Trạm đổi pin: Cuộc đua mới của các hãng xe máy điện tại Việt Nam?
(Dân trí) - Với sự gia nhập của VinFast, ngày càng nhiều hãng xe máy điện tại Việt Nam triển khai mô hình đổi pin, hứa hẹn đem lại thuận tiện cho người dùng phương tiện “xanh”.
Trong bối cảnh những thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM có lộ trình hạn chế, cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch từ 2026, có thể thấy việc chuyển đổi sang xe máy điện là nước đi tất yếu. Tuy nhiên, một số người dùng vẫn còn e ngại với xe điện, do việc sạc điện ở nhà trọ hay chung cư có thể còn những bất tiện, hạn chế về tầm hoạt động.
Trước những trăn trở này, trạm đổi pin hứa hẹn sẽ là giải pháp thiết thực giúp khách Việt không phải thay đổi thói quen tiêu dùng quá nhiều, khi đổi từ xe xăng sang xe điện. Đây cũng là biện pháp được nhiều thị trường ứng dụng, điển hình như Trung Quốc.
Chỉ thị 20 của Thủ tướng yêu cầu Hà Nội từ 1/7/2026 không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1, mở rộng sang Vành đai 2 từ ngày 1/1/2028 và Vành đai 3 từ năm 2030 (Ảnh: Sơn Nguyễn).
Tại Việt Nam, tỷ lệ chuyển đổi xe xăng sang điện chưa thực sự bùng nổ, nên việc phát triển hệ thống các trạm đổi pin với các hãng xe có phần giống “canh bạc”. Nhưng khi các chính sách dần nghiêng về phương tiện “xanh”, trạm đổi pin hứa hẹn trở thành một trong những yếu tố quyết định “thành bại” trong cuộc đua thị phần.
Xu hướng này có chiều hướng nhân rộng mạnh mẽ, đặc biệt với sự gia nhập của VinFast. Mới đây, hãng xe Việt đã công bố kế hoạch ra mắt xe máy điện có thể đổi pin đi kèm 1.000 trạm đổi pin đầu tiên từ tháng 10, mở rộng lên 50.000 trạm trong năm nay, tiến tới mục tiêu là 150.000 trạm trên toàn quốc.
Thiết kế trạm đổi pin xe máy điện VinFast (Ảnh: VF).
Theo VinFast, các dòng xe máy điện có thể đổi pin sẽ có thiết kế và trang bị tương tự các sản phẩm hiện hành, chỉ khác biệt ở khoang chứa pin và thiết kế hai ngăn, hỗ trợ hai pin có thể tháo lắp hoặc đổi ở các trạm công cộng. Mỗi viên pin có dung lượng 1,5kWh, cho khả năng di chuyển 85km (điều kiện gần như lý tưởng) sau mỗi lần sạc đầy.
Mỗi viên pin sẽ có phí thuê 200.000 đồng/tháng và có thể sạc tại nhà. Khi đổi pin tại trạm, người dùng cần trả phí 9.000 đồng/pin (đã kèm sạc điện). Cộng các chi phí lại thì việc sử dụng xe điện sẽ ngang hoặc rẻ hơn so với xe xăng, đặc biệt với những người có nhu cầu di chuyển nhiều.
VinFast đặt tên phiên bản xe máy điện đổi pin là Max, mẫu đầu tiên ra mắt vào tháng 10 là Evo có giá 20 triệu đồng, tiếp theo là Feliz, Verox, Drift… (Ảnh: VF).
Trước VinFast, TMT Motors cũng tuyên bố đầu tư mạnh vào xe máy điện và trạm đổi pin. Cuối tháng 7, doanh nghiệp này cho biết sẽ mở bán 5 mẫu xe máy điện vào quý IV, đồng thời xây dựng hệ thống trạm sạc và đổi pin công cộng.
Tuy nhiên, kế hoạch chi tiết chưa được TMT Motors hé lộ. Chưa rõ doanh nghiệp này có ý định triển khai bao nhiêu trạm sạc, chi phí ra sao, trạm đầu tiên mở ở đâu hay khi nào hoạt động, chỉ biết mỗi trạm dự kiến có 5-72 viên pin.
Đây là lần đầu tiên TMT gia nhập vào lĩnh vực xe máy điện. Trước đó, doanh nghiệp này chỉ phân phối các dòng xe tải, mở rộng thêm ô tô du lịch trong 2 năm gần đây, với một số sản phẩm như Wuling Mini EV hay Bingo và trong thời gian tới là một mẫu ô tô điện cỡ nhỏ 2 chỗ có tên gọi Nano S05.
Mô phỏng trạm đổi pin TMT tại Việt Nam (Ảnh: TMT Motors).
Ngoài hai đơn vị trên, Honda Việt Nam cũng triển khai hình thức đổi pin xe máy điện, áp dụng cho mẫu CUV e:. Nhưng thay vì xây dựng hệ thống trạm đổi pin công cộng, Honda Việt Nam tận dụng hệ thống các đại lý ủy quyền chính hãng (HEAD). Hiện chỉ có 19 cơ sở trên toàn quốc cung cấp dịch vụ này.
Theo tìm hiểu của phóng viên báo Dân trí, Honda CUV e: chính thức được ra mắt từ đầu tháng 4, nhưng phải đến cuối tháng 8 các HEAD mới có sẵn pin cho khách đổi. Dù vậy, số lượng pin tại các HEAD chưa nhiều, người dùng muốn đổi pin vẫn phải liên hệ trước để xác nhận, chưa thuận tiện như trạm đổi pin công cộng.
Honda CUV e: có tốc độ tối đa 80km/h, đi được khoảng 73km khi sạc đầy hai bộ pin (có thể tháo rời). Mỗi viên pin của CUV e: có trọng lượng khoảng 10kg (Ảnh: Nguyễn Lâm).
Hãng xe điện sớm triển khai mô hình trạm đổi pin tự động tại Việt Nam là Selex Motor. So với các thương hiệu xe máy điện trên thị trường, Selex là một cái tên không quá nổi bật, do ít sản phẩm và hãng này chủ yếu tập trung vào nhóm khách hàng là tài xế chở khách hay chở hàng.
Từ tháng 4/2023, Selex Motor đã triển khai các trạm đổi pin và đến nay có khoảng 90 trạm, nhưng chỉ lắp đặt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng.
Sản phẩm mới nhất của Selex Motor là Camel 2 (28,8 triệu đồng), tốc độ tối đa 80km/h, đi kèm 3 pin lithium-ion cho phạm vi hoạt động lên đến 150km. Yên sau của xe có thể tháo rời linh hoạt để lắp thùng hàng (Ảnh: Selex).
