Còn nhiều rào cản khiến doanh nghiệp “chùn bước” với nhà ở xã hội
(Dân trí) - Dù quyết tâm đồng hành với phân khúc nhà ở xã hội, nhiều doanh nghiệp cho biết đang gặp loạt vướng mắc từ tín dụng, quỹ đất, diện tích căn hộ đến cơ chế tính thuế và tiền sử dụng đất.
Thách thức khi triển khai nhà ở xã hội
Dù nhiều doanh nghiệp khẳng định quyết tâm đồng hành lâu dài với phân khúc nhà ở xã hội, thực tế triển khai vẫn gặp không ít rào cản. Đại diện các doanh nghiệp cho rằng cần sớm tháo gỡ vướng mắc để thị trường vận hành hiệu quả và gia tăng nguồn cung.
Đại diện Công ty Nam Long cho biết thị trường còn đối mặt với nhiều áp lực như chi phí đầu vào cao, thủ tục đầu tư phức tạp và nguy cơ giảm chất lượng sản phẩm nếu phải lựa chọn vị trí xa trung tâm hoặc cắt giảm tiện ích để giảm giá thành. Ngoài ra, tình trạng thiếu quỹ đất sạch, hạn chế về vốn tín dụng và lo ngại về biên lợi nhuận thấp khiến nhiều doanh nghiệp chưa mạnh dạn tham gia.
Theo công ty, các dự án nhà ở xã hội phải tuân thủ trần lợi nhuận theo quy định, trong khi thủ tục đầu tư vẫn kéo dài. Do đó, doanh nghiệp đề nghị cần có chính sách đồng bộ và ổn định để phát triển phân khúc này một cách bền vững.
Các doanh nghiệp làm nhà ở xã hội đối diện nhiều thách thức (Ảnh: NL).
Khẳng định chiến lược gắn bó với nhà ở xã hội, bà Đặng Thị Kim Oanh - Chủ tịch Tập đoàn Kim Oanh - cho biết doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn và triển khai thực tế dự án.
Bà cho biết gói tín dụng 120.000 tỷ đồng giải ngân quá chậm. Dự án của tập đoàn gần hoàn thiện nhưng mới chỉ được giải ngân 200 tỷ đồng. Người mua nhà cũng chưa được ngân hàng giải ngân dù dự án đã cận ngày bàn giao, khiến nhiều gia đình không thể nhận nhà đúng hạn.
Bà Oanh đề nghị Chính phủ chỉ đạo quyết liệt hơn để tháo gỡ vướng mắc, giúp doanh nghiệp đủ điều kiện tiếp cận vốn nhanh hơn. Với Quỹ Đầu tư phát triển địa phương, bà kiến nghị nên cho doanh nghiệp vay trước 2 năm để đảm bảo tiến độ, nhất là khi việc sáp nhập đơn vị hành chính khiến tiếp cận vốn khó hơn. Bà cũng đề xuất rút ngắn quy trình giải ngân cho người mua nhà để họ sớm ổn định cuộc sống.
Về diện tích căn hộ, bà cho biết quy định hiện hành chỉ cho phép 10% quỹ căn hộ có diện tích tối đa 70-77 m². Trong khi đó, nhu cầu thực tế của nhiều gia đình Việt Nam là sống đa thế hệ. Vì vậy, bà kiến nghị nâng diện tích tối đa lên 90-100 m² và tăng tỷ lệ lên 10-15% để phù hợp hơn với nhu cầu dân số và sinh hoạt.
Tại các khu vực xa trung tâm như Long Khánh, Dầu Giây (Đồng Nai), Tân Uyên, Bến Cát, Bàu Bàng (TPHCM), bà Oanh cho rằng người dân vẫn chưa quen với mô hình căn hộ cao tầng. Bà đề nghị cho phép phát triển nhà ở xã hội thấp tầng ở những khu vực này thay vì bắt buộc phải xây cao tầng.
Liên quan tới quy định 20% nhà ở thương mại trong dự án nhà ở xã hội, bà cho biết nhiều dự án đã hoàn thiện nhưng thuế vẫn chưa được tính. Nguyên nhân là cơ chế tính thuế hiện tại khiến tổng chi phí có nguy cơ bị âm vốn. Do đó, bà kiến nghị Chính phủ xem xét lại cơ chế tính thuế và phân loại rõ hai nhóm đất: đất Nhà nước giao để làm nhà ở xã hội và phần 20% đất thương mại trong dự án - vốn cần được áp dụng mức giá khác.
Áp lực từ tiền phạt chậm nộp sử dụng đất
Bên cạnh vướng mắc về tín dụng và thủ tục, nhiều doanh nghiệp cũng phản ánh áp lực từ khoản thu bổ sung trong thời gian chờ xác định tiền sử dụng đất. Mặc dù mức phạt chậm nộp đã giảm từ 5,4%/năm xuống 3,6%/năm, đây vẫn là gánh nặng đáng kể với chủ đầu tư.
Nhiều doanh nghiệp đã gặp khó khăn vì khoản phạt này, điển hình như trường hợp của Tập đoàn Lotte hay liên doanh Thành phố Đế Vương - chủ đầu tư dự án Empire City tại Khu đô thị Thủ Thiêm.
Nhiều doanh nghiệp ở TPHCM gặp khó với tiền phạt chậm nộp sử dụng đất (Ảnh: Hải Long).
Theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), hiện có khoảng 100 dự án tại TPHCM đang chờ thông báo nghĩa vụ tài chính, trong đó nhiều dự án có khoản tiền phải nộp bổ sung. Một số tập đoàn lớn bị ảnh hưởng như Novaland (13 dự án) và Hưng Thịnh Land (8 dự án).
Ông Châu nhiều lần nhấn mạnh việc chậm xác định giá đất là trách nhiệm của cơ quan quản lý, không phải lỗi của doanh nghiệp. Doanh nghiệp chỉ phải chịu phạt khi đã có thông báo nghĩa vụ tài chính mà chậm nộp.
Trong kiến nghị mới nhất gửi Chính phủ, ông Châu đề xuất khoản tiền sử dụng đất phải nộp bổ sung cần được loại trừ khi không do lỗi của doanh nghiệp. Người sử dụng đất được coi là không có lỗi nếu tại thời điểm ban hành quyết định giá đất không có văn bản xác định lỗi từ cơ quan nhà nước. Đồng thời, UBND tỉnh cần cho phép khấu trừ khoản tiền đã nộp so với phần nghĩa vụ chưa được tính.
Cùng quan điểm, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cũng cho rằng cần xem xét bãi bỏ thu bổ sung tiền sử dụng đất trong trường hợp doanh nghiệp chưa được xác định giá đất. Việc sớm ban hành phương pháp xác định tiền sử dụng đất rõ ràng, thống nhất sẽ giúp giảm chi phí, tạo dư địa giảm giá nhà và thúc đẩy nguồn cung ra thị trường.
