Cú trượt dài của Quang Linh, Thùy Tiên, Hằng Du Mục từ vụ kẹo Kera
(Dân trí) - Từ các livestream rầm rộ đến cáo buộc đưa thông tin sai lệch, Quang Linh, Thùy Tiên và Hằng Du Mục trở thành bị cáo trong vụ án liên quan kẹo Kera - sản phẩm được giám định “không như quảng cáo”.
Cảnh hoa hậu Thùy Tiên được dẫn giải đến tòa (Video: Cao Bách).
Quang Linh Vlogs, hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Hằng Du Mục, những gương mặt có sức ảnh hưởng hàng đầu mạng xã hội, từng gắn liền với hình ảnh tích cực, nay trở thành tâm điểm khi bị TAND TPHCM đưa ra xét xử trong vụ án Lừa dối khách hàng và Sản xuất hàng giả là thực phẩm.
Từ những buổi livestream đông nghịt người xem cho đến các video giới thiệu về kẹo Kera “1 viên kẹo bằng một đĩa rau”, tất cả đã được cơ quan điều tra xác định không đúng sự thật. Một kịch bản được các bị cáo chuẩn bị có tổ chức, với sự tham gia của nhiều người từ khâu ý tưởng, sản xuất đến quảng cáo, tạo thành chuỗi hành vi gian dối xuyên suốt.
Quảng cáo sai sự thật, thu lợi hơn 17 tỷ đồng
Theo cáo trạng, vụ việc bắt đầu từ giữa năm 2024 khi Lê Thành Công (thành viên HĐQT Công ty Chị Em Rọt) đưa ra ý tưởng sản xuất một loại “kẹo chất xơ” từ 10 loại rau củ. Lê Thành Công nhận thấy thị trường thực phẩm bổ sung đang phát triển và nếu kết hợp với các KOL (người có uy tín, ảnh hưởng, nổi tiếng trên mạng xã hội), sản phẩm nhanh chóng tiếp cận người tiêu dùng.
Công rủ Lê Tuấn Linh (Giám đốc Công ty Chị Em Rọt) đứng tên pháp lý cho dự án. Sau đó, nhóm KOL, gồm: Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du Mục), Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs) và Nguyễn Thúc Thùy Tiên (Hoa hậu Hòa bình Quốc tế 2021) được mời tham gia để làm đại diện truyền thông.
Hoa hậu Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục cùng quảng cáo kẹo rau củ hồi tháng 12/2024 (Ảnh: Facebook nhân vật).
Cơ cấu lợi nhuận được phân chia rõ ràng, trong đó Thùy Tiên hưởng 30%, cao nhất nhóm KOL. Pháp nhân Chị Em Rọt được sử dụng để ký hợp đồng sản xuất với Công ty Asia Life (Đắk Lắk). Ngày 26/11/2024, hợp đồng gia công sản phẩm kẹo Kera được ký, giao toàn bộ việc sản xuất cho Asia Life.
Điểm đáng chú ý là các bị cáo đều biết rõ Asia Life không có vùng nguyên liệu đạt chuẩn VietGAP, cũng không có khả năng chứng minh sản phẩm được làm từ “10 loại rau củ” như khẩu hiệu (slogan) sau này. Dù vậy, họ không tiến hành kiểm nghiệm độc lập, không kiểm soát nguồn nguyên liệu và cũng không xác nhận thành phần thực tế.
Trong hồ sơ công bố sản phẩm gửi Sở Y tế TPHCM, Chị Em Rọt kê khai kẹo Kera chứa 10 loại bột rau củ chiếm 28,13% khối lượng. Tuy nhiên, kết quả giám định cho thấy trong sản phẩm không tìm thấy bất kỳ loại bột rau củ nào, và hàm lượng chất xơ thực tế chỉ đạt 0,032g/viên, thấp hơn hàng chục lần so với những gì được quảng bá.
Thay vì chất xơ từ rau củ, sản phẩm chứa hàm lượng lớn Sorbitol (hơn 33%), một chất nhuận tràng mạnh có thể gây tiêu chảy, mất nước và không phù hợp để dùng lâu dài mà không có cảnh báo y khoa. Sorbitol hoàn toàn không được ghi trên nhãn, vi phạm quy định an toàn thực phẩm.
Dù biết thực tế như vậy, nhóm bị cáo vẫn triển khai chiến dịch truyền thông sử dụng hình ảnh “vùng nguyên liệu xanh sạch”, dựng nên câu chuyện kẹo được làm từ rau củ tươi. Các video này được đăng tải lên TikTok và Facebook cá nhân của Thùy Tiên, Hằng Du Mục và Quang Linh, cũng như trang thương hiệu Kera Vietnam.
Những thước phim mô tả “cánh đồng rau chuẩn VietGAP”, “công nghệ chế biến hiện đại”, “bảo toàn dưỡng chất” đều được xác định là không đúng sự thật. Từ ý tưởng ban đầu đến công bố sản phẩm, mọi thứ được vận hành như một chiến dịch truyền thông bài bản, chỉ khác rằng, nó được xây dựng trên nền tảng thông tin sai lệch.
Giai đoạn tiếp theo là hàng loạt buổi livestream bán hàng. Từ tháng 12/2024 đến tháng 3/2025, Hằng Du Mục và Quang Linh mỗi người thực hiện 6 buổi, còn Thùy Tiên 3 buổi. Trong mỗi buổi, các bị cáo đều lặp lại những thông điệp tương tự: “mỗi viên tương đương một đĩa rau”, “ăn 2-3 viên là đủ chất xơ trong ngày”, “phù hợp cho cả trẻ em”, “giúp tiêu hóa, giảm táo bón”.
Cáo trạng xác định đây là những tuyên bố sai sự thật và đều nằm trong kịch bản đã được nhóm thống nhất trước khi phát sóng.
Nhờ sức ảnh hưởng lớn của 3 KOL này, sản phẩm được tiêu thụ với tốc độ nhanh chóng: 129.617 hũ kẹo được bán cho 56.385 người, thu về 17,5 tỷ đồng, trong đó 12,46 tỷ đồng được xác định là lợi nhuận bất chính.
Khi một số khách hàng tự mang sản phẩm đi kiểm nghiệm và phát hiện kẹo không giống quảng cáo, Chị Em Rọt mới thông báo chính sách hoàn tiền. Tuy nhiên, đến tháng 8, họ chỉ mới hoàn trả 1,33 tỷ đồng cho 3.798 khách hàng.
Chuỗi gian dối và trách nhiệm từng người
Cáo trạng xác định hành vi các bị cáo có tổ chức, phân công vai trò rõ ràng. Trong đó, Lê Tuấn Linh giữ vai trò trung tâm: đứng tên pháp lý, ký hợp đồng, ký hồ sơ công bố sản phẩm sai sự thật, chỉ đạo xây dựng nội dung truyền thông và duyệt toàn bộ kịch bản quảng cáo. Lê Thành Công là người đề xuất mô hình kinh doanh, thúc đẩy xây dựng “câu chuyện rau củ”, phối hợp với Linh để đưa nội dung sai lệch đến nhóm KOL.
Theo cơ quan công tố, Quang Linh, Thùy Tiên và Hằng Du Mục biết rõ họ không có cơ sở để đưa ra các tuyên bố về thành phần và công dụng của kẹo Kera. Họ không hề kiểm tra nhà máy, không xác minh nguồn nguyên liệu, không kiểm nghiệm sản phẩm. Tuy nhiên, các bị cáo vẫn trực tiếp xuất hiện trong các video và livestream, đưa ra những phát ngôn thiếu căn cứ, nhưng tạo sức thuyết phục mạnh mẽ với người xem.
3 gương mặt nổi tiếng bị đưa ra xét xử về tội Lừa dối khách hàng (Đồ họa: Tuấn Nghĩa).
Trong các livestream, các bị cáo lần lượt khẳng định mỗi viên kẹo Kera “tương đương một đĩa rau luộc”, “chứa tinh chất từ 10 loại rau củ tươi”, “ăn 2-3 viên đủ chất xơ trong ngày”. Cơ quan công tố xác định những thông tin này là gian dối, được lặp lại nhiều lần nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm.
Viện kiểm sát nhấn mạnh hành vi của các bị cáo không thể được xem là vô tình hay bị lừa dối. Bởi toàn bộ quá trình sản xuất, từ ký kết đến quảng cáo, đều được thực hiện trong phạm vi nhóm. Không ai bị ép buộc, không ai bị che giấu thông tin. Các KOL tham gia với mục đích rõ ràng là bán sản phẩm để hưởng phần trăm lợi nhuận.
Hành vi của các bị cáo được xác định cấu thành tội Lừa dối khách hàng, theo khoản 2, Điều 198 Bộ luật Hình sự 2015, với mức phạt từ 1 đến 5 năm tù hoặc phạt tiền 100-500 triệu đồng.
Hình phạt dành cho mỗi bị cáo sẽ được HĐXX cân nhắc dựa trên mức độ, tính chất hành vi phạm tội. Song, vụ kẹo Kera đặt ra bài học về trách nhiệm khi sử dụng sức ảnh hưởng cá nhân trong kinh doanh.
Các bị cáo đã dựa vào danh tiếng và uy tín của mình, đưa ra thông tin chưa được kiểm chứng để dẫn dắt hành vi mua hàng. Vụ án cũng là lời nhắc nhở cần thiết về minh bạch thông tin trong hoạt động thương mại, đặc biệt với những sản phẩm liên quan sức khỏe người tiêu dùng.
