Những kỷ lục đặc biệt trong một kỳ họp Quốc hội lịch sử

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV bế mạc sau 40 ngày làm việc liên tục, với khối lượng công việc khổng lồ. Trong một bối cảnh đặc biệt với nhiều thách thức, Quốc hội đã chủ động, đổi mới để đáp ứng những yêu cầu phát sinh từ thực tiễn và ghi nhiều dấu ấn trong hoạt động nghị trường.

Hoàn thiện "kiến trúc thể chế" cho giai đoạn mới

Tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ, Quốc hội đã xem xét, thảo luận, biểu quyết thông qua 51 luật, 39 nghị quyết, trong đó có 8 nghị quyết quy phạm pháp luật.

“Đây là một khối lượng lập pháp rất lớn, chiếm gần 30% tổng số luật, nghị quyết quy phạm được ban hành của cả nhiệm kỳ”, theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Ông Nguyễn Ngọc Sơn (Ủy viên hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường) cho rằng khối lượng rất lớn luật, nghị quyết được thông qua tại kỳ họp này cho thấy Quốc hội đang “hoàn thiện đợt cuối” kiến trúc thể chế cho giai đoạn 2026-2035, chuẩn bị cho nhiệm kỳ Quốc hội XVI.

Theo ông, nếu được triển khai nghiêm túc, đồng bộ, các đạo luật và nghị quyết này sẽ góp phần củng cố ổn định vĩ mô, nâng cao năng suất và sức cạnh tranh; Thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển bao trùm.

Ngược lại, nếu chậm ban hành văn bản dưới luật, thiếu giám sát thi hành, thì chính những đạo luật tiến bộ này lại có thể trở thành “điểm nghẽn mới”.

“Vì vậy, nhiệm vụ tiếp theo của Quốc hội là theo sát khâu chuẩn bị, hướng dẫn và giám sát tổ chức thực hiện, biến văn bản trên giấy thành chuyển biến thực chất trong đời sống kinh tế - xã hội”, ông Sơn nói.

Chốt nhiều quyết sách quan trọng về giáo dục, y tế

Xác định nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để triển khai thành công các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong kỷ nguyên mới, Quốc hội đã thông qua các luật, nghị quyết liên quan đến giáo dục, như: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học; Luật Giáo dục nghề nghiệp; Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Các luật, nghị quyết này nhằm tạo cơ sở pháp lý hoàn chỉnh trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý về hệ thống giáo dục quốc dân và tạo phát triển đột phá giáo dục và đào tạo, đẩy mạnh phân quyền, phân cấp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục.

Đây cũng là cơ sở pháp lý rõ ràng tháo gỡ điểm nghẽn, nút thắt về thể chế, cho phát triển giáo dục đại học trở thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tiên phong trong thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia; phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, hiện đại và phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế...

Cùng với đó, Quốc hội ban hành Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, với kỳ vọng tạo bước chuyển căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục và đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Cũng tại kỳ họp này, Quốc hội đã xem xét, ban hành Luật Dân số; Luật Phòng bệnh và Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Đây là những bước tiến quan trọng, thể hiện rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 được ban hành hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội,…

Ban hành nhiều luật mới hướng đến “kỷ nguyên công nghệ”

Một dấu ấn đặc biệt trong kỳ họp cuối nhiệm kỳ khóa XV, là Quốc hội đã thông qua các luật quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ để kịp thời cụ thể hóa chủ trương của Đảng và Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá trong phát triển khoa học công nghệ.

Luật Chuyển đổi số; Luật Trí tuệ nhân tạo; Luật Công nghệ cao; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ… được Quốc hội thông qua với sự tỷ lệ đồng thuận rất cao, nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ để định hướng và quản lý sự phát triển của các lĩnh vực công nghệ mới, làm nền tảng để khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự trở thành động lực chủ yếu của tăng trưởng kinh tế - xã hội trong giai đoạn tiếp theo.

Quốc hội đã xem xét, thông qua Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, tạo cơ sở pháp lý hoàn thiện cho việc tạo lập cơ chế giải quyết nhanh chóng, hiệu quả các tranh chấp phát sinh trong hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế với trình tự, thủ tục tố tụng hiện đại, vượt trội, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Gỡ khó trong thi hành Luật Đất đai, tạo cơ chế cho các “đầu tàu”

Nghị quyết quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai được Quốc hội thông qua đã quyết định một số nội dung về tài chính ngân sách, mở rộng việc áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù… nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai.

Nghị quyết cũng tháo gỡ kịp thời những “điểm nghẽn”, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất, phù hợp với yêu cầu quản lý mới.

Cùng với đó, Quốc hội đã thông qua các Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM; Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 136 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng; Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn thủ đô.

Các nghị quyết này được kỳ vọng tạo hành lang pháp lý linh hoạt, giúp thúc đẩy sự phát triển của các đô thị đặc biệt nhanh và bền vững; tăng cường phân cấp, trao quyền chủ động cho địa phương, giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án quan trọng, huy động hiệu quả nguồn lực xã hội và nâng cao chất lượng quản trị đô thị.

Đây cũng là bước đi chiến lược nhằm hình thành những mô hình thí điểm có thể nhân rộng, góp phần tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.

Ngoài ra, Quốc hội cũng thông qua nhiều luật, nghị quyết có phạm vi tác động lớn nhằm kịp thời thể chế hóa các chủ trương, nghị quyết mới của Đảng về cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; tập trung vào việc phân cấp, phân quyền, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, nhất là trong lĩnh vực đất đai, đầu tư, quy hoạch, xây dựng, môi trường, năng lượng…

Kiện toàn nhân sự, không để “khoảng trống” trong bất kỳ lĩnh vực nào

Về việc xem xét, quyết định công tác nhân sự, giám sát và các vấn đề quan trọng khác thuộc thẩm quyền, Quốc hội đã xem xét, thông qua Nghị quyết về bổ sung số lượng Phó Thủ tướng; Nghị quyết về bổ sung số lượng Phó Chủ tịch Quốc hội.

Quốc hội đồng thời xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, phê chuẩn đề nghị về việc bổ nhiệm; bầu một số chức danh lãnh đạo cấp cao của Nhà nước; bổ sung số lượng Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia. Công tác nhân sự được chuẩn bị kỹ lưỡng, tiến hành bài bản, bảo đảm dân chủ, đúng chủ trương của Đảng, quy định của pháp luật và đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên nhấn mạnh việc kiện toàn nhân sự lần này có ý nghĩa hết sức quan trọng, góp phần bảo đảm sự lãnh đạo liên tục, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước; bảo đảm cho sự thông suốt trong chỉ đạo, điều hành, không để khoảng trống trong bất kỳ lĩnh vực quan trọng nào.

“Quy trình tiến hành công tác cán bộ tại kỳ họp được tiến hành chặt chẽ, bài bản, thể hiện rõ nguyên tắc tập trung dân chủ, khách quan, công khai, minh bạch và điều này củng cố niềm tin của nhân dân vào công tác cán bộ và sự giám sát tối cao của Quốc hội”, bà Yên nhấn mạnh.

Theo bà, việc kiện toàn nhân sự cũng đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn tới, nhất là khi đất nước ta bước vào thời kỳ đẩy mạnh và hoàn thiện thể chế và chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, chuẩn bị cho nhiệm kỳ của Quốc hội khóa 16.

“Việc kiện toàn kịp thời các chức danh lãnh đạo cũng giúp cho bộ máy có đủ năng lực và nguồn lực để triển khai hiệu quả những chủ trương lớn của toàn Đảng và Nhà nước đã đề ra”, Phó trưởng Ban Công tác đại biểu nói.

Cũng tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ, Quốc hội đã xem xét, thảo luận báo cáo của các cơ quan trong việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn.

Ngoài ra, Quốc hội đã dành nhiều thời gian để thảo luận, xem xét các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội, TAND Tối cao, VKSND Tối cao, Kiểm toán Nhà nước.

Đặc biệt, Quốc hội đã xem xét, thông qua Nghị quyết kỳ họp thứ 10 và quyết nghị nhiều nội dung quan trọng.