Buôn bán động vật hoang dã liên quan gì đến rửa tiền, ESG?

Ngày 28/11, Tổ chức Wildlife Conservation Society (WCS) phối hợp với Công ty TNHH Tư vấn Quản lý MCG tổ chức hội thảo tham vấn “Tích hợp một số rủi ro ESG liên quan đến buôn bán trái phép động vật hoang dã vào khung quản lý rủi ro và phòng, chống tội phạm tài chính trong các tổ chức tín dụng tại Việt Nam”, tại Ninh Bình.

Sự kiện hướng tới nâng cao nhận thức của các tổ chức tín dụng về rủi ro tài chính liên quan đến buôn bán trái phép động vật hoang dã - một dạng rủi ro ESG - đồng thời tăng cường năng lực phòng ngừa, phát hiện và giảm thiểu rủi ro này.

Rửa tiền qua việc buôn bán động vật hoang dã

Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Nguyệt - Chuyên viên phân tích, Cục Phòng chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước) - cho biết báo cáo đánh giá rủi ro quốc gia xác định rủi ro rửa tiền liên quan đến tội phạm môi trường ở mức trung bình - cao, trong đó buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã là lĩnh vực có rủi ro rửa tiền cao nhất.

Theo bà Nguyệt, nhóm tội phạm môi trường hoạt động phức tạp, có sự chuẩn bị kỹ và có thể câu kết với cán bộ thoái hóa để lách luật, cản trở hoạt động của lực lượng chức năng.

“Tội phạm môi trường ngày càng tinh vi với nguồn lợi bất chính khổng lồ. Chúng có thể lợi dụng cả lĩnh vực tài chính và phi tài chính để rửa tiền”, bà Nguyệt nhấn mạnh.

Trong khi đó, Việt Nam được xác định là quốc gia trung chuyển các sản phẩm động thực vật hoang dã bất hợp pháp (cầu nối cho thị trường Trung Quốc); điểm đến chính của các sản phẩm động vật hoang dã bất hợp pháp có nguồn gốc từ châu Phi; điểm đến phổ biến thứ hai của các vụ buôn bán động vật hoang dã bằng đường hàng không trên toàn cầu.

Việt Nam cũng là điểm đến chính của ngà voi, tê tê, sừng tê giác và gỗ trắc bất hợp pháp. Kể từ năm 2010, các mạng lưới tội phạm người Việt Nam có liên quan đến khoảng 18.000 vụ săn bắn voi, 111.000 vụ săn bắn tê tê và 1.000 vụ săn bắn tê giác.

Từ đó, đại diện Cục Phòng, chống rửa tiền khuyến nghị các ngân hàng thương mại, các đơn vị cung cấp dịch vụ phi ngân hàng cần nâng cao năng lực nhận diện và báo cáo các giao dịch đáng ngờ nhằm giảm thiểu nguy cơ, rủi ro rửa tiền liên quan đến nhóm tội phạm môi trường.

Còn đánh giá theo lĩnh vực, bà Nguyễn Thị Nguyệt cho biết nguy cơ rửa tiền cao thuộc về nhóm ngân hàng, bất động sản và hệ thống chuyển tiền ngầm. Lĩnh vực chứng khoán, cửa hàng cầm đồ, dịch vụ ủy thác đầu tư có nguy cơ rửa tiền ở mức trung bình.

Buôn bán động vật hoang dã liên quan gì đến ESG?

Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Lan Ánh, Trưởng nhóm thu thập và phân tích thông tin tại WCS Việt Nam, phân tích mối quan hệ giữa buôn bán trái phép động vật hoang dã và một số rủi ro ESG liên quan.

Về rủi ro E (môi trường), buôn bán trái phép động vật hoang dã gây suy thoái đa dạng sinh học; làm suy giảm dịch vụ sinh thái; gây nguy cơ dịch bệnh.

Đối với S (xã hội), bà Ánh phân tích với trang trại gây nuôi, điều kiện đảm bảo an toàn cho người lao động không được đảm bảo. Điều này cũng gây ô nhiễm môi trường cho cộng đồng dân cư, thiếu kiểm dịch, phơi nhiễm mầm bệnh…

Với doanh nghiệp xuất - nhập khẩu động vật hoang dã, rủi ro là điều kiện lao động và phòng ngừa dịch bệnh trong quá trình nuôi, nhốt, vận chuyển không đảm bảo; thuê lao động không có hiểu biết pháp luật, lao động trẻ em vận chuyển động vật hoang dã trái phép.

Với cơ sở chế biến, kinh doanh thịt động vật hoang dã, rủi ro là điều kiện lao động và phòng ngừa dịch bệnh trong quá trình chế biến, kinh doanh không đảm bảo.

Đối với G (quản trị), theo bà Ánh, tội phạm tài chính có thể phát sinh trong buôn bán trái phép động vật hoang dã. Một số rủi ro dễ dàng nhận thấy gồm: đưa hối lộ; làm giả giấy tờ, con dấu; lừa đảo; tham ô; rửa tiền.

Với hành vi rửa tiền, các đối tượng có thể sử dụng các công ty bình phong, trung gian thương mại, kênh thanh toán không chính thức để thanh toán cho các lô hàng động vật hoang dã bất hợp pháp. Số tiền thu lợi có thể sử dụng để đầu tư vào cơ sở vật chất, đội ngũ vận hành nhằm phát triển, mở rộng hoạt động buôn lậu.

Đại diện WCS Việt Nam cũng đánh giá tác động của việc buôn bán động vật hoang dã và cơ chế chuyển hóa sang rủi ro của các ngân hàng theo các trụ cột ESG.

WCS Việt Nam và MCG khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng các tổ chức tín dụng trong quá trình tăng cường năng lực quản lý rủi ro ESG, góp phần bảo tồn động vật hoang dã và phòng, chống tội phạm về động vật hoang dã tại Việt Nam.