó khăn chính vì vậy Việt Nam cần phát triển thị trường vốn mạnh mẽ hơn. Hiện nay, kênh huy động vốn dễ tiếp cận nhất với các doanh nghiệp này vẫn là từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ thông qua phát hành cổ phiếu, trái phiếu.

Ông Lâm kiến nghị nên nghiên cứu và cơ cấu lại thị trường chứng khoán để các doanh nghiệp tiếp cận được thị trường vốn cũng như hỗ trợ thủ tục để các doanh nghiệp khởi nghiệp cũng lên sàn huy động vốn.

Thực tế hiện nay nhiều start up Việt Nam thường thành lập doanh nghiệp tại các nước khác như Singapore do những quy định thủ tục chuyển nhượng cổ phần rất đơn giản.

Trong lĩnh vực khởi nghiệp, để gọi vốn thành công từ các quỹ đầu tư thì bài toán rút vốn rất quan trọng. Thông thường các quỹ đầu tư khi rót tiền đầu tư vào startup chỉ 5-7 năm và sau đó sẽ tiến hành bán vốn cho các đối tác khác.

Các start up Việt Nam có xu hướng lập công ty ở nước ngoài để việc bán vốn giữa các đối tác đầu tư trở nên dễ dàng. Chính vì vậy, những cải cách về thủ tục đầu tư cũng như thủ tục hành chính giúp các quỹ đầu tư dễ dàng đầu tư và rút vốn cũng sẽ giúp doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển ngay tại Việt Nam.

Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty luật SBLaw, giảng viên thỉnh giảng bộ môn Pháp luật kinh doanh, Học viện Tư pháp thuộc Bộ Tư pháp - cho biết tư tưởng của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc xem kinh tế tư nhân là trụ cột và động lực cho nền kinh tế rất đúng đắn.

Từ kinh nghiệm của các nước có kinh tế phát triển trước đây có kinh tế xã hội tương tự Việt Nam như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc thì rõ ràng động lực tăng trưởng, đổi mới sáng tạo đều từ doanh nghiệp tư nhân cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước. Nhà nước bằng cách tạo cơ chế chính sách thì các doanh nghiệp sẽ phát triển lớn mạnh, tạo động lực phát triển cho nền kinh tế.

Ông Nguyễn Thanh Hà nêu ra 3 kiến nghị. Các Luật về Kinh doanh, Đầu tư cũng phải sửa đổi theo hướng tạo bình đẳng về tiếp cận đất đai, tiếp cận nguồn lực cũng như các quy định khác để thúc đẩy kinh tế tư nhân. Ngoài ra, việc sửa đổi thể chế, sửa đổi quy định pháp luật theo hướng thúc đẩy kinh tế tư nhân cần được đặt ra và làm nhanh hơn nữa.

Thứ 2 là không chỉ thể hiện ở các quy định của luật và chính sách mà cần phải có chương trình cụ thể để phát triển doanh nghiệp tư nhân. Ví dụ như thực hiện các dự án lớn của đất nước, đầu tư công có chính sách cho doanh nghiệp tư nhân lớn được tham gia vào công việc chủ chốt của dự án thúc đẩy các tập đoàn phát triển nhanh hơn.

Các chính sách đối với các doanh nghiệp nhỏ - chiếm đến 98% số lượng doanh nghiệp của Việt Nam - cũng cần cụ thể hơn để phát triển. Luật sư Hà lấy ví dụ thay vì áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp 20% cho tất cả loại hình doanh nghiệp thì doanh nghiệp nhỏ và vừa cần áp dụng mức thuế thấp, có thể là 15%.

"Thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển, thúc đẩy chuyển 5 triệu hộ kinh doanh sang doanh nghiệp thì việc áp dụng chính sách thuế rất quan trọng. Chúng ta không nên áp dụng chính sách thuế như hiện nay", chuyên gia này đánh giá.

Thứ 3 là việc không nên hình sự hóa quan hệ kinh tế, cần có cơ chế bảo vệ các doanh nhân đặc biệt là các doanh nhân dám nghĩ dám làm thay vì áp dụng hình thức hình sự như tạm giam, phạt tù thì áp dụng các hình thức kinh tế đối với doanh nhân, bảo vệ doanh nhân.

Bên cạnh đó, ông Hà cho biết hiện nay các quỹ có nguồn vốn Nhà nước như quỹ đầu tư phát triển ở các tỉnh đều hoạt động chưa hiệu quả. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa đều rất khó tiếp cận nguồn vốn của các quỹ này. Trong khi đó, các quỹ này hầu như không giải ngân được vốn.

Ngoài việc tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ngân hàng thương mại thì việc sử dụng quỹ đầu tư phát triển tại các tỉnh để hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ở các tỉnh cần có cơ chế cụ thể hơn để đạt chỉ tiêu giải ngân. Nhà nước ngoài hỗ trợ về thuế thì có các cơ chế tạo nguồn vốn thực tế hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện rất quan trọng.