Ngành xây dựng trước áp lực chuyển đổi xanh, giảm 80 triệu tấn CO2

Hôm nay (24/10), hội thảo “Vật liệu xây dựng xanh - Nền tảng cho dự án bền vững” do Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam (VGBC) tổ chức tại TPHCM, nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trong ngành xây dựng Việt Nam.

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Hữu Tiến - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) - cho biết, khái niệm kinh tế xanh đã được Trung ương đề cập từ Nghị quyết số 24 năm 2013 về ứng phó biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Văn kiện này đặt ra yêu cầu thí điểm phát triển mô hình kinh tế xanh, công nghiệp xanh, đô thị xanh và nông thôn xanh.

Sau gần một thập kỷ triển khai, vấn đề xây dựng nền kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn tiếp tục được xác định trong định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 tại Đại hội XIII của Đảng.

Ông Tiến cho biết thêm, Chính phủ đang hoàn tất báo cáo quốc gia tự nguyện gửi Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, trong đó lĩnh vực xây dựng được giao mục tiêu giảm gần 80 triệu tấn CO₂. Kế hoạch này dựa trên 7 nhóm giải pháp, gồm 5 giải pháp về sử dụng năng lượng và 2 giải pháp liên quan tới quy trình công nghiệp, đặc biệt gắn với sản xuất vật liệu xây dựng.

Bà Nguyễn Thị Thùy Linh - Nghiên cứu viên Trung tâm Thiết bị, Môi trường và An toàn lao động (Viện Vật liệu Xây dựng) - cho biết, ngành xây dựng đang là một trong những lĩnh vực phát thải khí nhà kính lớn nhất.

Theo bà, vật liệu xây dựng dùng cho nhà ở và hạ tầng chiếm hơn 15% tổng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Riêng ngành xi măng - thành phần chính trong bê tông - đóng góp khoảng 7-8% lượng CO₂ toàn cầu, chủ yếu từ quá trình nung clinker và việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Để giảm phát thải và nâng cao sức cạnh tranh, nhiều nước đang áp dụng cơ chế Phân tích vòng đời sản phẩm (LCA) và Tuyên bố sản phẩm môi trường (EPD). Đây được xem là công cụ minh bạch hóa thông tin môi trường, giúp sản phẩm đáp ứng yêu cầu bền vững của các thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện chưa có bộ tiêu chuẩn và hướng dẫn quốc gia phù hợp để triển khai LCA/EPD trong lĩnh vực vật liệu xây dựng. Các phân tích chủ yếu dựa vào cơ sở dữ liệu quốc tế, khiến kết quả thiếu chính xác. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp trong nước còn hạn chế về nhận thức, nhân lực và tài chính để thực hiện EPD.

Hệ quả là nếu không có EPD, vật liệu xây dựng Việt Nam khó tham gia các dự án xanh quốc tế, dẫn đến mất cơ hội kinh doanh. Trong khi đó, nhiều quốc gia như Thái Lan, Ấn Độ, Brazil hay Trung Quốc đã triển khai mạnh mẽ EPD, qua đó nâng cao đáng kể sức cạnh tranh toàn cầu.

Ông Douglas Lee Snyder - Giám đốc điều hành VGBC - khẳng định ngành xây dựng đang đứng trước áp lực chuyển đổi mạnh mẽ sang mô hình tuần hoàn để giảm phát thải và bảo vệ tài nguyên. Ông giới thiệu chứng nhận Sản phẩm Xanh LOTUS (LGP), nhấn mạnh đây là công cụ quan trọng giúp Việt Nam hòa nhập chuỗi cung ứng vật liệu xanh toàn cầu, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững.