Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản làm gì để kinh tế tư nhân bứt phá?

Trung Quốc thừa nhận khu vực tư nhân đóng vai trò quan trọng

Mới đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã triệu tập một "đội hình tiên phong" khu vực tư nhân, gồm các nhà sáng lập của BYD, Huawei, Alibaba, Tencent, Xiaomi và star tup AI DeepSeek.

Theo các nhà phân tích, danh sách các doanh nhân lần này cho thấy ưu tiên của ông Tập đối với khu vực tư nhân trong bối cảnh có nhiều thay đổi so với 2018, thời điểm Trung Quốc vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng cao, bất động sản còn tích cực và căng thẳng với Mỹ chưa leo thang như hiện nay.

Ngày nay, Trung Quốc cần thúc đẩy lực lượng kinh tế tư nhân để giúp nền kinh tế thứ hai thế giới vượt qua hàng loạt vấn đề lớn, từ làm chủ công nghệ, đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng đến phục hồi nền kinh tế nội địa đang trì trệ, vượt qua bẫy thu nhập trung bình, cạnh tranh với Mỹ...

Theo ông Alfredo Montufar-Helu, chuyên gia của tổ chức nghiên cứu The Conference Board, dù vẫn ưu tiên kinh tế Nhà nước nhưng các động thái mới đây cho thấy Bắc Kinh thừa nhận khu vực tư nhân đóng vai trò quan trọng trong các mục tiêu chiến lược, đặc biệt là trong việc xây dựng khả năng tự chủ công nghệ.

"Trung Quốc muốn tận dụng điều này để đổi mới và giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài", ông nói với Reuters.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng tập trung vào các doanh nghiệp tư nhân để củng cố nền kinh tế nội địa. Ông Nigel Green, nhà sáng lập kiêm CEO tập đoàn tư vấn tài chính deVere Group, chỉ ra rằng trong nhiều thập kỷ, kích thích tài khóa có thể mang lại tăng trưởng nhanh cho Trung Quốc nhưng không giải quyết được các điểm yếu cơ bản về mặt cấu trúc.

Ngược lại, việc giải phóng toàn bộ tiềm năng của các doanh nghiệp tư nhân mới tạo ra động lực kinh tế tự duy trì bằng cách tạo ra sự cạnh tranh, hiệu quả và đổi mới. "Các doanh nghiệp này tạo thành xương sống cho động lực kinh tế Trung Quốc, thúc đẩy mọi thứ từ công nghệ tiêu dùng đến các giải pháp năng lượng xanh", ông nhấn mạnh trong báo cáo.

Tuy nhiên, kinh tế tư nhân đã bị ảnh hưởng nặng nề trong những năm gần đây do bị siết quản lý. Hệ quả là doanh nghiệp tăng trưởng chậm hơn, hạn chế đầu tư, khiến thất nghiệp ở thanh niên gia tăng và tác động tiêu cực đến nền kinh tế.

Vì vậy, theo giáo sư Xiaoyan Zhang, Phó Hiệu trưởng Trường Tài chính PBC thuộc Đại học Thanh Hoa, mục đích cuộc họp của ông Tập là để giới chức phát tín hiệu công nhận vai trò của khu vực tư nhân trong đổi mới, thúc đẩy tiêu dùng.

Việc Trung Quốc thực thi các chính sách minh bạch hơn, đảm bảo tính nhất quán trong quản lý và cắt giảm rào cản hành chính sẽ giúp khơi dậy niềm tin kinh doanh, tinh thần khởi nghiệp trong nước. Các nhà đầu tư cần sự đảm bảo rằng doanh nghiệp tư nhân sẽ không đối mặt với những thay đổi chính sách đột ngột hoặc các biện pháp trừng phạt gây kìm hãm tăng trưởng.

Ngược lại, nếu không làm được điều này, Trung Quốc có nguy cơ chứng kiến dòng vốn tiếp tục chảy ra ngoài, tăng trưởng kinh tế trì trệ và ngày càng phụ thuộc vào các dự án do nhà nước dẫn dắt.

Tại cuộc họp, ông Tập Cận Bình kêu gọi các doanh nhân thể hiện tài năng, tin tưởng vào mô hình và thị trường Trung Quốc, đồng thời cam kết đảm bảo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp tư nhân và nhà nước.

Theo Zhou Maohua tại Ngân hàng China Everbright, những nỗ lực đẩy mạnh sự phát triển lành mạnh của khu vực tư nhân sẽ có lợi cho việc tạo ra một môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch và dễ dự đoán hơn. Qua đó sẽ thúc đẩy doanh nghiệp tăng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, đạt những đột phá về công nghệ

Nhật Bản chú trọng hỗ trợ tài chính và tín dụng

Chính phủ Nhật Bản cũng đã triển khai nhiều chính sách quan trọng nhằm hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân. Những biện pháp này không chỉ giúp giảm áp lực tài chính mà còn thúc đẩy tăng trưởng trong dài hạn của các doanh nghiệp.

Nhật Bản chú trọng đến hỗ trợ tài chính và tín dụng cho doanh nghiệp tư nhân. Chính phủ cung cấp các chương trình hỗ trợ tài chính, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn để duy trì và mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh. Điều này giúp Nhật Bản đảm bảo sự ổn định và phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều thách thức.

Nhật Bản cũng có một hệ thống hỗ trợ tài chính rất phát triển dành cho doanh nghiệp tư nhân. Chính phủ Nhật Bản đã triển khai nhiều chính sách để hỗ trợ tăng trưởng của khu vực này, đặc biệt là hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp thông qua các quỹ tài chính nhà nước.

Chính phủ nước này thường xuyên điều chỉnh các chính sách bảo lãnh để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn vay. Với bảo lãnh tín dụng từ các tổ chức công, doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc tiếp cận vốn vay từ ngân hàng, ngay cả khi họ không có tài sản đảm bảo lớn hoặc lịch sử tín dụng hạn chế.

Các tổ chức bảo lãnh tín dụng tại Nhật Bản hợp tác chặt chẽ với ngân hàng để đẩy nhanh quy trình thẩm định và cấp bảo lãnh, giúp doanh nghiệp nhận được vốn vay một cách nhanh chóng. Các doanh nghiệp chỉ phải trả một khoản phí bảo lãnh và mức phí này thường hấp dẫn hơn so với việc phải cung cấp tài sản đảm bảo cho khoản vay.

Bên cạnh đó, Chính phủ Nhật Bản còn thiết kế một cơ chế hỗ trợ đặc biệt thông qua chương trình "J-startup". Chương trình này không chỉ khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân vào quá trình hỗ trợ khởi nghiệp mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp mạo hiểm đầu tư mạnh mẽ hơn vào thị trường. Nhờ đó, tổng giá trị hoạt động kinh doanh mạo hiểm tại Nhật Bản đã đạt 1 tỷ USD vào năm 2023.

Những chính sách và chương trình trên thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhật Bản trong việc thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Với sự hỗ trợ từ chính phủ, các doanh nghiệp tư nhân, công ty khởi nghiệp và cả người lao động đều có cơ hội phát triển, đóng góp vào sự thịnh vượng chung của kinh tế nước này.

Hàn Quốc hỗ trợ mạnh các chaebol

Hàn Quốc được biết đến như một hình mẫu về sự phát triển kinh tế thần kỳ, trong đó khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò quan trọng. Nhằm duy trì đà tăng trưởng và tăng cường sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước, Chính phủ Hàn Quốc đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, đặc biệt tập trung vào các tập đoàn kinh tế lớn (chaebol) và SMEs.

Trong giai đoạn đầu cải cách nền kinh tế, Hàn Quốc chú trọng phát triển các tập đoàn kinh tế mũi nhọn trong các ngành công nghiệp ưu tiên và định hướng xuất khẩu như sản xuất ô tô, công nghiệp nặng, điện tử...

Trong nhiều thập kỷ, Hàn Quốc đã hỗ trợ các chaebol dưới nhiều hình thức khác nhau như trợ cấp, cho vay, ưu đãi thuế, giúp các chaebol trở thành trụ cột của nền kinh tế.

Điều này giúp các tập đoàn lớn như Samsung, Hyundai, LG... có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư vào công nghệ và vươn ra thị trường toàn cầu. Nhờ sự hỗ trợ này, các chaebol không chỉ đóng vai trò dẫn dắt nền kinh tế mà còn tạo ra chuỗi cung ứng rộng lớn, thúc đẩy sự phát triển của nhiều doanh nghiệp tư nhân nhỏ hơn.

Bên cạnh đó, Hàn Quốc còn có các ngân hàng được thành lập và kiểm soát hoàn toàn bởi Chính phủ với việc Nhà nước nắm giữ 100% cổ phần. Chính phủ Hàn Quốc thông qua các ngân hàng mà Nhà nước nắm cổ phần chi phối để cấp các khoản tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp tư nhân.

Chính sách hỗ trợ tín dụng đã giúp nước này phân phối nguồn lực vốn linh động dựa theo kết quả hoạt động của các doanh nghiệp hoặc ngành công nghiệp nằm trong danh sách được ưu đãi.

Ngoài ra, Hàn Quốc cũng thường xuyên có các cuộc đối thoại với các lãnh đạo doanh nghiệp tư nhân để tăng cường giám sát tình hình kinh doanh. Thông qua đó, doanh nghiệp sẽ có cơ hội kiến nghị, nêu ra những khó khăn hiện thời để Chính phủ có những giải pháp tháo gỡ, từ đó giúp giảm thiểu rủi ro của các khoản tín dụng.