Không gian làng ngoại thành Hà Nội chật chội như trong phố

Cách trung tâm Hà Nội 15km, Trung Oai là một trong sáu thôn của xã Tiên Dương, huyện Đông Anh (Hà Nội). Không gian làng quê được nhận biết qua các thửa ruộng bao bọc xung quanh. Không gian thôn làng xưa có ranh giới được xác định, là yếu tố đầu tiên gắn kết người dân lại với nhau trong tâm thức "người cùng làng" .Ảnh chụp toàn cảnh thôn Trung Oai nằm bên đường Võ Nguyên Giáp.

Bên trong thôn Trung Oai nhà cửa san sát, phổ biến là các ngôi nhà 3-5 tầng, khang trang mới xây dựng, nhìn giống một khu phố hơn là ngôi làng. Tương lai gần, huyện Đông Anh sẽ chuyển thành quận thuộc thành phố Hà Nội.

Toàn cảnh các thôn Úc Lý, Bạch Nao, Tam Đa thuộc xã Thanh Văn (Thanh Oai, Hà Nội). Cũng giống như thôn Trung Oai, các thôn của xã Thanh Văn đều được bao quanh bởi đồng ruộng, mật độ xây dựng dày đặc.

Từ trên cao nhìn xuống thấy rõ các ngôi nhà đan xen dày đặc, các khoảng trống, cây xanh hoặc không gian công cộng bị thu hẹp. Trong ảnh là một phần không gian của thôn Bạch Nao.

Làng Việt cổ thường hình thành trên những doi đất bồi cao ở hai bờ sông, tạo thành các dải làng liên tục, dài hàng cây số chạy song song và uốn lượn theo các khúc sông. Trong ảnh là các thôn làng bên sông Nhuệ, trong đó có các làng cổ nổi tiếng như Cự Đà, Khúc Thủy (Thanh Oai, Hà Nội).

Làng Cự Đà được biết đến bởi còn giữ được nhiều nếp nhà xưa độc đáo, song không gian lại khá chật chội và dòng sông Nhuệ ngày càng ô nhiễm.

Một không gian nông thôn nổi tiếng khác của Hà Nội là làng So thuộc xã Cộng Hòa (huyện Quốc Oai, Hà Nội). Làng So còn có tên là Sơn Lộ, nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 20km. Đây là ngôi làng cổ được biết đến với đình So nổi tiếng.

Đình So được đánh giá đẹp nhất xứ Đoài. Người làng So còn có nghề truyền thống làm miến dong. Ảnh chụp toàn cảnh đình So và không gian thôn xóm xã Cộng Hòa với nhà cửa san sát phía sau lưng.

Các đô thị dày đặc đang mở rộng về phía Tây Thủ đô, biến đổi không gian vùng ngoại thành. Trong ảnh giáo xứ Đông Lao (Đông Lao, Hoài Đức, Hà Nội).

Không gian các làng cổ như Cự Đà, So đang trở nên chật chội hơn do các công trình xây dựng gia tăng. Bên cạnh đó, các khu đô thị mọc lên trên nền đất ruộng, làng thành phố. 

Các công trình kiến trúc đặc trưng tạo nên không gian của làng Việt xưa bao gồm đình, chùa, đền miếu, văn chỉ… Những kiến trúc này đã gần như không thể thiếu, vẫn được bảo vệ, trùng tu, hoặc xây mới. Ảnh chụp tam quan đình, chùa Văn Quán, có hình khối đậm, chắc, khỏe khoắn, cao ráo. Hai bên tam quan đình Văn Quán là các dãy nhà trống để họp chợ.

Không gian làng quê thanh bình của thôn Vạn Phúc (Vạn Kim, Mỹ Đức).

Cổng thôn Yên Cốc (Hồng Phong, Chương Mỹ) được rễ cây đa trùm kín tạo nên hình ảnh làng quê dân dã được nhiều người dân ghi nhớ.