Vụ lún đường như động đất ở Tây Ninh: Cần đơn vị độc lập kiểm tra

Sau sự cố sụt lún đường dẫn cầu Hòa Bình, huyện Châu Thành (Tây Ninh), các chuyên gia cho rằng nguyên nhân không chỉ do túi bùn mà còn đến từ công tác khảo sát địa chất chưa được thực hiện đúng quy trình, thiếu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ.

Khảo sát địa chất kém

Trao đổi với phóng viên Dân trí, PGS.TS Chu Công Minh, chuyên gia cầu đường, Trường Đại học Bách khoa TPHCM nhận định, việc sụt lún đường dẫn cầu Hòa Bình, huyện Châu Thành (Tây Ninh) là do công tác khảo sát địa chất của chủ đầu tư và các đơn vị liên quan không tốt, dẫn đến việc xử lý đất yếu không hiệu quả.

Theo ông Minh, Sở Xây dựng tỉnh Tây Ninh công bố nguyên nhân ban đầu là do tồn tại túi

bùn dưới nền đường. Nguyên nhân này bắt nguồn từ việc khảo sát địa chất không kỹ, dẫn đến không phát hiện được túi bùn để có biện pháp xử lý kịp thời.

"Việc xử lý túi bùn không quá phức tạp. Vấn đề nằm ở khâu khảo sát địa chất. Khi không phát hiện ra túi bùn mà vẫn tiến hành đắp đất, gây ra hiện tượng bùn nhão và sụt lún", ông Minh nói.

PGS.TS Chu Công Minh cho biết, trong xây dựng đường, việc khảo sát địa chất là yêu cầu bắt buộc. Nếu nền đất tốt, có thể triển khai xây dựng nhanh hơn. Tuy nhiên, cần tham khảo cả các công trình lân cận để có giải pháp phù hợp. Mỗi loại đất, mỗi cấp đường sẽ có yêu cầu khảo sát khác nhau.

"Đất tốt cho nông nghiệp thường lại không phù hợp cho xây dựng, nhất là đất ruộng. Trong khi đó, đất mà nông nghiệp không dùng được, như đất cát, lại phù hợp cho thi công. Do đó, khi tuyến đường đi qua các cánh đồng lúa, cần khảo sát kỹ vì nền đất yếu", ông Minh phân tích.

Đặc biệt, khu vực đồng bằng sông Cửu Long có nền đất yếu nên việc xây dựng hạ tầng giao thông rất tốn kém. Trong khi khu vực phía Bắc có nền đất cứng, xây dựng dễ dàng.

"Khu vực có nền đất yếu không thể xử lý dứt điểm ngay. Ví dụ đất nhiều bùn phải hút nước bằng giếng cát hoặc bấc thấm, sau đó đắp đất và nén lại. Quá trình nén đất cần thời gian để nước bị ép ra ngoài, giúp đất chặt hơn", ông nói thêm.

Theo PGS.TS Chu Công Minh, vùng Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long có địa hình bằng phẳng, thuận lợi cho nông nghiệp nhưng lại gây khó khăn trong xây dựng hạ tầng giao thông. Vì vậy, đối với các công trình hiện hữu trên nền đất yếu, cần thường xuyên kiểm tra, khảo sát và đánh giá nguy cơ sự cố. Nếu xuất hiện dấu hiệu lún vượt giới hạn cho phép, cần có biện pháp xử lý kịp thời. Trường hợp sụt lún nghiêm trọng phải tạm ngưng khai thác để đảm bảo an toàn.

Đối với công trình mới, ông cho rằng cần khảo sát địa chất và địa hình để có phương án móng nền phù hợp, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật trước khi thi công. Trong quá trình xây dựng phải thường xuyên giám sát chất lượng. Đồng thời, cần kiểm soát tải trọng phương tiện lưu thông, không để xe quá tải làm hư hỏng kết cấu công trình.

Cần đơn vị tư vấn độc lập

Một giảng viên Khoa Xây dựng, Trường Đại học Bách khoa TPHCM cũng cho rằng, hiện tượng sụt lún tại đường dẫn cầu Hòa Bình ở Tây Ninh không quá phức tạp nếu so với nền đất tại đồng bằng sông Cửu Long. Do đó, sự cố lần này không hẳn nằm ở vấn đề kỹ thuật khó mà là do yếu tố con người.

Vị giảng viên cho rằng, theo quy định, công tác khoan địa chất phải phù hợp với cấp công trình. Ví dụ, với đường huyện, xã, cầu nhỏ thì khoan mỗi mố trụ một hố. Còn với cao tốc, mỗi trụ phải có hai hố khoan địa chất khác nhau, độ sâu khoan phải tuân theo quy định ngành.

Việc các đơn vị liên quan cho rằng sụt lún đường dẫn cầu Hòa Bình là do có túi bùn dưới nền đường là không chấp nhận được. "Tất cả lý do đưa ra là đang đổ lỗi cho tự nhiên. Là người có chuyên môn, tôi thấy không ổn. Vụ việc này cần đơn vị tư vấn độc lập vào cuộc kiểm tra kỹ lưỡng, minh bạch và khoa học mới có thể kết luận nguyên nhân", vị này khẳng định.

Theo vị giảng viên, việc viện dẫn túi bùn là nguyên nhân phải có bằng chứng. Phải khoan kiểm tra lại để xác định có túi bùn hay không. Nếu có thì túi bùn đó như thế nào và chọn giải pháp xử lý ra sao.

Chỉ có đơn vị tư vấn độc lập, không liên quan đến dự án mới đủ cơ sở pháp lý đưa ra kết luận. Nếu người từng tham gia dự án lại nhờ người quen làm tư vấn khảo sát thì không đảm bảo khách quan.

"Chỉ khi có đơn vị độc lập kiểm định, hậu kiểm vào cuộc một cách công tâm, nghiêm túc thì kết luận của họ mới có giá trị pháp lý cao, giúp cơ quan quản lý nhà nước đưa ra quyết định cuối cùng về trách nhiệm của các bên", ông nhấn mạnh.

Ông cho rằng, tại các công trình ở phía nam, thách thức lớn nhất là không ước lượng chính xác nguy cơ từ lớp đất yếu bên dưới. Khi thiết kế, nếu đánh giá được nguy cơ, có thể đưa ra giải pháp xử lý phù hợp. Tuy nhiên, chủ đầu tư trong nước thường hạn chế khảo sát địa chất quá nhiều vì chi phí cao. Điều này dẫn đến việc đơn vị tư vấn không đưa ra được giải pháp phù hợp cho nền đất yếu.