Tác động tàn phá của Covid-19 vẫn đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu và một cuộc khủng hoảng sức khỏe quy mô lớn hơn đang gia tăng. 

Trong suốt gần 2 năm qua, toàn bộ hệ thống y tế đã phải căng mình chống chọi lại virus này. Người dân vẫn lo sợ khi phải đến bệnh viện.

Các nỗ lực toàn cầu nhằm ngăn chặn và loại trừ các bệnh truyền nhiễm khác, bao gồm sốt rét, lao và HIV, đã bị lùi lại với những hậu quả đáng tiếc. Khoảng 2,5 triệu người đã chết vì 3 căn bệnh này vào năm ngoái.

Trong khi đó, biến đổi khí hậu đang làm gia tăng thêm những nguy cơ đối mặt từ những căn bệnh truyền nhiễm này. Theo một báo cáo gần đây của Lancet Countdown về sức khỏe và biến đổi khí hậu, các nỗ lực xóa bỏ dịch bệnh đang bị đe dọa khi môi trường thay đổi trở nên thuận lợi hơn cho sự lây lan của các bệnh như sốt rét và sốt xuất huyết.

Chia sẻ trên South China Moring Post, ông John Fleming, người đứng đầu bộ phận y tế của Hiệp hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ Quốc tế khu vực châu Á-Thái Bình Dương cho rằng đã đến lúc cần cảnh báo. Đây là một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Thế giới cần đầu tư khẩn cấp vào phòng ngừa, giám sát, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc ở các quốc gia đang cố gắng đối phó với tác động sức khỏe thứ cấp của đại dịch và biến đổi khí hậu này. Những căn bệnh này hoàn toàn có thể phòng ngừa được.

Đầu tư cho y tế công cộng quốc tế phải được đẩy mạnh để những nỗ lực trước đó trong suốt hàng thập kỷ không bị cuốn trôi chỉ sau 2 năm đại dịch Covid-19 bùng phát. 

Trong 20 năm trước đại dịch, đã có những thành tựu lớn trong việc giảm tử vong do sốt rét. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tử vong do sốt rét ở Nam và Đông Á đã giảm 74% trong hai thập kỷ qua, trong khi khu vực Tây Thái Bình Dương cũng giảm 52%.

Những lợi ích quan trọng này đang bị đảo ngược. Một nghiên cứu của Quỹ Toàn cầu được công bố vào tháng 4 cho thấy Covid-19 làm gián đoạn hoạt động của các bệnh viện và phòng khám đã khiến dịch vụ điều trị sốt rét giảm 59% ở bảy quốc gia trên khắp châu Á, bao gồm Bangladesh, Ấn Độ, Indonesia và Philippines.

Toàn bộ hệ thống y tế đều tập trung cho Covid-19 ở hầu hết các quốc gia trên khắp châu Á kể từ khi nghiên cứu của Quỹ Toàn cầu này được công bố.

Lao là bệnh truyền nhiễm gây tử vong thứ hai trên thế giới sau Covid-19. Cả lao và Covid-19 đều ảnh hưởng đến hệ hô hấp và lây qua không khí. Cách ứng phó cũng là truy tìm, quản lý ca bệnh để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. 

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet's Respiratory Medicine, mặc dù có những điểm tương đồng giữa các bệnh, nhưng tiến độ loại trừ bệnh lao đã bị lùi lại 12 năm do sự gián đoạn trong các dịch vụ xét nghiệm, điều trị và phòng ngừa. Các dịch vụ này cần được khôi phục khẩn cấp ở mọi nơi chúng cần.

Tháng 10, theo một thông báo của WHO, lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ, số người chết vì bệnh lao đã tăng lên do đại dịch Covid-19. Các quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất là ở châu Á và châu Phi.

Trong bối cảnh sự gia tăng toàn cầu vào năm ngoái về số lượng ước tính người mắc bệnh lao không được chẩn đoán hoặc báo cáo với cơ quan y tế, không phải ngẫu nhiên mà các quốc gia đứng đầu danh sách, cụ thể là Ấn Độ, Indonesia và Philippines, cũng có tỷ lệ mắc bệnh Covid-19 cao nhất. 

Năm 2020, hơn 60% trong số khoảng 10 triệu trường hợp mắc lao là ở châu Á và Thái Bình Dương.

"Trước mắt tôi đã thấy sự cần thiết phải duy trì sự tập trung vào việc phòng chống các bệnh liên quan đến sức khỏe cộng đồng", ông John Fleming nói.

Các đợt bùng phát bệnh sởi, sốt xuất huyết và bại liệt năm 2019 ở châu Á - Thái Bình Dương phần lớn là do biến đổi khí hậu, tốc độ đô thị hóa gia tăng, hệ thống y tế quá tải, giảm lượng vaccine và các hành vi khác. Đầu tư để tăng cường hệ thống y tế là rất quan trọng để giải quyết những mối đe dọa này.

Nó không dừng lại ở đó. Hiện tại, Bangladesh và Pakistan đang phải đối mặt với những đợt bùng phát bệnh sốt xuất huyết chết người. Châu Á chiếm 70% tổng số ca sốt xuất huyết. Lũ lụt thất thường và thường xuyên hơn do biến đổi khí hậu càng làm tăng nguy cơ bùng phát.

Không có gì ngạc nhiên khi mắc cả bệnh Covid-19 và sốt xuất huyết có liên quan đến bệnh nặng và tử vong, theo một nghiên cứu gần đây trên tạp chí Bệnh truyền nhiễm BMC. Cả Bangladesh và Pakistan chỉ có khoảng 20% dân số của họ được tiêm chủng đầy đủ để chống lại Covid-19, khiến nhiều người có nguy cơ đồng nhiễm bệnh.

Theo UNAids, xét nghiệm HIV ở 32 quốc gia đã giảm 41% vào năm ngoái trong bối cảnh bùng phát Covid-19 với tỷ lệ chuyển tuyến để chẩn đoán và điều trị giảm 37% so với cùng kỳ năm 2019.

Điều này là không thể chấp nhận được. Những người nhiễm HIV mắc bệnh nặng hơn và tỷ lệ tử vong do Covid-19 cao hơn. Tuy nhiên, cho đến giữa năm 2021, theo UNAids, hầu hết những người nhiễm HIV vẫn chưa được tiếp cận với vaccine Covid-19. Sự bất bình đẳng về vaccine này phải được khắc phục.

Theo ông John Fleming, nhiều quốc gia nhìn thấy ánh sáng ở cuối đường hầm. Thế giới đã chứng kiến sự thành công đáng kể của các biện pháp y tế công cộng khẩn cấp và các chiến dịch tiêm chủng chưa từng có. Nhưng biến đổi khí hậu đang làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh truyền nhiễm.
" Đã có sự gián đoạn rộng rãi của các hoạt động phòng ngừa và dịch vụ điều trị trong đại dịch Covid-19 này. Vì thế Chúng ta phải khẩn trương tăng cường đầu tư và nỗ lực để ngăn chặn sự suy giảm toàn cầu này. Thế giới không đủ khả năng để giải quyết một bệnh truyền nhiễm tại một thời điểm. Chúng tôi đã thấy những kết quả có thể đạt được khi mọi người đoàn kết để vượt qua đại dịch", chuyên gia nhấn mạnh.

Nội dung: Nam Phương (theo South China Moring Post)
Thiết kế: Khương Hiền