20 học sinh tự sống với nhau ở khu nhà hoang, bữa cơm chỉ cá khô và mì tôm
(Dân trí) - Nhiều đứa trẻ tại thôn Giang Thanh, xã Phú Xuân (tỉnh Đắk Lắk) tự chăm sóc nhau trong khu tái định cư. Các em rất muốn được ở trong ký túc xá khang trang, an toàn.
Khu tái định cư tại thôn Giang Đông, xã Ea Dăh (cũ) nay là thôn Giang Thanh, xã Phú Xuân (tỉnh Đắk Lắk) được đầu tư xây dựng từ năm 2004, với 74 ngôi nhà xây và 15 căn nhà gỗ để ổn định dân di cư tự do cho đồng bào dân tộc Mông theo Chương trình 134 (chương trình hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở và nước sinh hoạt cho đồng bào dân tộc thiểu số nghèo).
Sau khi ở một thời gian ngắn, nhiều người dân cho rằng vùng đất này cằn cỗi, thiếu hệ thống thủy lợi cho sản xuất nên đã kéo nhau về lại làng cũ khiến khu tái định cư bỏ hoang suốt nhiều năm qua.
Toàn khu tái định cư hiện còn lác đác khoảng 7 căn nhà là nơi "trọ" cho các học sinh sống xa gia đình để theo học ở gần trung tâm xã. Thứ 2 hằng tuần, bố mẹ sẽ chở con em đến khu tái định cư và thứ 6 đón về.
Hành trang mỗi tuần xa nhà của các em là túi gạo nhỏ, một ít cá khô và vài gói mì tôm. Không có người lớn kèm cặp, những đứa trẻ tự xoay xở mọi thứ từ nấu ăn, giặt giũ, dọn dẹp, đến động viên nhau khi nhớ nhà.
Cơm trắng trộn mì tôm là món ăn quen thuộc của em Hờ Thị Ngọc Duyên (7 tuổi, học sinh lớp 2 Trường Tiểu học Ea Dăh) và nhiều đứa trẻ sống tại khu tái định cư.
Em Hờ A Chua (14 tuổi), học sinh lớp 7 Trường THCS Phan Bội Châu được bố mẹ giao nhiệm vụ chăm sóc cho 2 em gái khi xa nhà.
Sau mỗi buổi học, Hờ A Chua không dám ở lại trường vui chơi với bạn bè mà vội vàng về nhà để nấu cơm cho các em của mình.
Nhiều đứa trẻ đang sinh sống trong những căn nhà tái định cư đã xuống cấp mong ước được chuyển vào khu ký túc xá cách nơi đây khoảng 300m - nơi có giường tầng, có nhà ăn, có thầy cô chăm sóc.
“Em nghe bạn kể vào ký túc xá có chăn ấm, có cơm canh đàng hoàng rất thích. Nhưng bố mẹ nghèo, chúng em không đòi hỏi gì cả", em Hờ A Chua tâm sự.
Ông Sùng A Thọ, Bí thư Chi bộ thôn Giang Thanh, cho biết khu tái định cư hiện còn khoảng 20 học sinh ở để theo học và các em tự chăm sóc lẫn nhau mà không có sự hiện diện của người lớn.
Theo ông Thọ, trước đây, tình trạng trẻ bỏ học tại thôn tràn lan, đến năm 2020, một tổ chức từ thiện đã hỗ trợ xây dựng khu ký túc xá cho học sinh vùng sâu giúp con em đồng bào Mông có điều kiện học tập. Tuy nhiên, một số gia đình chưa cho con vào ở ký túc xá, vẫn để trẻ tự chăm lo cho nhau.
Bí thư Chi bộ thôn Giang Châu chia sẻ thêm, căn cứ Nghị định 116/2016 của Chính phủ (nay là Nghị định 66/2025), mỗi học sinh trong thôn được hỗ trợ gần 600.000 đồng và 15kg gạo mỗi tháng. Nếu học sinh ở ký túc xá, khoản hỗ trợ này sẽ sử dụng để phục vụ các cháu ăn ở, sinh hoạt trong thời gian đến trường.
"Có một số ít phụ huynh muốn giữ khoản hỗ trợ này nên không cho các con ở ký túc xá. Việc các cháu nhỏ sinh sống trong điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Nhất là các cháu gái còn nhỏ, chúng tôi rất lo việc có thể bị kẻ lạ xâm hại tình dục. Tôi đã trực tiếp xuống các buôn làng để tuyên truyền, thuyết phục nhưng một số bố mẹ vẫn bảo thủ, chưa chịu cho con vào ký túc xá", ông Thọ trăn trở.
Các căn nhà trong khu tái định cư đã cũ kỹ, xuống cấp. Mùa nắng, trời nóng như đổ lửa, mùa mưa nước tràn vào tận chỗ ngủ. Dù vậy, những đứa trẻ nghèo vẫn cố gắng mà không than vãn, bởi với các em, được đi học đã là điều may mắn.
Cách nơi ở của những đứa trẻ tại khu tái định cư khoảng 300m là khu ký túc xá khang trang được tài trợ xây dựng. Nơi đây có hơn 170 học sinh Tiểu học và THCS con em đồng bào Mông đang ở để theo học.
Trái ngược với hình ảnh những đứa trẻ quanh năm chỉ ăn cơm trắng với mì tôm, những học sinh tại ký túc xá được chăm sóc từ bữa ăn đến giấc ngủ, được sống, vui chơi và học tập trong môi trường an toàn.
Tại ký túc xá, các học sinh được chia làm khu ở riêng biệt nam - nữ và có đội ngũ quản lý chặt chẽ. Việc đưa tất cả trẻ em đang bám trụ tại khu tái định cư vào ở ký túc xá là mong muốn bấy lâu nay của thầy cô giáo và chính quyền xã Phú Xuân.
Xã Phú Xuân rộng 141km, dân số hơn 34.000 người với 27 đồng bào dân tộc cùng sinh sống. Tại thôn Giang Châu, trước đây là "điểm nóng" về ma túy của tỉnh Đắk Lắk, do địa bàn rừng núi khá hẻo lánh, nhiều đối tượng lợi dụng để mua bán, tàng trữ ma túy trong thôn khiến an ninh trật tự khá phức tạp.
"Nàng tiên nâu" đã khiến biết bao gia đình đồng bào Mông của thôn sống quanh quẩn trong cái đói, cái nghèo triền miên, con cái thất học và nạn tảo hôn tràn lan.
Sau khi lực lượng công an chính quy được điều động về xã đã phối hợp các phòng nghiệp vụ Công an tỉnh Đắk Lắk tổ chức truy quét quyết liệt, xử lý nghiêm nhiều đối tượng.
Đồng thời, chính quyền địa phương tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân. Nhờ vậy, tình trạng ma túy nơi đây giảm đáng kể và người dân đã quan tâm đến việc học hành của con cái hơn trước.
