Mùa thu năm 2020, Jack Ma là một tỷ phú nổi tiếng. Không ai không biết tới ông. Người ta dõi theo ông trên từng bước đi, mọi lúc, mọi nơi. Lúc đó, ông là người giàu có nhất Trung Quốc và theo kết quả một cuộc khảo sát, ông chính là người mang quốc tịch Trung Quốc đang còn sống nhận được sự quan tâm lớn nhất từ phía công chúng.

Jack Ma cũng đang hân hoan chào đón sự kiện IPO được dự báo rất tầm cỡ của Ant Group - công ty fintech lớn nhất thế giới. Các thị trường yêu mến ông ấy. Đế chế kinh doanh công nghệ cao của ông, trong đó bao gồm Alibaba - Amazon của châu Á, công ty do ông sáng lập được định giá hơn 1.000 tỷ USD.

Không chỉ là một doanh nhân thành đạt, ông còn là một nhà sáng chế và quan trọng hơn là người đại diện cho sự thành công trong thời đại "Trung Quốc Mới". Tài quảng bá của ông cũng đã đạt tới trình độ thượng thừa. Các buổi lễ kỷ niệm của công ty được xây dựng trở thành những sự kiện lớn không khác gì Super Bowl tại Mỹ. Và ở đó, hiển nhiên, Jack Ma luôn là ngôi sao sáng nhất.

BỖNG DƯNG BIẾN MẤT ĐẦY BÍ ẨN VÀ SỰ XUẤT HIỆN BẤT NGỜ

Jack Ma xuất hiện lần cuối cùng trước công chúng vào ngày 24/10/2020 tại Hội nghị Thượng đỉnh tài chính Thượng Hải. Ông đã có một bài phát biểu, trong đó, ông kịch liệt chỉ trích cơ quan quản lý tài chính Trung Quốc. Vài ngày sau đó, phía cơ quan chức năng đã có những động thái phản ứng đầu tiên. Phiên IPO của Ant Group đã buộc phải hủy bỏ, và Jack Ma đã được "triệu tập" tới Bắc Kinh để điều trần. Và từ đó, ông hầu như "biến mất" khỏi mọi phương tiện thông tin đại chúng.

Ông rất hiếm khi "lộ mặt" trước công chúng, và không một bức ảnh nào về ông được ghi nhận. Thay vào đó, xuất hiện trên các trang tin truyền thông chỉ là những lần ông "tái xuất" một cách đầy bí ẩn, giống như cái cách mà ông "biến mất" vậy.

Thông tin về Jack Ma lần đầu tiên xuất hiện 3 tháng sau thời điểm ông đột ngột "biến mất". Đó là một ngày chủ nhật đầy lạnh lẽo vào tháng 1/2021. Jack Ma được cho rằng đã lái xe hàng giờ đồng hồ để tới một địa điểm chưa được xác minh. Hộ tống ông là một đoàn làm phim, dự định sẽ cùng ông thực hiện một "video tái xuất". Video này sau đó đã được đăng tải bởi một đơn vị truyền thông nhà nước.

Theo đó, ông bất ngờ xuất hiện tại một ngôi trường tiểu học nhỏ, nằm biệt lập tại vùng nông thôn Tonglu. Khu sân chơi trống không và chỉ có một vài giáo viên hiện diện trong khuôn viên ngôi trường này. Không ai ngờ tới việc mình được gặp một trong những vị tỷ phú nổi đình, nổi đám nhất Trung Quốc. Ông xuất hiện tại đó để ghi hình một video ngắn mang nhiều ý nghĩa chính trị, để cho thế giới biết ông vẫn đang tự do. Nhưng mọi cử chỉ, hành động của ông đều được giám sát chặt chẽ, và lời đề nghị được chụp ảnh chung với ông của các giáo viên đều bị từ chối.

Đoạn video có độ dài chỉ 43 giây. Không có bất cứ một manh mối nào để người xem có thể xác định được thời gian hoặc địa điểm. Ông chỉ giao tiếp bằng tiếng Trung Quốc, cho dù rất giỏi tiếng Anh. Có rất ít cảm xúc thể hiện trên gương mặt. Ông không còn giữ được phong thái tự tin như trước nữa. Ông không chia sẻ bất cứ điều gì về thương vụ IPO hụt của Ant Group và đế chế kinh doanh nghìn tỷ USD của mình. Thông điệp ngắn gọn mà ông truyền tải hướng tới một bộ phận nhỏ các giáo viên tại khu vực nông thôn. Nhìn chung, không có điều gì đặc biệt trong đoạn video "tái xuất" này.

Đoạn video này thật kỳ lạ. Jack dường như không còn là chính mình nữa. Nhiều người đã ví von đây là một video ghi lại hình ảnh nạn nhân của một vụ bắt cóc.

3 tuần sau đó, một bài báo đã được đăng tải trên Bloomberg với tiêu đề: Jack Ma được phát hiện đi chơi golf, xoa dịu tin đồn bị Trung Quốc quản thúc.

NHỮNG ĐỒN ĐOÁN 

Trong nhiều tháng trời, những lời đồn đoán Jack Ma đang ở đâu xuất hiện nhan nhản khắp mọi nơi. Có khả năng vị tỷ phú này đã "chạy trốn" sang Singapore, một vài người chia sẻ. Hoặc ông ấy đang bị quản thúc tại nhà. Tồi tệ hơn nữa, không ít người cho rằng Jack Ma đã bị bắt và giam giữ tại một nhà tù được canh giữ nghiêm ngặt. Theo bài báo này, nhân vật được quan tâm bậc nhất Trung Quốc lại đang tận hưởng môn thể thao nhà giàu. Nhà sáng lập Ant Group và Alibaba đã có vài tuần trải nghiệm tại Sun Valley Golf Resort, một tổ hợp sân golf 27 lỗ tại đảo Hải Nam.

Vị phóng viên của Bloomberg trên thực tế không thể liên lạc trực tiếp với Jack Ma, đồng thời cũng không nhìn thấy ông ngoài đời thực. Bài viết chỉ dựa trên thông tin được cung cấp từ "những nguồn thạo tin" hoặc "được yêu cầu giấu tên". Và không có một tổ chức có liên quan nào xác nhận điều đó.

Sau đó, cũng chính trên trang tin này, một bài viết đã cho đăng tải những hình ảnh chụp lại đoạn tin nhắn qua lại giữa Jack Ma và chủ tịch Softbank.

Theo đó, Masayoshi Son, một người bạn lâu năm của vị tỷ phú Trung Quốc đồng thời là một trong những nhà đầu tư sớm nhất vào Alibaba, cho biết ông vẫn giữ liên lạc với Jack Ma. Ông không tiết lộ Jack Ma đang ở đâu mà chỉ chia sẻ về sở thích hội họa của vị tỷ phú Trung Quốc và cho biết đã nhận được nhiều hình ảnh chụp lại hình vẽ từ vị tỷ phú nổi tiếng này.

"Jack Ma yêu hội họa và đã gửi cho tôi rất nhiều hình chụp lại các tác phẩm của ông ấy", Masayoshi Son chia sẻ trong bài báo.

Lần này, thông tin được khai thác từ một nguồn xác định. Nhưng vẫn không rõ liệu Son có nói chuyện với Jack Ma trực tiếp hay họ chỉ trao đổi qua tin nhắn điện thoại? Thời gian xuất hiện những tin nhắn này và nhiều thông tin khác không được tiết lộ. Bài báo này vẫn không thể giúp công chúng giải đáp những thắc mắc liên quan tới tình hình hiện tại của Jack Ma.

Tháng 3/2021, tạp chí The Financial Times đã cho đăng một bài báo hết sức thú vị. Họ đã tiếp cận thành công lịch trình di chuyển máy bay riêng của Jack Ma. Lịch trình chuyến bay, được thu thập từ Radarbox, đã phá tan tin đồn Jack Ma đã chạy trốn khỏi Trung Quốc để tới Singapore hoặc ông đã bị bắt giam. Thay vào đó, chuyên cơ riêng của ông vẫn được sử dụng thường xuyên.

Trước thời điểm tháng 10/2020, dữ liệu lịch trình cho thấy ông thường xuyên bay đi bay lại trên khắp lãnh thổ Trung Quốc. Nhưng kể từ khi ông "biến mất", tàu bay của ông thường chỉ đi và đến thủ đô Bắc Kinh.

Tất nhiên, lịch trình di chuyển không thể khẳng định chắc chắn sự có mặt của Jack Ma trên máy bay. Không có bất cứ một nguồn tin nào cho thấy đã nhìn thấy Jack trong suốt những chuyến đi đó.

Vào tháng 4/2021, nhiều người bất ngờ với thông tin Jack Ma xuất hiện trong một cuộc gọi video với tổng thống Vladimir Putin trong khuôn khổ cuộc họp của Hội đồng địa lý Liên Bang Nga.

Thông tin này đã được đăng tải bởi New York Times và nhiều tờ báo khác. Video ghi lại sự kiện này cho thấy ông Putin ngồi ở vị trí trung tâm của chiếc màn hình lớn, trò chuyện với rất nhiều các nhà khoa học. Hình ảnh của ông Putin được bao quanh bởi 8 khung chat nhỏ hơn, và một trong số đó chính là Jack Ma.

Đoạn video dài tới 90 phút. Các chuyên gia khoa học quốc tế tham gia cuộc họp này nói nhiều ngôn ngữ khác nhau, thảo luận về nhiều chủ đề địa lý khác nhau. Tuy nhiên, trong một tiếng rưỡi đó, Jack Ma chỉ ngồi yên trong khung chat của mình. Ông không hề nói bất cứ một lời, không hề mỉm cười và không một ai nhắc tới ông ấy. Qua khung chat đó, người xem cũng không thể mường tượng ra ông đang ở đâu và lý do tại sao ông lại có mặt ở đây. Phần lớn thời gian ông ngồi trầm tư một cách buồn chán.

Và rồi sau đó, trong tháng 5/2021, xuất hiện thông tin cho rằng Jack Ma đã tới thăm trụ sở của Alibaba nhân một sự kiện xã hội dành cho nhân viên của tập đoàn này.

Jack Ma được nhìn thấy ngồi trên một chiếc xe bus di chuyển trong khuôn viên của Alibaba, cùng với nhiều lãnh đạo của tập đoàn này, theo hình ảnh được chụp bởi một nhân viên được tiếp cận bởi Reuters. Ông mặc một chiếc áo phông màu xanh, quần dài trắng và đi một đôi giày vải mang đậm phong cách Trung Quốc. Ông thậm chí còn mỉm cười với người đối diện. "Thật vui khi được tận mắt nhìn thấy Jack", nhân viên đó nói, tuy nhiên lại từ chối tiết lộ thân phận. "Thật tiếc khi không có cơ hội chụp ảnh với ông ấy".

Reuters sau đó đã không hoặc không thể công bố bức ảnh mà họ khẳng định đã "nhìn thấy".

Giữa muôn vàn đồn đoán về nơi Jack đang "ẩn náu", ông đã bất ngờ thực hiện chuyến thăm tới Hong Kong vào tháng 10/2021. Đây chính là chuyến công tác đầu tiên của ông tới trung tâm tài chính châu Á kể từ khi áp lực dồn về phía ông và các doanh nghiệp mà ông sáng lập, theo một nguồn tin từ Reuters. Tại đây, ông đã có nhiều cuộc gặp gỡ các đối tác, Reuters cho biết.

Không lâu sau đó, Jack Ma được cho là đang ở Tây Ban Nha để tham dự một Hội nghị nghiên cứu công nghệ và nông nghiệp. Đây là chuyến đi ra nước ngoài đầu tiên của ông trong vòng hơn một năm.

Cho tới hiện tại, có rất rất ít những thông tin và hình ảnh liên quan tới Jack Ma bị rò rỉ. Chuyện gì đã xảy ra với ông trong hơn một năm qua vẫn là một dấu hỏi rất lớn!

BƯỚC QUÁ VẠCH GIỚI HẠN

Cuối tháng 10/2020, trong một bài phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Tài chính tổ chức tại thành phố Thượng Hải, Jack Ma đã lên tiếng chỉ trích kịch liệt các cơ quan quản lý tài chính Trung Quốc khi cho rằng "lĩnh vực tài chính Trung Quốc về cơ bản không có một hệ thống cụ thể", và các ngân hàng Trung Quốc đang hoạt động theo tư tưởng của một "tiệm cầm đồ".

Vài ngày sau, các nhà lập pháp Trung Quốc đã cho triệu tập Jack Ma và một số lãnh đạo Ant Group tới một cuộc họp kín và sau đó cho hủy bỏ sự kiện IPO của tập đoàn này trên sàn chứng khoán Thượng Hải và Hồng Kông.

Ant Group chính là nhà cung cấp dịch vụ thanh toán lớn nhất Trung Quốc, và sự kiện IPO của tập đoàn này được nhiều người đánh giá là một trong những thương vụ chào sàn "hoành tráng" nhất trong suốt nhiều năm qua.

Sau đó, trong tháng 12, Alibaba Group xác nhận rằng Ủy ban quản lý Thị trường quốc gia đang tiến hành điều tra cáo buộc công ty này vi phạm luật chống độc quyền.

Alibaba hiện có khoảng hơn 100.000 nhân viên và đang mở rộng sang các lĩnh vực như dịch vụ tài chính, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo.

Richard McGregor, một chuyên gia cao cấp tới từ Lowy Institute và là tác giả của cuốn sách: TXi Jinping: The Backlash, chia sẻ với ABC News rằng trường hợp của Jack Ma bao hàm cả hai mặt kinh tế và chính trị. "Trong một thời gian dài, Jack Ma có rất nhiều kẻ thù tới từ nhiều lĩnh vực khác nhau trong nền kinh tế", ông nói. "Các ngân hàng quốc doanh liên tục phàn nàn về ông ấy vì…Ant Group đang chiếm mất thị phần từ tay họ".

Gần đây nhất, một bộ phim tài liệu thực hiện bởi Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc đã "vạch mặt" một loạt các công ty đã thực hiện " chuyển tiền không minh bạch với số lượng lớn" cho em trai cựu bí thư thành ủy Hàng Châu - nơi Ant Group đặt trụ sở, nhằm đổi lại những sự hỗ trợ về chính sách cũng như "bôi trơn" quá trình thâu tóm các bất động sản.

Theo thông tin thu thập được, một công ty con của Ant Group đã mua được hai mảnh đất tại Hàng Châu với giá ưu đãi tại trong năm 2019 sau khi đồng ý mua lại cổ phần tại hai công ty cung cấp dịch vụ thanh toán di động thuộc sở hữu của em trai bí thư thành ủy thành phố này.

Bộ phim này đã góp phần làm gia tăng áp lực đang đè nặng lên Ant Group, khi công ty công nghệ tài chính với hơn 1 tỷ người dùng này đang gặp nhiều khó khăn để có thể tuân thủ những quy định đặt ra từ phía các cơ quan tài chính. Các nhà lập pháp Trung Quốc đã cho hủy phiên IPO trị giá 37 tỷ USD của công ty này trong năm 2020 và buộc công ty phải thực hiện quá trình tái cấu trúc.

Mới chỉ tuần trước thôi, Ant Group đã vấp phải một khó khăn vô vùng lớn sau khi một quỹ quản lý tài sản quốc doanh đột ngột rút khỏi thỏa thuận đầu tư vào phân khúc cho vay của tập đoàn này mà không rõ lý do.

Bộ phim tài liệu cáo buộc Zhou Jiangyong- cựu bí thư thành ủy Hàng Châu, người đã bị bắt trong tháng 8/2021 với tội danh tham nhũng, đã giúp một vài doanh nghiệp mua được đất với giá rẻ và được hưởng những "đặc quyền chính sách" sau khi họ mua lại cổ phần tại các doanh nghiệp kiểm soát bởi em trai vị quan chức này - Zhou Jianyong.

Ant đã tham gia khá nhiều các thương vụ làm ăn với Zhou Jianyong. Theo kết quả điều tra, Shanghai Yunxin Venture Capital Management Co, một công ty con của Ant Group đã trả 268.000 USD để đổi lại 14,3% cổ phần và một ghế trong hội đồng quản trị của Youcheng United vào tháng 3/2019. Sau đó, Shanghai Yunxin đã chi ra 221.000 USD để mua lại 13,5% cổ phần của một nhà cung cấp dịch vụ thanh toán vé tàu điện ngầm có trụ sở tại thành phố Hàng Châu. Hai doanh nghiệp này đều thuộc sở hữu của Zhou Jianyong.

"Quá trình "lên voi, xuống chó" của Ant Group đại diện cho mối quan hệ không cân đối giữa kinh tế và chính trị tại Trung Quốc, Nie Huihua, giáo sư tại trường đại học Renmin, Bắc Kinh, chia sẻ với ABC News.

Jack Ma gần như biến mất trong khi Ant và tập đoàn thương mại điện tử Alibaba đang phải đối mặt với vô vàn áp lực, trong bối cảnh chủ tịch Tập Cận Bình quyết tâm theo đuổi mục tiêu "Thịnh vượng chung" nhằm thay đổi bức tranh về mối quan hệ kinh tế - chính trị tại Trung Quốc.

Sự phất lên của Ant liên quan nhiều tới việc công ty này nhận được nhiều ưu ái từ phía quan chức địa phương. Và giờ họ phải trả giá cho điều đó. 

Sau khi bộ phim tài liệu được phát sóng, Ủy ban phòng chống tham nhũng của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho biết họ sẽ thực hiện giám sát một loạt các doanh nghiệp internet lớn nhất Trung Quốc nhằm cắt đứt sợi dây liên kết giữa quyền lực và vốn.

KHÔNG PHẢI TRƯỜNG HỢP CUỐI CÙNG?

Jack Ma không phải là vị doanh nhân nổi tiếng đầu tiên "mất tích".

Trong năm 2020, tỷ phú bất động sản Ren Zhiqiang đã biến mất đầy bị ẩn sau khi ông gọi chủ tịch Tập Cận Bình là một "gã hề" trong cách mà chính quyền Trung Quốc thực hiện phòng chống dịch bệnh Covid-19.

Ông này sau đó đã bị kết án 18 năm tù vì tội tham nhũng.

Trung Quốc tỏ ra rất quyết tâm thực hiện các cuộc "thanh trừng" và sẽ không khoan nhượng đối với bất cứ một hành vi tham nhũng nào trong bối cảnh Đảng Cộng sản Trung Quốc đang trong quá trình chạy đà cho cuộc họp quan trọng quyết định nhiệm kỳ thứ 3 của ông Tập Cận Bình.

Thông báo trên cho thấy các cơ quan chức năng sẽ không thu hẹp quá trình điều tra, vốn đã "nhấn chìm" lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc trong năm ngoái và sẽ tiếp tục "lần" ra những manh mối tham nhũng mới - tội danh đã kéo đổ sự nghiệp của nhiều chính trị gia cấp cao và doanh nhân nổi tiếng.

Tờ Tân Hoa Xã trích dẫn một thông cáo từ Ủy ban kiểm tra Đảng Cộng sản Trung Quốc rằng các cơ quan chức năng sẽ trừng phạt bất cứ một hành vi tham nhũng nào liên quan tới quá trình tăng vốn trái pháp luật trong nhiều lĩnh vực kinh tế và sẽ cắt đứt mối liên hệ giữa quyền lực và vốn.

Bắc Kinh sẽ không khoan nhượng với bất cứ ai tham gia vào các nhóm lợi ích, trong khi đó, các cuộc điều tra sẽ được mở rộng sang lĩnh vực tài chính và tại các doanh nghiệp quốc doanh.

Những lời cảnh báo trên được phát đi ngay sau bộ phim tài liệu về cựu bí thư thành ủy Hàng Châu, với những bê bối có liên quan tới Ant Group của tỷ phú Jack Ma.

Chiến dịch "thanh trừng" của Bắc Kinh được kích hoạt nhằm mục đích hạn chế sự phát triển quá "nóng" của các lĩnh vực internet và công nghệ, đồng thời kiểm soát tầm ảnh hưởng của các doanh nghiệp lớn.

Các cơ quan chức năng cũng đã thắt chặt quy định đối với một loạt các lĩnh vực khác từ giáo dục cho tới giao đồ ăn trước thềm Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20, ấn định tổ chức vào mùa thu tới. Và rất có thể, ông Tập Cận Bình sẽ được bầu chọn tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba của mình.

Và Jack Ma có lẽ không phải trường hợp cuối cùng!