Chen Zhi - tỷ phú “bất khả xâm phạm” và mạng lưới lừa đảo tỷ USD
(Dân trí) - Từ một tài phiệt quyền lực, cố vấn chính phủ và nhà từ thiện được vinh danh, Chen Zhi bị Mỹ truy tố là bộ não của vụ lừa đảo tiền số lớn nhất lịch sử, phơi bày một thế giới ngầm tàn bạo.
Những bức tranh Picasso, du thuyền sang trọng, máy bay riêng và đồng hồ Rolex đắt giá. Đó là thế giới của tỷ phú Chen Zhi, người từng được vinh danh là “Doanh nhân của năm” tại Campuchia, cũng là một nhà từ thiện nổi tiếng và là chủ tịch của một trong những tập đoàn lớn nhất đất nước.
Nhưng bức tranh hào nhoáng đó vừa bị xé toạc bởi một bản cáo trạng từ Bộ Tư pháp Mỹ, vẽ nên một chân dung hoàn toàn khác: một “bộ não” đứng sau đế chế lừa đảo tiền số quy mô lớn nhất lịch sử, với những khu trại lao động cưỡng bức và số tiền chiếm đoạt lên tới hàng tỷ USD.
Chân dung tỷ phú "hai mặt" và đế chế Prince Group
Trước khi trở thành tâm điểm của một vụ án hình sự xuyên quốc gia, Chen Zhi, doanh nhân gốc Trung Quốc mang 2 quốc tịch Anh và Campuchia, là một biểu tượng của sự thành công tại Campuchia. Ở tuổi 37, ông là nhà sáng lập và Chủ tịch Prince Holding Group, một tập đoàn đa ngành được thành lập vào năm 2015 và nhanh chóng vươn lên thành một thế lực kinh tế hùng mạnh.
Prince Group không chỉ là một cái tên mà là một đế chế kinh doanh thực sự, với danh mục đầu tư trị giá hơn 2 tỷ USD chỉ riêng trong lĩnh vực bất động sản tại Campuchia. Các dự án của tập đoàn phủ sóng khắp nơi, nổi bật nhất là trung tâm thương mại Prince Plaza sầm uất tại thủ đô Phnom Penh.
Hoạt động của tập đoàn này trải rộng trên nhiều lĩnh vực từ bất động sản, dịch vụ tài chính, hàng tiêu dùng, với các đơn vị chủ chốt như Prince Real Estate Group, Prince Huan Yu Real Estate Group và Prince Bank.
Trên trang web của công ty, Chen Zhi được mô tả là “doanh nhân đáng kính và nhà từ thiện nổi bật”. Hình ảnh của ông thường gắn liền với các hoạt động xã hội thông qua Quỹ Prince Foundation, nổi bật là chương trình học bổng Chen Zhi dành cho sinh viên Campuchia.
Vị thế của Chen càng được củng cố khi ông từng giữ vai trò cố vấn cho Thủ tướng Hun Manet và cha ông, cựu Thủ tướng Hun Sen. Ông còn được chính phủ Campuchia phong tặng tước hiệu cao quý “Neak Oknha” - một danh hiệu dành cho giới tài phiệt có đóng góp to lớn cho quốc gia.
Nhưng sau lưng bức màn nhung của quyền lực và sự giàu có, các nhà điều tra Mỹ và Anh tin rằng một hoạt động tội phạm tinh vi và tàn bạo đang diễn ra.
Mỹ vừa truy tố Chen Zhi, Chủ tịch Prince Group, vì nghi dàn dựng vụ lừa đảo tiền mã hóa lớn nhất lịch sử (Ảnh: Rfa).
Vén màn cỗ máy lừa đảo tỷ USD
Ngày 14/10, một tòa án liên bang ở Brooklyn, New York đã công bố bản cáo trạng gây chấn động, buộc tội Chen Zhi (còn có biệt danh Vincent) với các tội danh âm mưu gian lận, rửa tiền và sử dụng lao động cưỡng bức. Trợ lý Tổng chưởng lý Mỹ John Eisenberg mô tả Chen là “bộ não đứng sau một đế chế lừa đảo mạng khổng lồ”.
Theo cáo trạng, Chen đã biến Prince Group thành vỏ bọc cho “một trong những tổ chức tội phạm xuyên quốc gia lớn nhất châu Á”. Mạng lưới này vận hành các kế hoạch gian lận tinh vi được gọi là “pig butchering” (tạm dịch: "vỗ béo rồi làm thịt"), một hình thức lừa đảo chiếm đoạt hàng tỷ USD từ các nạn nhân trên toàn cầu.
Chỉ riêng trong năm 2024, các nhà đầu tư Mỹ đã thiệt hại khoảng 10 tỷ USD. Có thời điểm, Chen được cho là đã khoe khoang rằng mạng lưới này mang về doanh thu lên tới 30 triệu USD mỗi ngày.
Cơ chế hoạt động của cỗ máy lừa đảo này được mô tả chi tiết và đáng sợ. Prince Holding Group đã xây dựng ít nhất 10 khu phức hợp tại Campuchia, nhưng đây không phải là những văn phòng hay nhà xưởng thông thường. Chúng được ví như những "trại lao động cưỡng bức", được bao bọc bởi hàng rào kẽm gai và canh gác nghiêm ngặt.
Nạn nhân là những người lao động, phần lớn là người nhập cư từ các nước châu Á, bị dụ dỗ đến Campuchia bằng những lời hứa về công việc lương cao. Nhưng khi đến nơi, họ bị giam giữ trái phép, bị ép vận hành hàng nghìn tài khoản mạng xã hội giả. Công việc của họ là tiếp cận các nạn nhân tiềm năng, xây dựng lòng tin, vun đắp tình cảm lãng mạn giả tạo, và cuối cùng dụ dỗ họ đầu tư vào các nền tảng tiền mã hóa lừa đảo.
Những ai cố gắng bỏ trốn đều phải đối mặt với sự trừng phạt tàn bạo. Các công tố viên cho biết họ thường bị đánh đập dã man. Một số bức ảnh trong cáo trạng cho thấy các nạn nhân bị thương nặng ở vùng mặt và cơ thể. Chen Zhi bị cáo buộc đã đích thân phê chuẩn ít nhất một vụ hành hung, nhưng ra lệnh “không được đánh chết”.
Dòng tiền bất chính và cuộc săn lùng toàn cầu
Số tiền khổng lồ thu được từ các vụ lừa đảo được rửa qua một mạng lưới công ty phức tạp, bao gồm cả các công ty cá cược trực tuyến và khai thác tiền mã hóa. Sau đó, chúng được dùng để tài trợ cho lối sống xa hoa không tưởng của Chen và các đồng phạm với du thuyền, máy bay riêng, biệt thự nghỉ dưỡng, bộ sưu tập đồng hồ cao cấp và cả những tác phẩm nghệ thuật đắt giá như tranh Picasso.
Cuộc điều tra đã dẫn đến một trong những vụ tịch thu tài sản kỹ thuật số lớn nhất trong lịch sử. Chính phủ Mỹ đã thu giữ 127.271 bitcoin, trị giá khoảng 15 tỷ USD, số tiền này có thể được dùng để bồi thường cho các nạn nhân nếu được tòa án chấp thuận.
Phản ứng từ cộng đồng quốc tế rất nhanh chóng và mạnh mẽ. Cùng với việc truy tố hình sự, Bộ Tài chính Mỹ đã chính thức liệt Prince Group vào danh sách “tổ chức tội phạm xuyên quốc gia”.
Lệnh trừng phạt được ban hành không chỉ nhắm vào Chen Zhi mà còn cả các cá nhân và tổ chức liên quan. Trong số đó có 3 công dân Singapore và 126 doanh nghiệp bị cho là có liên kết với Prince Group, phần lớn là "các công ty bình phong không có hoạt động kinh doanh thực tế".
Tại Anh, nơi Chen mang quốc tịch, giới chức đã đóng băng toàn bộ tài sản và doanh nghiệp của ông ta, bao gồm một biệt thự trị giá 12 triệu euro ở Bắc London, một tòa nhà văn phòng 100 triệu euro ở trung tâm London và nhiều căn hộ cao cấp khác.
Chen Zhi vẫn đang lẩn trốn. Nếu bị bắt và kết án, ông ta có thể phải đối mặt với mức án lên tới 40 năm tù.
Bộ Tư pháp Mỹ thu giữ 15 tỷ USD bitcoin từ mạng lưới lừa đảo “nuôi heo” của Chen Zhi - vụ tịch thu tiền mã hóa lớn nhất trong lịch sử, nơi dòng tiền được rửa qua hàng loạt ví điện tử (Ảnh: Fox Business).
Vụ án của Chen Zhi không phải là một trường hợp cá biệt. Nó là một mảnh ghép trong bức tranh toàn cảnh đáng lo ngại về các trung tâm lừa đảo trực tuyến đang nở rộ tại Đông Nam Á. Theo dữ liệu của Liên Hợp Quốc công bố năm 2023, có khoảng 100.000 người bị cưỡng ép làm việc trong các đường dây lừa đảo ở Campuchia, 120.000 người ở Myanmar và hàng chục nghìn người khác tại Thái Lan, Lào và Philippines.
Jacob Daniel Sims, một chuyên gia về tội phạm xuyên quốc gia tại Đại học Harvard, nhận định Prince Holding Group là “trụ cột của hệ thống tội phạm mạng toàn cầu”, và Chen Zhi đóng vai trò “nhân vật trung tâm” trong nền kinh tế ngầm này.
Theo ông Sims, dù các lệnh trừng phạt và truy tố này không thể chấm dứt ngay lập tức vấn nạn, nhưng chúng đã "cắt đứt nguồn dưỡng khí" của hệ thống. Quan trọng hơn, chúng gửi một thông điệp mạnh mẽ đến các quốc gia rằng việc "dung túng tội phạm trong giới tinh hoa là một con dao hai lưỡi".
Cú sụp đổ của đế chế Prince Group và cuộc săn lùng Chen Zhi không chỉ là câu chuyện về một tỷ phú sa ngã mà còn là lời cảnh báo về mặt tối của nền kinh tế số, nơi công nghệ, tài chính và tội phạm có tổ chức giao thoa, tạo ra những thách thức an ninh phi truyền thống mà không một quốc gia nào có thể đơn độc đối mặt. Cuộc chiến chống lại những "đế chế lừa đảo" như của Chen Zhi sẽ còn là một chặng đường dài và gian nan.
