Mùa hoa cúc chi cuối cùng vàng rực trên cánh đồng Nghĩa Trai

Nghĩa Trai (Văn Lâm, Hưng Yên) là làng nghề truyền thống trồng chuyên chế biến cây dược liệu lâu đời, đặc biệt loài hoa cúc chi đã được người dân nơi đây canh tác hàng trăm năm. Cúc chi là dược liệu quý, có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe trong y học cổ truyền.

Cúc chi mỗi năm chỉ có một vụ. Hoa được trồng từ khoảng tháng 6 dương lịch, đến cuối tháng 11 bắt đầu nở, báo hiệu mùa thu hoạch rộ trong tháng 12 cho đến Tết Dương lịch. 

Vào vụ thu hoạch, mỗi người có thể hái 23 kg hoa tươi/ngày. Bông hoa cúc chi sau đó được mang về sấy khô rồi đem bán. Ở dạng sấy sạch (sấy than củi) giá khoảng 500 nghìn/kg hoa khô. Nếu sấy bằng chất diêm sinh giá rẻ hơn hẳn, khoảng 200 nghìn/kg. Cũng có thể bán hoa tươi, nhưng giá khá rẻ, chỉ 35 nghìn/kg. 

Nghĩa Trai thuộc xã Tân Quang, hiện trồng gần 20ha cây dược liệu, 38ha hoa cây cảnh, chủ yếu tại thôn Nghĩa Trai, với tỉ lệ 80% số hộ tham gia trồng cây dược liệu. Đây là nghề truyền thống, nhiều đời cha ông để lại, tồn tại vài trăm năm.

Trên tổng diện tích cây dược liệu thì có đến 70% diện tích của thôn Nghĩa Trai dành để trồng cây cúc chi. Công dụng chủ yếu của hoa cúc chi là làm trà và dược liệu sau khi sấy khô.

Cây cúc chi dễ trồng, tuy nhiên thời điểm đầu vụ khi còn non, cây rất dễ bị các loài gây hại như sâu đất, sâu xanh, rệp, bọ nhảy… Người dân Nghĩa Trai thường phải dùng các loại thuốc sinh học để diệt sâu bệnh.

Cánh đồng hoa vàng rực rỡ đến nhức mắt mang lại vẻ đẹp lộng lẫy, và ngay lập tức gây chú với bất kỳ ai nhìn thấy lần đầu. Mùa thu hoạch không chỉ có người dân Nghĩa Trai trên cánh đồng, còn có rất nhiều người yêu hoa và ham mê phong cảnh đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp nơi đây.

Cùng với cúc chi, Nghĩa Trai còn trồng nhiều loại như: Hoắc hương, cổ sâm, mần trầu, tía tô, kinh giới, cốt khí, cây sả, nghệ... đều là những dược liệu quý, được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc nam.

Tuy vậy một dự án xây dựng lớn sẽ hình thành tại đây, phần lớn cánh đồng dược liệu Nghĩa Trai sẽ nhường chỗ cho mục đích sử dụng khác phù hợp với nhu cầu thời đại. Có thể đây sẽ là mùa cúc chi cuối cùng. Trong ảnh là hai bạn trẻ làng Nghĩa Trai sau khi thu hái hoa, cùng nhau chụp chung những tấm hình bên cánh đồng hoa và lo rằng năm sau có muốn hái cũng không còn.

Bà Lê Thị Kiến là một người theo nghề trồng cây dược liệu từ khi còn nhỏ. Cánh đồng cúc chi Nghĩa Trai nằm trong khu vực dự án khu đô thị Đại An, quy mô 293,96 ha.

Người dân cho biết hoa cúc chi có vị đắng, hơi ngọt, hương thơm dịu, dễ chịu, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, có thể sử dụng chữa các bệnh hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, mất ngủ...

Tính ra mỗi năm người dân ở Nghĩa Trai chế biến và buôn bán hàng nghìn tấn dược liệu đủ loại. Những gia đình chế biến quy mô nhỏ mỗi năm từ 30 đến 50 tấn, còn những hộ lớn mỗi năm chế biến hàng trăm tấn.

Thị trường chủ yếu của Nghĩa Trai là những đại lý dược ở các thành phố lớn, các công ty dược nội địa và xuất sang Trung Quốc. Ngoài ra Nghĩa Trai còn là địa chỉ tin cậy của những phòng chẩn trị y học cổ truyền phương Đông trong và ngoài tỉnh.

Những năm trước đây nghề trồng cây dược liệu đã từng là nguồn lợi mang lại cuộc sống sung túc cho người dân Nghĩa Trai.

Một bạn trẻ làng Nghĩa Trai với rổ hoa cúc chi vừa thu hoạch xong bên những luống hoa vàng rực rỡ.