Phó Tùy viên Văn hóa và Giáo dục, Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội Genevieve Judson-Jourdain khẳng định tăng cường hợp tác về giáo dục chính là đầu tư cho một mối quan hệ Việt - Mỹ bền chặt và phát triển trong tương lai.

Trò chuyện với Dân trí gần đây, Phó Tùy viên Văn hóa và Giáo dục, Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội Genevieve Judson-Jourdain đã chia sẻ về những thành tựu trong mối quan hệ hợp tác giáo dục ngày càng bền chặt giữa Mỹ và Việt Nam cũng như định hướng phát triển để nâng tầm mối quan hệ này trong thời gian tới.

Hợp tác giáo dục giữa Việt Nam và Mỹ đã bắt đầu từ rất sớm, trước khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1995. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, giáo dục đang là một trong những lĩnh vực hợp tác mạnh mẽ nhất giữa hai nước, đặc biệt là sau khi quan hệ Đối tác toàn diện Việt - Mỹ được xác lập vào năm 2013. 

"Kể từ khi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Barack Obama xác lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt - Mỹ vào năm 2013, mối quan hệ song phương đã ngày càng phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục. Hợp tác giáo dục là một trong những ưu tiên chiến lược được chính phủ Việt Nam và Mỹ hết sức coi trọng", bà Judson-Jourdain cho biết.

Theo Phó Tùy viên Văn hóa và Giáo dục Mỹ, trong thế kỷ 21, để nắm bắt cơ hội trước các thách thức của thời đại toàn cầu hóa, các bạn trẻ cần được trang bị nền tảng kiến thức sâu rộng và vững chắc. Môi trường cạnh tranh của thời đại mới cũng đòi hỏi các bạn trẻ phải sẵn sàng để trở thành công dân toàn cầu, cần được trang bị không chỉ khả năng ngoại ngữ mà còn cả sự thấu cảm và tôn trọng các nền văn hóa khác nhau. Hợp tác giáo dục giữa các quốc gia vì vậy ngày càng đóng một vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và có khả năng hòa nhập với môi trường làm việc quốc tế.

Hiểu được vấn đề trên, các nhà lãnh đạo Việt Nam và Mỹ đều chia sẻ quan điểm rằng giáo dục chính là nền móng cho sự phát triển của một quốc gia và tích cực đẩy mạnh những chính sách nhằm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này.

Những năm gần đây, chính phủ Mỹ, thông qua hoạt động của Phái đoàn Ngoại giao Mỹ tại Việt Nam, đã có nhiều chương trình thiết thực nhằm tăng cường mối quan hệ hợp tác trên lĩnh vực giáo dục giữa hai nước. Nhiều chương trình hợp tác đã được tích cực triển khai và mang đến những kết quả tích cực.

Theo bà Judson-Jourdain, hiện có hơn 30 chương trình hợp tác đang được phía Mỹ tài trợ, do Văn phòng Giáo dục Mỹ và Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) phối hợp cùng các đối tác Việt Nam tổ chức thực hiện.

Các chương trình hợp tác Mỹ - Việt có quy mô khác nhau, từ những chương trình lớn cung cấp cơ hội học bổng cho du học sinh Việt Nam hoàn thành bằng cử nhân tại Mỹ cho đến các  trại hè ngắn hạn về khoa học kỹ thuật.

Bên cạnh đó, Phái đoàn Ngoại giao Mỹ cũng đề cao vai trò của chất lượng học sinh Việt Nam tham gia các chương trình hợp tác trao đổi. Vì vậy, các cuộc tuyển chọn luôn chú trọng yếu tố cạnh tranh lành mạnh nhằm tạo cơ hội công bằng cho các ứng viên.

Hợp tác trong phát triển việc dạy tiếng Anh cho học sinh Việt Nam cũng là một nhiệm vụ trọng tâm của Đại sứ quán Mỹ. Theo bà Judson-Jourdain, tiếng Anh chính là chìa khóa để học sinh Việt Nam trong việc hội nhập với quốc tế. Vì vậy, nhiều lớp tiếng Anh miễn phí đã được mở tại 6 Trung tâm Mỹ ở Hà Nội (2 trung tâm), Thành phố Hồ Chí Minh, Thái Nguyên, An Giang và Cần Thơ.

Chương trình Học bổng tiếng Anh với tên gọi Access ("Tiếp cận") của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã được triển khai tại Việt Nam từ năm 2009. Đây là chương trình với mục tiêu cung cấp cơ hội học Tiếng Anh sau giờ học chính khóa và trong dịp hè đối với các học sinh có hoàn cảnh khó khăn ở độ tuổi từ 14-16. Chương trình cũng cho các em cơ hội hiểu thêm về các giá trị văn hóa Mỹ, giúp các em có khả năng hội nhập tốt hơn vào tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời tạo cơ hội tham gia các chương trình giao lưu và nhận học bổng của chính phủ Mỹ trong tương lai.

Các chương trình trên đã không dừng lại ngay cả khi đại dịch Covid-19 hoành hành trên khắp thế giới. Trong khoảng thời gian này, bà Judson-Jourdain cho biết nhiều chương trình trao đổi và hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ vẫn diễn ra một cách tích cực dưới hình thức trực tuyến.

Ngoài ra, USAID cùng các công ty công nghệ hàng đầu của Mỹ cũng cung cấp giải pháp hỗ trợ các cơ sở giáo dục Việt Nam nhanh chóng chuyển đổi số để duy trì việc dạy và học trong thời gian đại dịch Covid-19 bùng phát tại nhiều tỉnh thành ở Việt Nam.

Ở chiều ngược lại, nhiều đoàn học sinh và giáo viên Mỹ cũng tham gia những chương trình trao đổi tại Việt Nam. Trong các chuyến đi này, các thành viên của đoàn trao đổi Mỹ có cơ hội trau dồi tiếng Việt và học hỏi văn hóa cũng như hiểu thêm về đất nước và con người Việt Nam.

Chia sẻ về các chương trình hợp tác trong thời gian qua, Phó Tùy viên Judson-Jourdain khẳng định đây chính là khoản đầu tư vô giá cho tương lai của quan hệ Việt - Mỹ.

"Các chương trình hợp tác và trao đổi giữa Mỹ và Việt Nam tạo nên những tình bạn đẹp giữa thế hệ trẻ hai nước. Khi chúng ta gặp nhau lúc trẻ, những kỷ niệm tốt đẹp và khăng khít sẽ dẫn tới những tình bạn lâu dài. Tình bạn này sẽ dẫn đến những cơ hội hợp tác tuyệt vời trong tương lai, qua đó thắt chặt thêm mối quan hệ Mỹ - Việt", bà nói.

Bên cạnh các chương trình hợp tác kể trên, bà Judson-Jourdain cho rằng các du học sinh Việt Nam tại Mỹ đã và đang đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc làm sâu đậm thêm mối quan hệ giữa hai nước.

"Kể từ năm 2013 đến nay, trung bình số lượng du học sinh Việt Nam tại Mỹ hàng năm rơi vào khoảng 30.000 sinh viên, trong đó có hơn 70% là ở bậc đại học", bà Judson-Jourdain cho hay.

Theo Phó Tùy viên Văn hóa và Giáo dục Đại sứ quán Mỹ, hệ thống giáo dục Mỹ có 3 đặc điểm nổi bật, qua đó tạo nên thương hiệu của một trong những nền giáo dục tốt nhất thế giới.

Đầu tiên, Mỹ là quốc gia tiên phong trong mô hình giáo dục khai phóng. Điểm đặc trưng của mô hình này là có một chương trình đào tạo linh hoạt, đòi hỏi chiều rộng cũng như chiều sâu của môn học, khuyến khích các môn liên ngành, tăng sự lựa chọn cho sinh viên.

Mô hình khai phóng cũng được thiết kế để thúc đẩy sinh viên gia tăng khát vọng và ham muốn học hỏi, suy nghĩ chín chắn, giao tiếp thành thạo, trở thành một công dân có trách nhiệm với xã hội.

"Với mô hình giáo dục khai phóng, các sinh viên kỹ thuật vẫn có thể truyền đạt các ý tưởng một các hiệu quả. Ở chiều ngược lại, các sinh viên ngành xã hội nhân văn sẽ học được cách suy luận logic theo phương pháp khoa học. Đấy là điểm nổi trội của mô hình này", bà Judson-Jourdain nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, trong các lớp học ở Mỹ, sinh viên cũng được khuyến khích nâng cao năng lực tự chủ của bản thân thông qua việc tham gia vào các cuộc thảo luận với giáo sư. Thay vì chỉ lắng nghe, các trường đại học Mỹ thường yêu cầu sinh viên đảm nhiệm vai trò dẫn dắt lớp học, thể hiện quan điểm bản thân và phản biện với giáo sư khi cần thiết. Đặc điểm này giúp các sinh viên Mỹ phát triển khả năng tự nghiên cứu cũng như tư duy phản biện, qua đó giữ vai trò chủ động trong con đường học tập của mình.

Ngoài mô hình giáo dục khai phóng và sự tự chủ trong học tập, đổi mới sáng tạo cũng là một trong những điểm đặc trưng nhất của hệ thống giáo dục Mỹ. Trong các trường đại học ở Mỹ, công tác nghiên cứu khoa học thường xuyên được đẩy mạnh. Chính phủ cũng như các công ty tư nhân của Mỹ luôn cố gắng hỗ trợ để biến các kết quả nghiên cứu trở thành những sản phẩm và dịch vụ có ích cho cộng đồng.

Bà Judson-Jourdain tin rằng, nền giáo dục với các đặc điểm nổi bật trên sẽ giúp du học sinh Việt Nam lĩnh hội kiến thức và phát triển bản thân một cách toàn diện để góp phần xây dựng đất nước trong tương lai.

Tuy nhiên, sự thay đổi về môi trường giáo dục cũng như những khác biệt văn hóa thường là những thách thức mà du học sinh Việt Nam gặp phải trong thời gian đầu ở Mỹ. Để giải quyết vấn đề này, Phái đoàn Ngoại giao Mỹ luôn nỗ lực để giúp các du học sinh nhận được những hỗ trợ tốt nhất nhằm làm quen với môi trường học tập và văn hóa Mỹ.

"Được chào đón du học sinh từ các quốc gia khác là một niềm vinh hạnh với nước Mỹ. Chúng tôi vì thế luôn đảm bảo rằng du học sinh Việt Nam sẽ được chuẩn bị kỹ lưỡng nhất trong quá trình theo học tại Mỹ. Các buổi định hướng tiền khởi hành và tham vấn miễn phí thường xuyên được Văn phòng Giáo dục Mỹ tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức. Bên cạnh đó, du học sinh Việt Nam cũng có thể tìm kiếm những sự hỗ trợ chất lượng từ chính các trường đại học và hội sinh viên nơi mình theo học", bà Judson-Jourdain cho hay.

Phó Tùy viên Judson-Jourdain khẳng định quan hệ đối tác Việt - Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục vẫn còn rất nhiều dư địa để phát triển trong thời gian tới.

Không chỉ tiếp tục triển khai và đẩy mạnh các chương trình hiện tại, Phái đoàn Ngoại giao Mỹ sẽ phát triển thêm các mô hình mới, cho phép học sinh có thể trải nghiệm hệ thống giáo dục Mỹ ngay tại Việt Nam.

Đối với các bậc phụ huynh và học sinh Việt Nam mong muốn tìm hiểu thêm về cơ hội học tập tại Mỹ, Đại sứ quán Mỹ sẽ tổ chức 2 Triển lãm Giáo dục Mỹ tại Hà Nội vào ngày 4/10 và Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 6/10. Đại diện của 60 trường đại học và cao đẳng từ khắp nước Mỹ sẽ có mặt tại các triển lãm trên để chia sẻ về chương trình học, kinh nghiệm hòa nhập cũng như những cơ hội tìm kiếm học bổng du học Mỹ.

Đại sứ quán Mỹ cũng sẽ tham dự và đưa ra những cập nhật mới nhất về chính sách thị thực và cơ hội làm việc cho du học sinh Việt Nam sau khi hoàn thành chương trình học tại Mỹ.

Bà Judson-Jourdain thông tin thêm, Đại sứ quán Mỹ đang hỗ trợ một số trường đại học và tổ chức giáo dục của Mỹ mở cơ sở ngay tại Việt Nam để đáp ứng nhu cầu học tập của các sinh viên. Bên cạnh đó, 14 thành viên đầu tiên của Tổ chức Hòa bình Mỹ sẽ có mặt tại Việt Nam từ tháng 10 tới trong sứ mệnh kéo dài 2 năm nhằm giảng dạy tiếng Anh và tăng cường giao lưu văn hóa với các học sinh và giáo viên Việt Nam, trước mắt là tại các vùng nông thôn ở ven thủ đô Hà Nội.

Một dự án hỗ trợ các trường đại học tại các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, trong quá trình đổi mới sáng tạo và chia sẻ nguồn lực để cùng phát triển đã được phía Mỹ triển khai. Các ý tưởng sáng tạo về hợp tác giáo dục cũng sẽ nhận được những khoản đầu tư để tiếp tục phát triển. Thông qua dự án này, Mỹ hi vọng sẽ không chỉ khơi dậy được nội lực của từng quốc gia mà còn tổng hợp được sức mạnh chung của cả khu vực trong việc phát triển giáo dục tại Đông Nam Á.

Để thảo luận về dự án này, một hội thảo với sự tham dự của hơn 70 đại biểu từ các quốc gia Đông Nam Á sẽ được tổ chức tại Hà Nội với sự phối hợp của Đại học Kinh tế Quốc dân vào tháng 4/2023.

"Tiếp tục hợp tác với các đối tác Việt Nam trong lĩnh vực giáo dục vẫn sẽ là một ưu tiên hàng đầu trong tương lai của Phái đoàn Ngoại giao Mỹ", bà Judson-Jourdain nhấn mạnh.

Nội dung: Tùng Nguyễn
Ảnh: Mạnh Quân - Thiết kế: Thủy Tiên