XĂNG TĂNG KỶ LỤC, NGƯỜI DÙNG LÃNH ĐỦ

Mua 2 bó rau, đưa tờ 50.000 đồng cho nhân viên cửa hàng thực phẩm ở Hà Đông, chị Hằng (Mỗ Lao, Hà Đông) thấy ngạc nhiên khi không nhận được tiền thừa. Thắc mắc sao giá tăng hay có sự nhầm lẫn, nhân viên trả lời: Hàng hóa tăng giá lắm chị ạ. Bọn em nhập tăng thì cũng phải bán tăng.

Nếu ai cầm tiền đi chợ quãng thời gian này sẽ thấy, giá cả nhiều mặt hàng liên tiếp thiết lập mặt bằng mới trong một thời gian rất nhanh. Nhiều chủ hàng lý giải do xăng tăng giá, các mặt hàng đua nhau tăng theo.

"Tôi thấy lạm phát đang ảnh hưởng rất lớn tới túi tiền của mình", chị Hằng chia sẻ.

Sau đợt điều chỉnh tăng giá hôm 21/2, giá xăng hiện đang cao ở mức kỷ lục, vượt hơn 26.200 đồng/lít. Đây lại là mặt hàng đầu vào của các doanh nghiệp nên có sự tác động không hề nhỏ tới nền kinh tế nói chung.

Nhiều gia đình đã buộc phải điều chỉnh lại vấn đề chi tiêu khi rơi vào cảnh "giá hàng hóa tăng nhưng lương không tăng".

XĂNG TĂNG KÉO THEO NHIỀU MẶT HÀNG TĂNG

Trước đà tăng liên tục của giá xăng dầu, doanh nghiệp vận tải buộc phải điều chỉnh tăng giá cước.

Nói với Dân trí, ông Trần Văn Thành - Tổng giám đốc Công ty vận chuyển Á Châu - cho biết, giá xăng dầu tăng cao kỷ lục, doanh nghiệp chắc chắn sẽ phải điều chỉnh lại giá. "Dự kiến chúng tôi sẽ điều chỉnh lại giá từ đầu tháng 3 tới, tăng thì khó khăn mà không tăng cước thì lỗ nặng", ông Thành chia sẻ.

Vị này cho biết, vừa qua nhiều doanh nghiệp đã tiến hành điều chỉnh cước vận tải bởi giá xăng dầu có xu hướng tăng cao liên tục. Hiện giá xăng chiếm 35% chi phí đầu vào của doanh nghiệp vận tải, thông thường tăng/giảm 10% giá mặt hàng này thì doanh nghiệp vận tải sẽ tính toán điều chỉnh phù hợp.

Ông Thành lo ngại sắp tới giá cả hàng hóa sẽ còn tăng nữa, một phần vì cước vận chuyển cao hơn, phần vì tâm lý, "té nước theo mưa", lấy cớ giá xăng tăng để tăng giá, cuối cùng người tiêu dùng sẽ chịu nhiều "thiệt thòi".

Một lãnh đạo doanh nghiệp vận tải khác ở Hà Nội cũng cho biết nếu giá xăng tiếp tục tăng thì buộc phải thay đổi giá cước dù đơn vị này trước Tết đã phải điều chỉnh một lần. Trong khi đó, vận tải là cấu thành gần như mọi doanh nghiệp, từ hàng hóa đến dịch vụ. Tuy nhiên, vị này cũng cùng nỗi lo, cước vận chuyển tăng giá một phần, nhiều người lợi dụng để tăng nhiều hơn.

Theo Bộ Tài chính, giá xăng dầu thành phẩm thế giới tiếp tục xu hướng tăng là nguyên nhân chính tác động làm tăng chi phí đầu vào, qua đó tác động tăng giá xăng dầu trong nước và gây áp lực lên việc điều hành giá xăng dầu nói riêng, việc điều hành giá nói chung.

 ĐAU ĐẦU VÌ LẠM PHÁT, NGƯỜI DÂN CÒN THIỆT KÉP

Ông Nguyễn Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Cục quản lý giá (Bộ Tài chính), cho biết những "cú sốc" khi giá dầu tăng cao đã tác động mạnh đến nền kinh tế của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Việt Nam không ngoại lệ.

"Cú sốc" giá dầu tăng có những tác động bất lợi đối với nền kinh tế, do vậy cần đặc biệt lưu tâm để có những giải pháp hữu hiệu giảm thiểu những tác động tiêu cực.

Ông Thỏa phân tích, giá xăng dầu tăng thì tác động bao trùm nhất đối với tăng trưởng GDP. Theo đó, nếu giá xăng dầu tăng 10% thì GDP sẽ giảm 0,5% (theo tính toán của chuyên gia thống kê).

"Theo tính toán của tôi khi giá xăng dầu tăng 10% (cố định các yếu tố khác) thì lạm phát của nền kinh tế sẽ tăng trực tiếp của vòng 1 khoảng 0,35%-0,36%, nếu tính cả vòng 2 thì lạm phát khoảng 0,87%-0,90%; Tác động đối với tổng chi phí của nền kinh tế tăng khoảng 0,352%", ông Thỏa nói.

Riêng với 2 lĩnh vực kinh tế cụ thể sử dụng nhiều xăng dầu, ông Thỏa cho biết, nếu giá xăng dầu tăng 10% sẽ đẩy giá thành sản phẩm tăng, tác động mạnh đến khả năng cạnh tranh và mặt bằng giá thị trường. Cụ thể đối với ngành vận tải, giá thành sẽ tăng 3,5%-4% và ngành thủy sản đánh bắt xa bờ sẽ tăng 5-6%...

Còn đối với tiêu dùng, vị chuyên gia cho biết, các hộ gia đình không chỉ phải trả tăng thêm chi tiêu về xăng dầu cho việc đi lại hàng ngày 10% mà còn bị tác động thêm bất lợi kép khi giá cả hàng hóa tiêu dùng tăng do tác động của giá xăng dầu tăng.

HẠ NHIỆT CÁCH GÌ?

Theo các chuyên gia, kinh tế Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguyên vật liệu nhập khẩu từ bên ngoài, với tỷ lệ chi phí nguyên vật liệu nhập khẩu trong tổng chi phí nguyên vật liệu của toàn nền kinh tế là 37%. Khi giá xăng dầu thế giới tăng sẽ làm tăng giá nguyên vật liệu nhập khẩu và nguyên vật liệu trong nước.

Trong hoạt động sản xuất hàng hóa và dịch vụ, tùy theo quy trình sản xuất của mỗi ngành, có thể thấy hầu hết các ngành dù nhiều hay ít đều sử dụng xăng dầu. Chi phí xăng dầu chiếm khoảng 3,52% trong tổng chi phí sản xuất của toàn nền kinh tế. Điều này cho thấy xăng dầu chiếm tỷ trọng khá cao và tác động mạnh vào giá thành sản phẩm sản xuất.

Vậy trước những tác động rất lớn từ việc tăng giá xăng dầu liên tiếp và tăng cao, giải pháp nào cho Việt Nam?

Theo lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), trong thời gian tới, nếu diễn biến giá xăng dầu quá cao, quá phức tạp, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và đời sống người dân, doanh nghiệp, ảnh hưởng chính sách phục hồi kinh tế sau đại dịch trong bối cảnh quỹ bình ổn giá có hạn, cần sử dụng công cụ thuế, phí để bình ổn giá xăng dầu trong nước.

Ông Bùi Ngọc Bảo, quyền Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, cũng cho rằng cần linh hoạt trong điều hành giá xăng dầu thời điểm này, nhất là vấn đề về thuế, phí. Trong bối cảnh doanh nghiệp càng bán càng lỗ, giá xăng cao nhưng ngân sách trong lĩnh vực này cũng cao lên thì nên cân nhắc xem xét.

Còn theo góc nhìn của ông Nguyễn Tiến Thỏa, trong bối cảnh này, cơ quan quản lý Nhà nước cần chủ động, linh hoạt áp dụng các biện pháp tài khóa, tiền tệ hợp lý khi thị trường thế giới có những cú sốc xảy ra. Đồng thời có chính sách, cơ chế đẩy mạnh sản xuất, chế biến trong nước; Lập dự trữ chiến lược để chủ động điều hòa cung cầu trong nước.

"Các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có sử dụng xăng dầu phải lựa chọn phương án sử dụng xăng dầu hợp lý, giảm suất tiêu hao trên đơn vị sản phẩm; các cơ quan Nhà nước cũng phải áp dụng các biện pháp chống lãng phí trong việc sử dụng xăng dầu", ông Thỏa nói.

Trong kinh doanh xăng dầu, ông Thỏa cho rằng cần thực hiện rà soát lại các điều kiện kinh doanh, loại bỏ các điều kiện kinh doanh không còn hợp lý, các chế độ bảo hộ bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh xăng dầu không phù hợp với cam kết và thông lệ quốc tế (ví dụ kiểu bảo hộ cho nhà máy lọc dầu Nghi Sơn).

Ông nhấn mạnh việc cần tạo môi trường cạnh tranh thực trong kinh doanh xăng dầu, kể cả về cung ứng và giá theo tín hiệu thị trường.

Tại kết luận mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá cũng đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng quan trọng, thiết yếu để có biện pháp điều hành, bình ổn giá phù hợp, kiểm soát lạm phát.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan có liên quan tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng quan trọng, thiết yếu để có biện pháp điều hành, bình ổn giá phù hợp.

Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện công tác kê khai giá, niêm yết giá, công khai thông tin về giá; tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật.

Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính, Tổng cục Thống kê phối hợp trong việc rà soát, tính toán các phương án điều chỉnh giá các mặt hàng do nhà nước quản lý, đánh giá tác động đối với kinh tế xã hội, mặt bằng giá, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về chính sách, văn bản quy phạm pháp luật để chủ động có phương án điều hành phù hợp khi có dư địa, nhất là đối với các hàng hóa tiêu dùng thiết yếu, các dịch vụ công thực hiện theo lộ trình thị trường.

Việc điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý cần tận dụng các tháng có CPI tăng thấp để điều chỉnh nhằm hạn chế lạm phát kỳ vọng, Phó Thủ tướng lưu ý.