Nguyên nhân hơn 35.000 viên chức thôi việc trong 3 năm

Theo dự thảo báo cáo Tổng kết Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), tính đến ngày 31/12/2023, cả nước có 1.743.326 viên chức.

Khắc phục tình trạng viên chức nghỉ việc 

Liên quan đến việc thực hiện chế độ thôi việc, hưu trí, Bộ Nội vụ nhận định chung, các chế độ này được nêu cụ thể tại quy định của Chính phủ về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức.

Việc giải quyết chế độ thôi việc, nghỉ hưu, các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện theo đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục; bảo đảm quyền lợi của viên chức theo quy định của Luật Viên chức và pháp luật về lao động.

Theo cơ quan quản lý ngành, trong thời gian từ cuối năm 2019 xuất hiện tình trạng một bộ phận viên chức xin thôi việc theo nguyện vọng cá nhân, tập trung chủ yếu ở các đơn vị sự nghiệp giáo dục, y tế, gây khó khăn về nhân lực cho hoạt động của nhiều địa phương, đơn vị.

Cụ thể, tính riêng từ tháng 1/2020 đến tháng 6/2022, có khoảng 35.523 viên chức xin thôi việc, trong đó có 1.505 viên chức ở các bộ, ngành Trung ương và 2.524 viên chức ở các địa phương. Nhóm thôi việc tập trung chủ yếu ở các đơn vị sự nghiệp giáo dục, y tế. 

Trước thực tế này, báo cáo tổng kết thể hiện, bên cạnh nguyên nhân do cơ chế tự chủ, xã hội hoá các hoạt động sự nghiệp và dịch vụ công tạo sự cạnh tranh lành mạnh theo quan hệ cung - cầu lao động giữa khu vực công và khu vực tư, còn có nguyên nhân do tiền lương, thu nhập của viên chức còn thấp so với thu nhập của người lao động cùng trình độ làm việc trong doanh nghiệp nhà nước, khu vực tư nhân, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.

Mặt khác, các cơ quan, đơn vị thực hiện tinh giản biên chế theo yêu cầu của Đảng, Nhà nước trong khi khối lượng công việc ngày càng tăng, dẫn đến bị quá tải, áp lực, nhất là lĩnh vực y tế trong thời gian cao điểm phòng, chống dịch Covid-19.

Ngoài ra, môi trường, điều kiện làm việc tại một số thời điểm trong khu vực công chưa thật sự tạo động lực, cơ hội để viên chức phát huy tốt năng lực.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ, các bộ, cơ quan, địa phương đã tập trung nguồn lực, thực hiện nhiều biện pháp thiết thực bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của viên chức, khắc phục hiệu quả tình trạng nêu trên.

2 lĩnh vực được thuê lao động chuyên môn

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 đã sửa đổi, bổ sung quy định về các loại hợp đồng làm việc. Cụ thể, chế độ hợp đồng viên chức có thời hạn được áp dụng đối với những trường hợp tuyển dụng mới, trừ trường hợp người được tuyển dụng làm viên chức làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Trong thực tiễn thực hiện chủ trương tinh giản biên chế của Bộ Chính trị từ năm 2017 đến nay, đặt ra yêu cầu chấm dứt việc ký hợp đồng lao động làm chuyên môn trong đơn vị sự nghiệp công lập, trừ đơn vị sự nghiệp tự chủ 100% trở lên.

Theo đó, nhà nước không thực hiện ký hợp đồng làm chuyên môn đối với đơn vị sự nghiệp tự chủ một phần, dẫn đến những khó khăn về nhân lực cho một số ngành trong thời gian qua, đặc biệt là ngành y tế, giáo dục.

Để giải quyết bất cập về nhu cầu biên chế, Chính phủ đã chỉ đạo cho phép các đơn vị sự nghiệp thuộc lĩnh vực giáo dục và y tế được phép ký hợp đồng lao động làm chuyên môn đối với viên chức, như giáo viên, bác sĩ.

Thực hiện Kết luận số 28-KL/TW của Bộ Chính trị và chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nội vụ đã khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan trình cấp có thẩm quyền ban hành Nghị định quy định về hợp đồng một số loại công việc trong cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập.

Trong đó, có cơ chế, chính sách vừa để giải quyết vấn đề thiếu nhân lực, vừa bảo đảm tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ viên chức đồng thời đẩy mạnh cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập.

Trong quá trình thực hiện các quy định của Luật Viên chức về hợp đồng làm việc, các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền tuyển dụng, ký hợp đồng làm việc đối với người trúng tuyển viên chức cho người đứng đầu các đơn vị sự nghiệp công lập.

Căn cứ quy định của Luật và quy định của Chính phủ, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập đã căn cứ vào nhu cầu của đơn vị, khả năng của viên chức đáp ứng các yêu cầu theo quy định của pháp luật để quyết định tiếp tục ký kết hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt hợp đồng làm việc đối với viên chức.

Bộ Nội vụ cho biết, thực tiễn thực hiện cho thấy việc ký kết hợp đồng làm việc với viên chức được thực hiện thống nhất, theo quy định của pháp luật; việc sửa đổi quy định về thời hạn hợp đồng đối với viên chức là phù hợp, góp phần đổi mới cơ chế quản lý và nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức.