Vì sao “Mưa đỏ” gây bão phòng vé, kéo hàng nghìn khán giả ùn ùn ra rạp?

Theo số liệu của Box Office Vietnam, đến 10h ngày 27/8, phim Mưa đỏ đã đạt doanh thu 158 tỷ đồng, chỉ sau 5 ngày công chiếu, trở thành hiện tượng phim chiến tranh trong lịch sử điện ảnh Việt Nam.

Trên mạng xã hội, không ít người cho biết rất khó để đặt vé Mưa đỏ. "Đặt vé từ thứ 7 với mong muốn cuối tuần cả gia đình cùng đi xem, nhưng cuối cùng phải dời sang thứ 3 vì toàn bộ suất chiếu đều kín chỗ”; “Ra rạp mua vé Mưa đỏ mà suốt từ sáng đến nửa đêm, phòng chiếu lúc nào cũng chật kín khán giả”... là những bình luận của khán giả.

Thiên thời, địa lợi, nhân hòa - "Bàn đạp vàng" cho dòng phim chiến tranh

Thời điểm ra mắt có thể nói là một yếu tố then chốt, góp phần quan trọng vào thành công này của Mưa đỏ. Bộ phim ra mắt đúng lúc, nối tiếp cú hích từ Đào, phở và piano và Địa đạo, chứng minh đề tài nghiêm túc hoàn toàn có thể chinh phục đám đông.

Phim công chiếu vào đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 - khi tinh thần dân tộc dâng cao. Sự cộng hưởng giữa dấu mốc lịch sử và truyền thông mạnh mẽ đã biến Mưa đỏ thành biểu tượng gợi niềm tự hào.

Chuyên gia Nguyễn Phong Việt nhận định: "Con số doanh thu vượt mốc 100 tỷ đồng chỉ sau 3 ngày công chiếu không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của lòng yêu nước trỗi dậy đúng thời điểm".

Đạo diễn, NSƯT Bùi Trung Hải nói: “Trong thời điểm hiện tại, khán giả đang thiếu những sản phẩm điện ảnh mang đến xúc cảm mạnh mẽ. Với bối cảnh khốc liệt, sự dàn dựng chỉn chu, kịch bản chặt chẽ, Mưa đỏ đã đáp ứng được nhu cầu cảm xúc của khán giả.

Đây là lúc người ta khát khao được nhìn lại, được tri ân các thế hệ đi trước để đất nước có được hòa bình, thịnh vượng hôm nay". 

“Địa lợi” nằm ở bối cảnh Thành cổ Quảng Trị - địa danh vang danh thế giới với 81 ngày đêm khốc liệt năm 1972, biểu tượng khát vọng thống nhất. Cùng với Địa đạo về Củ Chi, Mưa đỏ tạo bức tranh đầy đủ hơn về những vùng đất lịch sử, khơi dậy sự gần gũi, tự hào nơi khán giả.

“Nhân hòa” được bảo chứng bằng mô hình hợp tác giữa Điện ảnh Quân đội nhân dân và nhà phát hành, kết hợp tính xác tín, quy mô Nhà nước với năng lực thị trường.

Khâu quảng bá, phát hành được xử lý chuyên nghiệp, đầu tư bài bản, giúp phim nhanh chóng chiếm lĩnh rạp chiếu. 

Theo các chuyên gia, Mưa đỏ có thể vượt mốc 200-300 tỷ đồng, trở thành phim Việt ăn khách nhất năm. Thành công này không chỉ khơi dậy tinh thần dân tộc mà còn tiếp thêm tự tin cho các đạo diễn trẻ dấn thân vào đề tài lịch sử  - vốn được coi là thách thức lớn nhất của điện ảnh Việt.

Nội dung hấp dẫn, giàu tính nhân văn

Mưa đỏ chinh phục khán giả không chỉ bằng tính lịch sử mà còn bởi câu chuyện xúc động, nhân văn, nơi vẻ đẹp con người thời chiến được khắc họa sống động.

Chuyên gia, nhà phê bình phim Nguyễn Phong Việt chia sẻ với phóng viên Dân trí: “Tôi thấy đây là điểm hấp dẫn lớn. Phim xây dựng hình ảnh người lính rất đời thường, không thiếu lãng mạn nhưng vẫn chân thực”.

Thật vậy, nếu nhiều phim chiến tranh trước đây thiên về súng đạn và khẩu hiệu, Mưa đỏ chọn cách tiếp cận khác: Đặt con người vào trung tâm. Kịch bản do nhà văn Chu Lai chắp bút tập trung vào một tiểu đội trẻ ở Thành cổ.

Trong đó có Cường - sinh viên Nhạc viện từ bỏ cơ hội du học để nhập ngũ, Bình - anh họa sĩ gác lại ước mơ, Tú - học sinh cấp ba viết đơn nhập ngũ bằng máu, Hải - người am tường về điện nước cùng đội trưởng Tạ - người nông dân mộc mạc nhưng kiên cường.

Họ đến từ nhiều vùng quê, mang theo ước mơ, nỗi sợ và cả những phút yếu lòng. Chính sự đa dạng ấy tạo nên bức tranh tập thể sống động, phản ánh đúng hiện thực: Trong chiến tranh, rất nhiều người lính xuất thân phần lớn là nông dân, học sinh, sinh viên, chưa hề qua huấn luyện bài bản.

Phim cũng không né tránh tổn thất cả thể chất lẫn tinh thần: Cái chết, sang chấn, phút hoảng loạn, cộc cằn, do dự trước hy sinh.

Về yếu tố này, đạo diễn, NSƯT Bùi Trung Hải nhận xét: “Phim khắc họa sự gian khổ và hy sinh bằng những cảnh chiến tranh dữ dội, từ xác người đến cơ thể tan nát, tạo hiệu ứng thị giác ám ảnh và lay động khán giả.

Cấu trúc phim chặt chẽ, phản ánh sâu sắc thực tế chiến tranh với những mất mát, tổn thất khốc liệt đến mức gây sốc. Các trường đoạn chiến đấu được dàn dựng công phu trong địa hình phức tạp, mưa gió, bom rơi, đạn nổ… đã tái hiện chân thực không khí trận mạc, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người xem”.

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ, khán giả xem phim, nhận xét: "Trong 2 tiếng, khán giả nghẹt thở vì nhiều trường đoạn chiến tranh được tái hiện công phu. Đã lâu rồi tôi mới được thưởng thức một phim Việt về chiến tranh xuất sắc như vậy. Là một cựu binh từng đánh 2 chiến dịch phía Bắc, 4 chiến dịch phía Nam, tôi không nén được xúc động khi cuộc chiến được tái hiện chân thực, không né tránh đau thương và mất mát".

Ông Nguyễn Văn Hợi, 77 tuổi, Trưởng ban liên lạc Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo, cựu binh từng chiến đấu ở Quảng Trị, cho biết: "Phim Mưa đỏ làm sống lại trong tôi 81 ngày đêm ấy. Đồng đội tôi nằm lại Thành cổ, chắc đang mãn nguyện và mỉm cười. Những người trong cuộc như chúng tôi, khi xem phim không thể cầm được nước mắt".

Song, bộ phim không chỉ tái hiện cái chết bi thương của tuổi đôi mươi bên dòng sông Thạch Hãn, mà còn khắc họa những khoảnh khắc rất đời: Tiếng cười trong căn hầm chật hẹp, ngụm nước chia nhau, lá thư Tạ vội gửi vợ con, hay tiếng đàn Cường gảy giữa mưa bom bão đạn…

Có thể thấy, đạo diễn Đặng Thái Huyền không chỉ tái hiện bi kịch và mất mát, mà còn chọn một góc nhìn nhân văn, đề cao sức sống bền bỉ và tinh thần quật cường của con người.

Bằng sự “thi vị hóa” vừa đủ, không tô hồng, chị khéo léo tiết chế cao trào hành động, xen kẽ những khoảng lặng để khán giả chiêm nghiệm. Kết quả, nhiều khán giả nhận xét, phim vừa là “bản hùng ca bi tráng”, vừa là “câu chuyện xúc động, đầy lãng mạn về tuổi trẻ và khát vọng sống bất diệt”.

Nhà phê bình Nguyễn Phong Việt cũng đồng tình: “Giữa thực tế khốc liệt, vẻ đẹp con người vẫn hiện diện: Khát vọng tuổi trẻ, nỗi đau, nước mắt, chứ không phải lúc nào cũng hào hùng, oai phong.

Điều này khác với cách xây dựng nhân vật mang tính tuyên truyền trước đây, giúp phim dễ chạm đến cảm xúc khán giả hơn, chân thật hơn”.

Không chỉ vậy, Mưa đỏ còn mở rộng góc nhìn nhân văn sang cả phía đối phương. Nhân vật Quang - người lính Việt Nam Cộng hòa - hiện lên với nỗi day dứt khi chứng kiến dân thường vô tội thiệt mạng, trước lúc nghẹn ngào từ biệt mẹ để trở lại chiến trường.

Thông điệp hòa hợp được khắc họa sâu sắc qua hình ảnh Cường và Quang ngã xuống, nắm chặt trên tay chiếc khăn hình chữ S. Hay cảnh 2 người mẹ thả những cánh hoa tưởng niệm - gợi nhắc rằng, ở bất cứ bên nào, họ cũng là người Việt.

Theo NSƯT, đạo diễn Bùi Trung Hải, bộ phim tránh được sự tuyên truyền một chiều khi dám nói lên cả tổn thất tinh thần lẫn thể chất, xây dựng nhân vật với động cơ rõ ràng, khiến khán giả có thể đồng cảm, kể cả với “bên kia chiến tuyến”.

Bên cạnh những trường đoạn ác liệt, kịch bản còn đan xen yếu tố bi - hài, từ những cuộc đối thoại dí dỏm trong hầm khiến người xem bật cười, cho tới cảnh đồng đội ngã xuống trong tiếng gọi “Mẹ ơi” giữa mưa pháo khiến cả rạp lặng đi.

Quy mô hoành tráng, diễn xuất cảm xúc

Mưa đỏ không chỉ kể chuyện mà còn "hiện thực hóa" lịch sử qua bối cảnh hoành tráng biến phim thành "bom tấn" thực thụ.

Với sự hỗ trợ lớn từ Bộ Quốc phòng, đoàn phim có phim trường rộng tới 50ha, khí tài, vũ khí, xe tăng đều lấy nguyên mẫu.

Theo Đại tá Kiều Thanh Thúy - giám đốc sản xuất phim, đại diện nhà sản xuất - để tái hiện chân thực sự khốc liệt của chiến trường, nhà sản xuất và ê-kíp đã phục dựng công phu nhiều bối cảnh tại Quảng Trị như: Thành cổ, chiến hào, đường hầm, trạm phẫu, sân bay dã chiến…

Phim cũng huy động lực lượng nhân sự đông đảo gồm cán bộ, nghệ sĩ, chiến sĩ, với ê-kíp nhân sự gồm hơn 200 người, thậm chí ở giai đoạn cao điểm, số lượng tham gia lên tới hàng nghìn người bao gồm cả chiến sĩ, người dân đóng vai quần chúng.

Dàn diễn viên được tuyển chọn kỹ lưỡng, trải qua nhiều tháng huấn luyện quân sự, võ thuật để nhập vai sinh động và giàu cảm xúc.

Các cảnh quay chiến đấu quy mô lớn, kết hợp hiệu ứng cháy nổ do hiệu ứng đặc biệt bởi chuyên gia Thái Lan và Công binh Việt Nam thực hiện, hỗ trợ cơ giới, kỹ thuật VFX điện ảnh hiện đại và đặc biệt là sự bảo đảm toàn bộ lực lượng, trang bị vũ khí từ xe tăng M113, M48, GMC… đến súng hạng nhẹ, súng bộ binh cùng các phương tiện chiến trường cần thiết và vật liệu nổ là nhờ sự quan tâm của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trong Quân đội bảo đảm, hỗ trợ để tái hiện sinh động, chân thực bối cảnh lịch sử trong Mưa đỏ.

Đặc biệt, quá trình quay kéo dài 81 ngày - đúng bằng 81 ngày đêm lịch sử ở Thành cổ - tạo nên một sự “ứng nghiệm” biểu tượng.

Bộ phim "Mưa đỏ" được đầu tư với quy mô hoành tráng, những cảnh quay mãn nhãn.

Đánh giá về sự đầu tư và chất lượng bối cảnh, hình ảnh của Mưa đỏ, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên (Địa đạo) nhận xét: “Bộ phim dựng lại những thước phim rất xúc động. So với tác phẩm của tôi, về quy mô và độ khó, Mưa đỏ khó hơn rất nhiều. Đoàn phim đã thành công trong việc tái hiện một giai đoạn lịch sử bi tráng của dân tộc”.

Chung quan điểm, NSND, đạo diễn Đặng Nhật Minh bày tỏ sự khâm phục và vui mừng khi điện ảnh Việt có một tác phẩm tốt như vậy. Ông nhấn mạnh: “Tất cả bộ phận hóa trang, đạo cụ, quay phim, dựng cảnh… phối hợp nhịp nhàng và chuyên nghiệp. Quay phim xuất sắc, đạo diễn quá giỏi”.

Nhà phê bình Nguyễn Phong Việt cũng cho rằng, với phim chiến tranh, đại cảnh rất cần thiết để thể hiện quy mô, khốc liệt và kịch tính.

Nhờ hỗ trợ về khí tài và con người, phim mới thực hiện được những cảnh lớn mà khó làm nếu chỉ dựa vào kinh phí tư nhân. Điều này giúp khán giả hình dung rõ cuộc chiến, chứ không chỉ qua trung cảnh hay cận cảnh.

“Tôi đoán kinh phí sản xuất của Mưa đỏ cao nhất từ trước đến nay ở đề tài chiến tranh Việt Nam”, ông Việt nhận định.

Dàn diễn viên cũng là một điểm sáng đặc biệt làm nên sức hút và thành công của phim. Không có “ngôi sao phòng vé”, nhưng những gương mặt trẻ như Đỗ Nhật Hoàng (vai Cường), Phương Nam (vai Tạ), Steven Nguyễn (vai Quang), Hạ Anh (vai Hồng)… đã thổi vào phim sự tươi mới, chân thật.

Đỗ Nhật Hoàng tạo dấu ấn với hình tượng chàng sinh viên âm nhạc lãng mạn nhưng đầy quả cảm. Phương Nam, trong vai đội trưởng Tạ, được đánh giá có màn trình diễn “để đời”: Vừa mạnh mẽ, vừa dí dỏm, vừa day dứt đến ám ảnh.

“Vai Tạ chắc chắn là điểm sáng trong sự nghiệp của Phương Nam. Phim không tập trung vào một nhân vật duy nhất mà nhấn mạnh tinh thần tập thể, phù hợp với tinh thần chiến tranh nhân dân. Nhiều cảnh, diễn xuất của các diễn viên trẻ khiến khán giả cười ngay sau đó lại rơi nước mắt, chứng minh khả năng cảm xúc đa dạng”, ông Phong Việt đánh giá.

Dù vẫn có hạn chế - như việc ôm đồm nhiều nhân vật khiến vài tuyến thiếu chiều sâu, hay một số lời thoại còn cứng - nhưng nhìn tổng thể, sự đồng đều và lăn xả của dàn diễn viên trẻ đã tạo ra trải nghiệm trọn vẹn, đúng tinh thần “thế hệ thanh xuân bước vào lửa đạn”.