Đề xuất loạt chính sách mở đường cho điện gió ngoài khơi bùng nổ

Hội đồng Năng lượng gió toàn cầu (GWEC) vừa có văn bản góp ý đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030.

Đơn vị này đề xuất tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài cùng nhà đầu tư trong nước có năng lực tham gia phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam. Hiện dự thảo chỉ cho phép "doanh nghiệp Việt Nam" và "doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước" được lập hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư.

GWEC cho rằng để đáp ứng mục tiêu 136,3 tỷ USD cho ngành năng lượng giai đoạn 2026-2030, việc huy động cả vốn trong nước và nước ngoài là cần thiết. Luật Điện lực 2024 và các hướng dẫn cũng đã quy định rõ điều kiện thực hiện dự án điện gió ngoài khơi đối với nhà đầu tư nước ngoài. Nghị quyết 70 cũng yêu cầu huy động tối đa vốn tư nhân và vốn nước ngoài cho các dự án năng lượng.

GWEC kiến nghị dự thảo Nghị quyết nên kế thừa định hướng này để giữ ổn định chính sách và tăng sức hút đầu tư. Cụ thể, cần làm rõ khái niệm “doanh nghiệp Việt Nam” bao gồm cả doanh nghiệp có vốn nước ngoài nhưng thành lập và hoạt động tại Việt Nam.

Ngoài ra, GWEC cho rằng với các lĩnh vực năng lượng mới như điện gió ngoài khơi, lưu trữ năng lượng hay công nghệ năng lượng mới, việc hợp tác trong và ngoài nước sẽ giúp bổ sung kinh nghiệm triển khai, năng lực tài chính và tiếp cận công nghệ hiện đại.

GWEC cũng đề nghị hoàn thiện cơ chế và đẩy nhanh lựa chọn nhà đầu tư điện gió ngoài khơi giúp doanh nghiệp chủ động chiến lược và phân bổ nguồn lực. Đồng thời tạo niềm tin để nhà đầu tư mạnh dạn rót vốn và công nghệ.

Đề xuất dự thảo Nghị quyết bổ sung yêu cầu về kinh nghiệm triển khai dự án điện gió ngoài khơi, dự án hạ tầng biển hoặc dự án điện có quy mô tương đương để đảm bảo lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực thực tế cũng được đề cập. Đơn vị này đề xuất thêm một số vấn đề liên quan đến quy định vốn điều lệ tối thiểu, mở rộng cách xác định vốn chủ sở hữu... 

Về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, đơn vị này đề xuất giữ nguyên quy định của Luật Điện lực là Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư do các dự án điện gió ngoài khơi có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, trong khi Việt Nam còn ít kinh nghiệm triển khai lĩnh vực này. Theo đơn vị trên, nếu giao UBND cấp tỉnh lựa chọn nhà đầu tư, có thể xảy ra lúng túng và thiếu thống nhất do năng lực mỗi tỉnh khác nhau.

Về tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, GWEC cho rằng việc lựa chọn theo tiêu chí "giá điện thấp nhất" ở giai đoạn đề xuất chủ trương đầu tư là chưa phù hợp, vì giá điện ở giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi chỉ là con số sơ bộ và thường phải điều chỉnh khi dự án chính thức triển khai.

Khoảng cách 2-3 năm giữa thời điểm phê duyệt chủ trương và thời điểm đàm phán giá điện với EVN khiến giá điện biến động mạnh, dẫn tới rủi ro. Do đó, GWEC cho rằng nên ưu tiên tiêu chí năng lực tài chính và kinh nghiệm triển khai các dự án tương tự - đây là những yếu tố ổn định và đáng tin cậy hơn.