TPHCM có hơn 454.000ha không gian phát triển nông nghiệp sau sáp nhập

Ngày 26/11, UBND TPHCM tổ chức hội thảo “Nông nghiệp đô thị - tương lai nông nghiệp trong lòng thành phố, đổi mới để phát triển”.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thạnh cùng nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Bùi Bá Bổng chủ trì hội thảo. Hội thảo còn có sự tham dự của các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, lãnh đạo các ban, ngành, phường xã trên địa bàn thành phố.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thạnh đánh giá, hội thảo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh ngành nông nghiệp thành phố đang đứng trước cơ hội và thách thức lớn, đòi hỏi tư duy chiến lược và mô hình phát triển tiên tiến.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, tại hội thảo, các đại biểu cùng thảo luận 6 nhóm vấn đề. Trong đó, các chuyên gia tham dự hội thảo cùng đánh giá tiềm năng, lợi thế, điểm nghẽn của ngành nông nghiệp đô thị của TPHCM. Từ đó, các đại biểu đề xuất quan điểm, cơ chế, chính sách, định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, hình thành mô hình nông nghiệp xanh đạt hiệu quả.

Ngoài ra, các chuyên gia, nhà khoa học cùng nghiên cứu mô hình hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nông nghiệp của TPHCM, kết nối doanh nghiệp, viện, trường, nông dân, hợp tác xã để tạo động lực phát triển đột phá.

Nhiều lợi thế sau sáp nhập

Theo Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thạnh, sau sáp nhập, TPHCM có hơn 454.000ha không gian nông nghiệp sâu và rộng, đủ điều kiện hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn, đa dạng sinh thái.

Theo đó, TPHCM sẽ là trung tâm giống nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp đô thị; khu vực Bình Dương cũ đảm nhiệm vai trò chăn nuôi quy mô lớn, phát triển theo hướng hữu cơ; còn Bà Rịa - Vũng Tàu cũ tập trung vào thủy sản nước mặn, nước lợ và nông nghiệp sinh thái.

Thạc sĩ, Kiến trúc sư Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng TPHCM, đánh giá rằng cũng như các đại đô thị khác, tỷ trọng nông nghiệp trong GRDP của TPHCM không lớn, nhưng lĩnh vực này vẫn giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển chung của thành phố.

Ông cho rằng với tốc độ đô thị hóa tăng, diện tích đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, vì vậy thành phố cần đổi mới cách làm nông nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất.

Theo Thạc sỹ, Kiến trúc sư Ngô Anh Vũ, nông nghiệp trong đô thị có tính liên kết, góp phần thúc đẩy các lĩnh vực khác như giáo dục và du lịch. Ngoài ra, nông nghiệp còn giúp khai thác hiệu quả quỹ đất bỏ trống và giảm chi phí logistics.

TS Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn, cho rằng để phát triển nông nghiệp đô thị và duy trì các chỉ số bền vững, TPHCM cần tận dụng thế mạnh sẵn có của Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, thậm chí cả Long An (cũ).

“Hiện một số trường học ở TPHCM sử dụng sản phẩm nông nghiệp hữu cơ trồng tại Măng Đen (Quảng Ngãi). Quá trình vận chuyển về TPHCM làm hư hỏng khoảng 20%. Trong khi đó, nếu những sản phẩm này được trồng tại Bình Dương hoặc Bà Rịa - Vũng Tàu thì sẽ thuận tiện hơn về vận chuyển”, TS Hải nói.

TS Đào Phú Quốc (Viện Môi trường và Tài nguyên - ĐHQG TPHCM) nhắc lại bài học về tình trạng thiếu thực phẩm xanh trong giai đoạn dịch Covid-19 và hiện nay là mùa bão lũ, để khẳng định sự cấp thiết của việc phát triển nông nghiệp và tự chủ nguồn lương thực cho thành phố.

Học hỏi mô hình quốc tế

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng cho rằng TPHCM cần có những cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển nông nghiệp đô thị. Đây là điều mà một số nước trên thế giới đã triển khai và gặt hái được nhiều thành công.

Thạc sỹ, Kiến trúc sư Ngô Anh Vũ nêu ví dụ Singapore là quốc gia có rất ít quỹ đất, nguồn lương thực chủ yếu phải nhập khẩu. Vì vậy, Chính phủ nước này thúc đẩy mạnh nông nghiệp đô thị bằng việc ban hành các chính sách cho phép người dân sử dụng mái nhà, khuôn viên cơ sở công cộng, công viên trong khu dân cư để trồng trọt, chăn nuôi. Nhà nước cũng hỗ trợ vay vốn và hướng dẫn người dân, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp.

Tại Thượng Hải (Trung Quốc), nhiều khu vườn được xây dựng trong các tòa nhà cao tầng, kết hợp trung tâm nghiên cứu ứng dụng, cửa hàng và bảo tàng khoa học.

“Ấn Độ phát triển mô hình nông nghiệp cộng đồng, cho phép người dân trồng trọt tại các khu đất trống. Mô hình này phù hợp với TPHCM, bởi hiện thành phố có nhiều khu đất đang bị bỏ hoang, cỏ mọc um tùm”, ông Vũ nói thêm.

Tương tự, TS Trần Minh Hải cho biết Hàn Quốc đã xây dựng 12 mô hình nông nghiệp đô thị gắn với các khu tập trung, trường đại học, đồng thời khuyến khích giới trẻ đến đây khởi nghiệp và sáng tạo.

Ngoài ra, nhiều địa phương tại Thái Lan có chương trình liên kết giữa siêu thị và hợp tác xã để phát triển sản phẩm nông nghiệp đô thị. Còn tại Nhật Bản, nông nghiệp đô thị luôn được phát triển song song với văn hóa, giáo dục và du lịch.

PGS.TS Bùi Bá Bổng, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho rằng TPHCM muốn phát triển nông nghiệp đô thị thì cần có quy hoạch và chính sách rõ ràng. Bên cạnh đó, thành phố phải tận dụng được nguồn lực, sự tham gia của doanh nghiệp và người dân.

Ông nhìn nhận hạ tầng của TPHCM còn nhiều hạn chế nên việc phát triển nông nghiệp trong đô thị sẽ gặp khó khăn. Tuy vậy, nếu thành phố quyết tâm và kiên trì, lĩnh vực này sẽ có bước tiến trong thời gian tới, hướng đến mô hình nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao.

“Trước đây, ngành lúa gạo của chúng ta thua các nước rất xa, nhưng nay đã vươn lên dẫn đầu; nhiều lĩnh vực khác cũng đang tiến bộ. Do đó, chúng ta phải có tầm nhìn xa thì tương lai mới sáng lạn”, PGS.TS Bùi Bá Bổng nhấn mạnh.