Đơn vị thu gom rác lên tiếng trước ngày TPHCM áp dụng cân rác tính tiền

Một số lãnh đạo hợp tác xã thu gom rác, vận chuyển chất thải trên địa bàn TPHCM cho biết, việc thu phí rác theo 3 mức dựa trên khối lượng phát sinh hợp lý hơn cách tính đồng giá theo hộ như trước. Tuy nhiên, họ băn khoăn liệu quy định này có kịp được triển khai vào ngày 1/6, khi đến nay chưa nhận được chỉ đạo từ phía lãnh đạo các quận, huyện.

Hợp lý hơn

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Triệu Kim Bằng, Giám đốc Hợp tác xã Môi trường quận Bình Tân cho biết, trước đây việc thu phí rác thải được áp dụng đồng giá 46.000 đồng mỗi hộ, không phân biệt số lượng nhân khẩu. "Hộ có 2 người hay 8-9 người cũng chỉ đóng 46.000 đồng. Nhiều người dân vẫn còn thắc mắc với cách tính này", ông nói.

Theo ông Bằng, khi TPHCM áp dụng Quyết định 67, phân loại rác theo 3 mức khối lượng dưới 126kg, từ 126kg đến 250kg và 250-420kg, việc thu phí trở nên hợp lý hơn. "Nhà nào phát sinh nhiều rác thì trả nhiều tiền hơn, như vậy là công bằng", ông Bằng nói.

Tuy nhiên, ông Bằng cho biết, đến cuối tháng 5, quận Bình Tân vẫn chưa triển khai kế hoạch này. "Nếu áp dụng từ 1/6 thì quận nên sớm công bố để các đơn vị thu gom rác chuẩn bị truyền thông cho người dân", ông Bằng kiến nghị.

Về kỹ thuật thu gom, ông Bằng cho rằng, việc ước lượng lượng rác mỗi hộ không khó bởi trước đây giữa nhân viên môi trường và người dân đã có sự thỏa thuận, dữ liệu đã được ghi nhận. "Người dân cũng nắm được lượng rác gia đình mình thải ra hàng tháng để xác định mức đóng phí phù hợp", ông nói.

Ông Bằng cho biết, vẫn còn tình trạng người dân chở rác thải rắn đến các khu đất trống để đổ trộm vì muốn tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, theo ông, việc này có thể thương lượng và xử lý với đơn vị thu gom như hiện nay.

Về tình trạng thu gom và vận chuyển rác trên địa bàn, ông cho biết vẫn còn xảy ra ùn ứ do xe vận chuyển rác không đáp ứng kịp. "Nhiều khi phải chờ rất lâu mới chuyển được rác, gây phản ứng từ người dân. Phần lớn rác trên địa bàn được chuyển về Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước (huyện Bình Chánh)", ông nói.

Liên quan đề xuất bán túi rác thay vì thu tiền như hiện nay, lãnh đạo Hợp tác xã cho rằng công tác tuyên truyền hiện vẫn chưa hiệu quả. "Muốn bán được túi rác thì phải làm cho người dân hiểu được lợi ích. Trong khi đó, việc thu gom, vận chuyển hiện nay còn chưa đảm bảo đúng giờ", ông Bằng nói thêm.

Về phân loại rác tại nguồn, ông Bằng cho rằng vấn đề không nằm ở ý thức người dân mà là hạ tầng và phương tiện thu gom. "Trước đây người dân phân loại rác, nhưng khi thu gom vẫn dồn hết lên một xe, gây phản ứng và dẫn đến thất bại. Phân loại tại nguồn không khó, cái chính là phải có quy trình và hạ tầng phù hợp", ông khẳng định.

Vẫn còn nạn đổ trộm rác, né đóng phí

Ông Phạm Văn Khanh, Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Môi trường Đồng Tâm cho biết, việc TPHCM áp dụng thu phí thu gom, vận chuyển rác theo Quyết định 67 là hợp lý. Theo ông Khanh, đơn giá theo quyết định này có tăng nhẹ so với mức thu cũ.

"Hộ nào phát thải rác nhiều thì phải trả tiền tương ứng. Nếu người dân nghi ngờ không sử dụng khối lượng rác như vậy, đơn vị thu gom có thể cân để đảm bảo khách quan", ông Khanh nói.

Ông cũng cho biết nhân viên thu gom làm việc thường xuyên nên có thể ước lượng khối lượng rác từng hộ. Trong trường hợp xảy ra tranh chấp hoặc khúc mắc, việc cân rác sẽ giúp giải quyết. Đồng thời, ông đề xuất lực lượng chức năng địa phương cần tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu và ủng hộ chủ trương mới.

Theo ông Khanh, hiện vẫn còn tình trạng người dân không đóng tiền rác, thay vào đó họ mang rác đến bỏ tại các điểm tập kết công cộng. Cụ thể, một số người dân ở phường 5, quận 5 (gần chợ Hòa Bình), thường mang rác ra thùng rác công cộng để tránh đóng phí.

"Trong 100 hộ thì có khoảng 2 hộ như vậy. Có người còn mang rác bỏ qua trước nhà hàng xóm hoặc nơi công cộng. Tôi cho rằng cơ quan chức năng cần theo dõi, xử lý một vài trường hợp cụ thể để người dân thấy rõ hành vi sai và điều chỉnh", ông Khanh chia sẻ.

Ông Võ Thanh Long (50 tuổi) là nhân viên môi trường trực tiếp gom rác và thu phí cho hàng trăm hộ dân tại xã Xuân Thới Thượng (huyện Hóc Môn) hơn 10 năm nay. Tuy nhiên, đến nay ông mới chỉ nghe sơ qua về việc áp dụng mức thu phí rác mới theo Quyết định 67 của UBND TPHCM.

Thời gian qua, đơn vị của ông thu phí không theo mức cố định mà linh hoạt theo từng hộ. Các hộ dân, cơ sở kinh doanh nhỏ, lớn hay công ty đều có mức thu khác nhau và nhận được sự đồng thuận.

"Các hộ nhỏ trong khu dân cư, chúng tôi thu 40.000 đồng/tháng. Nhà mặt tiền thì 70.000 đồng, hộ kinh doanh có phát thải nhiều thì thu từ 100.000 đến 120.000 đồng mỗi tháng. Tôi nghe sắp tới cân rác để tính phí, nhưng tôi nghĩ khó mà cân được, chỉ có thể ước chừng để tính toán", ông Long nói.

Theo ông, lượng rác thải của mỗi hộ không cố định. Dựa vào kinh nghiệm, ông ước tính hộ gia đình 4 người trung bình mỗi tháng phát sinh khoảng 150kg rác, có lúc cao hơn hoặc thấp hơn. Đơn vị thu gom rác hằng ngày, cầm túi rác có thể ước lượng được trọng lượng.

TPHCM quy định mức thu phí rác thấp nhất tại Hóc Môn là 80.000 đồng (dưới 126kg/tháng), mức hai là 119.000 đồng (126-250kg), và mức ba là 212.000 đồng (250-420kg). Ông Long cho rằng, cần có sự tuyên truyền từ chính quyền để người dân hiểu và chấp hành, nếu không sẽ gặp khó trong thu phí.

"Nhà nước nói cân rác nhưng người dân đi làm cả ngày, đâu có ai ở nhà mà giám sát. Nếu áp dụng cân rác, anh em thu gom cũng bị áp lực. Tuy nhiên, nếu là quy định chung thì người dân cũng sẽ chấp nhận thôi. Tôi đi thu tiền rác, họ hay than giá cao nhưng cuối cùng vẫn vui vẻ đóng", ông Long chia sẻ.

Phương pháp không mới

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cho biết, việc thống kê, xác định khối lượng rác phát sinh bình quân sẽ được thực hiện trên cơ sở thống nhất giữa người dân, chính quyền địa phương và đơn vị thu gom, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hợp lý.

Theo Quyết định 67, có nhiều phương pháp để thực hiện việc này như: cân xác định khối lượng trong một khoảng thời gian theo thỏa thuận giữa các bên; quy đổi khối lượng rác từ dung tích thùng chứa; hoặc áp dụng phương pháp khác do chính quyền địa phương lựa chọn phù hợp với điều kiện thực tế, đảm bảo triển khai thuận lợi, khả thi.

Thực tế, việc xác định khối lượng rác phát sinh bình quân để làm căn cứ tính tiền thu gom đã được chính quyền địa phương triển khai từ năm 2018, khi bắt đầu áp dụng giá dịch vụ. Đây không phải là phương pháp mới.

Nhằm nâng cao nhận thức và sự chấp hành của người dân đối với quy định của thành phố, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp cùng chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật, cách thức triển khai và trách nhiệm người dân trong bảo vệ môi trường nói chung, cũng như việc trả phí dịch vụ đúng quy định.

Quá trình thực hiện Quyết định 67 sẽ được các cơ quan quản lý Nhà nước kiểm tra, giám sát, đánh giá để kịp thời điều chỉnh phù hợp, nâng cao hiệu quả triển khai.